Microsoft Word Qezenfer pashayev net son doc
Yüklə 1,43 Mb. Pdf görüntüsü
|
B i b l i o q r a f i y a 23 Axundluya, İmamverdi Əbilova və başqalarının fəaliyyətinə qiymət verərkən Qəzənfər Paşayev elmə xidmətin miqyasını doğru-düzgün müəyyən edir, obyektivlik meyarını qoruyur və ən başlıcası, mənəvi borc duyğusunu məsuliyyətlə yerinə yeti- rir. Türkologiyanın ağsaqqalı kimi qiymət verdiyi akademik Məmmədağa Şirəliyev, “dilçilik elminin iftixarı” hesab etdiyi akademik Ağamusa Axundov haqqındakı məqalələrində də Qəzənfər Paşayev dilçilik elminin daxili məntiqindən çıxış edərək qüdrətli dilçi alimlərin bu elm sahəsinin inkişafı sahə- sindəki xidmətlərinin əsl mahiyyətini açıb obyektiv meyarlarla dəyərləndirir. Bir sözlə, ədəbiyyatşünaslıq və dilçilik məsələlə- rindən söz açarkən də Qəzənfər Paşayev elm haqqında elm ya- ratmaq bacarığını meydana qoyur. Müasir ədəbiyyata dair di- gər tədqiqatlarında olduğu kimi, ədəbiyyatşünaslara ünvanlan- mış əsərlərində də Qəzənfər Paşayev memuar cizgilərini təhlil- ləri və tədqiqatları ilə vəhdətdə təqdim edir. Bu yolla yazıçıla- rın və ədəbiyyatşünasların ədəbi-elmi xidmətləri deyil, tərcü- meyi-hallarının maraqlı məqamları, şəxsiyyətləri, mənəvi dünyası da təqdim olunur. Bütün bunlar isə yazıçını və ya ali- mi mühiti və müasirləri, mənəvi aləmi, münasibətləri ilə birlik- də tam halda oxuculara çatdırmağa şərait yaradır. Bu tip tədqi- qatlarında Qəzənfər Paşayev sənətkar və zaman münasibətləri- nə də aydınlıq gətirir. Ümumiyyətlə, İraq-türkman ədəbiyyatı, Kərkük mövzusu professor Qəzənfər Paşayevin çoxcəhətli fəaliyyətinin ekvato- rudur. Görkəmli alimin yaradıcılığında bu ekvatorun Şərq və Qərb qütbləri mövcuddur. Müşahidələr göstərir ki, professor Qəzənfər Paşayev uzun illər ərzində ardıcıl fəaliyyəti ilə Azər- baycan ədəbiyyatşünaslığının Şərq-Qərb divanını yaratmağa nail olmuşdur. İraq-türkman ədəbiyyatına həsr olunmuş elmi əsərləri Qəzənfər Paşayevin yaradıcılığının Şərq divanıdır. Bi- zə görə, Avropa ədəbi-elmi fikrinə, rus ədəbiyyatına həsr olun- Qəzənfər Məhəmməd oğlu Paşayev 24 muş elmi əsərləri, tərcümələri alimin Qərb divanından ibarət- dir. Azərbaycan oxucusuna təqdim olunmuş fransız yazıçısı Aleksandr Dümanın “Qafqaz səfəri”, amerikalı alim Sula Be- netin “Necə yaşayasan-yüzü haqlayasan”, ingilis ədibi Aqata Kristinin “Mavi qatarın sirri” romanının orijinaldan tərcümələ- ri Qərb divanının ayrı-ayrı fəsillərindən ibarətdir. Böyük münəccim Nostradamusun irsindən alınmış “Dərk olunmuş aləm” əsəri də Qərbi daha geniş şəkildə, bütün yönləri ilə təq- dim etməyə imkan verir. Müqayisədə Qəzənfər Paşayevin Şərq divanı ağır gəlsə də, onun Qərb ədəbi-elmi və ictimai fikrinin tədqiqi və təqdimi sahəsindəki xidmətləri də sanballıdır. Qə- zənfər Paşayevin “Şərq divanı” elmi salnamə, “Qərb divanı” isə daha çox təzkirə xarakteri daşıyır. Ümumilikdə “Şərq-Qərb divanı” həm də ədəbi-mədəni əlaqələrin tarixinin öyrənilməsi baxımından da qiymətlidir. Qəzənfər Paşayev külliyyatını “Se- çilmiş əsərlər” adı ilə təqdim etsə də, bu yeddicildlikdə müəlli- fin əsərlərinin, tərcümələrinin, demək olar ki, hamısı toplanıl- mışdır. Bundan başqa, müəllif müasirlərinə göndərdiyi mək- tubları, teleqramları, dissertasiyalara, avtoreferatlara yazdığı rəyləri, resenziyaları, müxtəlif münasibətlə etdiyi çıxışları, hət- ta mühüm telefon zənglərini də yığıb-yığışdırıb çoxcildliyinə daxil etmişdir. Bütün bunlar bir çox cəhətdən əhəmiyyətlidir. Əvvəla, yeddicildlik professor Qəzənfər Paşayevin özü və irsi haqqında tam təsəvvür yaradır. Oxucu alimin yalnız elmi fəa- liyyəti ilə tanış olmaqla qalmır, onun cəmiyyət həyatındakı, ədəbi-elmi mühitdəki iştirakı barəsində də tam təəssürat əldə edə bilir. Bundan başqa, elmi-ədəbi irsini, əlyazmalarını, hətta çıxışlarının mətnlərini bu qədər səliqə-sahmanla yığıb saxla- maq, sistemləşdirib nəşr etdirmək xüsusi bir qabiliyyətdir. Ədəbiyyatımızın və elmimizin tarixində irsini bu cür məxsusi dəqiqliklə tam halda qoruyub mühafizə edən, gələcək nəsillərə çatdırmaq üçün hazırlayan yalnız bir neçə ədibimizin adını B i b l i o q r a f i y a 25 çəkmək olar. Yusif Vəzir Çəmənzəminli, Əziz Şərif, Abbas Zamanov, Qulam Məmmədli və nəhayət, Qəzənfər Paşayev. Bu mənada Qəzənfər Paşayevin çoxcildliyi “Seçilmiş əsərləri” yox, əhatə dairəsinə görə “Əsərləri” formatında görünür. Və ir- sini bu qədər həssaslıqla, dəqiqliklə, səliqə ilə, əhatə dairəsinin bütün genişliyi ilə ictimaiyyətə çatdırmaq özü də ziyalı kimi mühüm və böyük bir xidmətdir. Qəzənfər Paşayev çöxcəhətli yaradıcılığının elmi nəticələri olan sanballı əsərləri ilə bir sıra- da irsini epistolyar nümunələrinə və çıxışlarına qədər tam şə- kildə ictimaiyyətə təqdim etməklə müasir ziyalılıq üçün nümu- nə göstərir. Professor Qəzənfər Paşayevin söz-sənət dünyasını və müasirləri ilə əlaqələrinin böyük miqyasını əks etdirən “Ədəbi məktublar” kitabı ilə uzun bir dövr ərzində yazdığı məktubların da külliyyatını oxuculara çatdırmaqla daha bir zi- yalılıq nümunəsi təqdim edir. Respublikamızın elmi-ictimai mühitində professor Qəzənfər Paşayev yaxından iştirak edir. Ölkəmizin elmi ictimaiyyəti Qəzənfər müəllimin cəmiyyət və ədəbiyyat haqqındakı baxışlarını əsl ağsaqqal sözü kimi qəbul edir. O, Respublika Ağsaqqallar Şurasının İdarə Heyətinin, Qafqaz Müsəlmanları İdarəsinin Elmi-Dini Şurasının üzvü, Azərbaycan Yazıçılar Birliyi Təftiş Komissiyasının sədri kimi geniş və səmərəli fəaliyyət nümunəsi göstərir. İllərdən bəri ça- lışdığı Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutunda da professor Qəzənfər Paşayev elmi mühitin inkişafına ürəklə xidmət edir. Ədəbiyyat İnstitutunun Elmi Şurasında və Dissertasiya Şurasında Qəzənfər Paşayevin rəyi, qiyməti, münasibəti mötəbər söz kimi qəbul olunur. Azər- baycan ədəbiyyatşünaslıq elmi professor Qəzənfər Paşayevə özünün görkəmli yaradıcısı və böyük ağsaqqalı kimi dərin hörmət və ehtiram bəsləyir. Professor Qəzənfər Paşayevin elmi əsərləri böyük ömrün, yaşanan taleyin, ciddı və ardıcıl axtarışların, fasiləsiz, davamlı Qəzənfər Məhəmməd oğlu Paşayev 26 həyat və yaradıcılıq eşqinin sanballı ifadəsidir. Səksən illik yu- bileyi ərəfəsində oxuculara təqdim olunan “Ədəbi estafetlərdə keçən ömür” kitabı professor Yavuz Axundlunun elmi xidmət- lərinə dair dərin səmimiyyətlə yazdığı aşağıdakı mülahizələrini ürəkdən gələn eyni böyük səmimiyyətlə və ciddiyyətlə görkəmli ağsaqqal həmkarının özünə aid etməklə fikrimi ta- mamlamaq istəyirəm: “Bu yorulmaz alimin elmi fəaliyyəti heyrətamizdir. Təkcə XXI əsrin əvvəlindən bu günə kimi ya- zılmış və çap olunmuş əsərlərinə nəzər salmaq kifayətdir ki, sözlərimdəki səmimiyyət anlaşılsın... Bu əsərlərdə ədəbiyyatı- mızı, ədəbiyyatşünaslıq elmimizi yaradanlara, qələm sahibləri- nə dərin məhəbbət qırmızı xətt kimi keçir. Bu yaşda belə təd- qiqat aparmaq, uğur qazanmaq əsl fədakarlıqdır – desəm yanıl- maram. Görkəmli ədəbiyyatşünasımız bu gərəkli fəaliyyəti ilə nəinki gənclərə, eləcə də yaşlı ədəbiyyatşünaslar nəslinə də bir nümunədir”. Fikrimcə, daha heç bir əlavəyə ehtiyac yoxdur. Görkəmli Azərbaycan ziyalısı, ədəbiyyatşünaslıq elminin ağsaqqalı, professor Qəzənfər Paşayevə elmimizin və ictimai fikrimizin inkişafı yollarında yeni-yeni uğurlar arzulayıram. 11 sentyabr 2017-ci il Yüklə 1,43 Mb. Dostları ilə paylaş:
|