B i b l i o q r a f i y a
71
“Əməkdə şücaətə görə” medalı ilə təltif olunmuşdur. SSRİ Ali
Təhsil Nazirliyinin və Azərbaycan SSR
Təhsil Nazirliyinin tə-
şəkkürünə layiq görülmüşdür. 1976-cı ildə Q.Paşayev xaricdə
çoxillik uğurlu işinə görə SSRİ Nazirlər Kabinetinin Fəxri Fər-
manı ilə təltif edilmişdir.
Murtuz Sadıqov,
professor
“Altı il Dəclə-Fərat sahillərində” kitabı azərbaycanlı ədib,
prof. Qəzənfər Paşayevin tariximiz və mədəniyyətimiz barədə
fikir və mülahizələrini özündə ehtiva edir. Müəllif böyük şövq
və məhəbbətlə bizim haqqımızda yazır. Ondan heç nə tələb
olunmadan, o, özü heç nə tələb etmədən İraqı sevir. Onun bu
kitabının ərəb dilinə tərcümə edilməsi qədirbilənliyə cavabın
ən gözəl nümunəsidir.
Dr. Cəlil Kəmaləddin,
“Əl-Cümhuriyyə” – (“Respublika”)
qəzeti, Bağdad
Otuz ilə yaxın müddət ərzində İraq türkman folklorunu
aramsız
olaraq toplayan, nəşr edən, elmi əsaslarla tədqiq və
təbliğ edən Qəzənfər Paşayevin hər bir əsəri gərgin elmi zəh-
mətin bəhrəsidir.
Musa Adilov,
professor
Pedaqoq, folklorşünas, ədəbiyyatşünas, dilçi, yazıçı-publi-
sist, tərcüməçi Qəzənfər Paşayevi bircə cümlə ilə belə səciyyə-
ləndirmək olar: “Azərbaycanı dünyanın hər yerində ləyaqətlə
təmsil edə biləcək müdrik alim, vətənpərvər ziyalı“.
Nahid Hacızadə,
yazıçı
Qəzənfər
Məhəmməd oğlu Paşayev
72
Qardaşımız, dostumuz Qəzənfər
Paşayev təkcə Azərbay-
can xalqının deyil, həmçinin İraq xalqının oğludur.
Dr. Mehdi İbrahim Ət-Tai,
İraqın Azərbaycandakı sabiq səfiri
Elmi ictimaiyyətin tanınmış folklorşünas və ədəbiyyatşü-
nas alim, dilçi, publisist, tərcüməçi kimi tanıdığı professor Qə-
zənfər Paşayev, həm də aşıq sənətinin bilicisi və təbliğatçısıdır.
Azərbaycan Aşıqlar Birliyinin İdarə Heyətinin üzvü olan Qə-
zənfər Paşayevin elmi yaradıcılığında aşıq sənətinə dair tədqi-
qatlar mühüm yer tutur. Böyük iftixarla demək istəyirəm ki, bu
sahədə bir sıra sanballı əsərlər Qəzənfər müəllimin adı ilə bağ-
lıdır. Son illərdə bir çox tanınmış ustad aşıqları irsinin toplaya-
raq kitab halında çap olunmasında professor Qəzənfər Paşaye-
vin gərgin əməyi xüsusilə qeyd olunmalıdır.
Zəlimxan Yaqub,
Хаlq şairi
O, vətəndaş və alim vəzifəsini bütün ömrü boyu xalqa xid-
mət etməkdə görmüşdür. Xalq şairi Bəxtiyar Vahabzadə onun
kitablarını xəzinə adlandırmışdır. O,
etnik sərhədlərimizin Ur-
miyanın cənubundan deyil, Mosuldan, Ərbildən, Kərkükdən
keçdiyini sübut etmişdir. Təkcə bu iş onun bir ömür boyu üzü
ağ, başıuca gəzməyinə kömək edər.
Sabir Rüstəmxanlı,
Xalq şairi
Bu gün Qəzənfər Paşayevin adı təkcə Azərbaycanda deyil,
onun sərhədlərindən kənarda da böyük şərəflə çəkilir, onun hə-
yat və yaradıcılığı, yaratdığı əsərlər internet vasitəsilə maraqla
oxunur və öyrənilir. Artıq onun adı böyük şəxsiyyət kimi tarix-
ləşib. Əminliklə deyə bilərəm ki,
onun əbədiyaşar əsərləri, ya-
B i b l i o q r a f i y a
73
radıcılığı, ədəbiyyatımızın, ədəbiyyatşünaslığımızın zənginləş-
məsində müstəsna rol oynayıb.
Nəsib Nəbioğlu,
Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin
Moskva bölməsinin katibi
Hamının vətəndaş-alim kimi tanıdığı Qəzənfər Paşayev
haqqında yazılmış “Ömrün əbədiləşən illəri” kitabında “Yaxın
dost, gözəl insan, əsl vətəndaş, əqidəli ziyalı” (Sabir Rüstəm-
xanlı) təşbihləri ilə süslənə-süslənə təqdim olunan professor Qə-
zənfər Paşayev fenomeninin ədəbi
mühitin gözündə və sözündə
necə canlandırılmasını, necə qiymətləndirilməsini özündə ehtiva
edir. Kitabı oxuduqca qürur hissi keçirirsən ki, belə bir müasi-
rim var, belə bir azərbaycanlı var, belə bir ziyalı var... Əslində
Qəzənfər Paşayev yaradıcı şəxsiyyətində, niyyətində və istəyin-
də özündən əvvəlki böyük azərbaycanlı ziyalılara məxsus ənə-
nələrin, əqidənin, məsləkin daşıyıcısına çevrilmişdir.
Qurban Bayramov,
tənqidçi ədəbiyyatşünas
Mənsub olduğu xalqın, millətin tarixi yaddaşını elmi-pub-
lisistik yaradıcılığında yaradan və uca tutan, özünəməxsus
məktəb yaradan nüfuzlu ziyalılardan biri də zəngin dünyagörü-
şünə,
dərin biliyə, qibtə ediləcək təfəkkürə sahib olan professor
Qəzənfər Paşayevdir.
Akif Musayev,
AMEA-nın müxbir üzvü
Dilçi, tənqidçi, publisist, tərcüməçi, ədəbiyyatşünas, mətn-
şünas, folklorşünas kimi yüksək keyfiyyətlər professor Qəzən-
fər Paşayevdə cəm halında birləşib. Daha doğrusu o, özünün
zəhmətsevərliyi, vətəndaş əzmkarlığı, bilik və bacarığı, səmi-
Qəzənfər Məhəmməd oğlu Paşayev
74
miyyət dolu həssaslığı ilə həmin keyfiyyətləri əldə edib, onla-
ra sahib çıxıb.
Nə yazdı, ortaya hansı töhfəni qoydusa orijinal oldu. Ərsə-
yə gətirdiyi mənəvi sərvət “Şah əsər” kimi dəyərləndirildi,
Azərbaycanda İraq, Kərkük folklorşünaslığının banisi oldu.
İraq Kərkük folklorunun janr əlvanlığını nəzəri cəhətdən təhlil
etdi, bir dilçi kimi topladığı folklor mətnlərinin-tapmaca, lətifə,
atalar sözləri, alqış və qarğışların (dualar və bədduaların) fone-
tikasına sadiq qaldı, onların orijinallığını qoruyub saxlamaqla,
koloritli dil mətnlərinin ilkinliyinə toxunmadı. Bununla bir çox
folklor toplayıcılarına həm də örnək oldu.
Alxan Bayramoğlu
filologiya elmləri doktoru, professor
Professor Qəzənfər Paşayev folklor nümunəsinə mücərrəd
bir fakt kimi baxmır. Folklor nümunələrində insanların arzu və
istəklərinin, hiss və duyğularının ifadəsinin mükəmməlliyini
görür. Bunlarla yanaşı, Qəzənfər müəllim, bəlkə də, bizim fok-
lorşünaslığımızda heç vaxt rast gəlinməyən bir cəhətin də əhə-
miyyətinə həmişə önəm vermişdir. Bəs bu cəhət nədən ibarət-
dir? Qəzənfər Paşayev insanların
dəyərini də folklora görə
müəyyənləşdirir.
Qəzənfər müəllim üçün hər hansı bir folklor nümunəsi, saz
musiqi aləti, yaxud el havası və rəqs insanı dərk etməyin vasi-
təsinə çevrilir. Bu, elə bir müdrik yanaşma və dəyərləndirmədir
ki, insanı həyata möhkəm tellərlə bağlamağın, həm də şəxsiy-
yət səviyyəsinə qaldırmağın yolu da məhz ordan keçir.
Professor Qəzənfər Paşayevin həyatı folklora bağlı bir
ömrün simvoludur.
Kamran Əliyev,
Əməkdar elm xadimi