59
tərkibinin və ekipajın əmək haqqına gəlirdən vergi tutulmur; gəmilərin satışı və ya
gəmilərin girov verilməsi üçün dövlət rüsumları ləğv edilmişdir.
Gəmiçilik şirkətləri üçün mühüm güzəşt bu şirkətlərin sosial sığorta və təminat
fonduna üzvlük haqlarının ödənilməsindən azad edilməsidir. Rəsmi olaraq belə bir
tələb müəyyən edilmişdir ki, Kiprdə qeydiyyatdan keçmiş gəminin üzvlərindən 15%-i
ölkənin rezidentləri olmalıdır, lakin praktikada bu tələb tətbiq olunmur. Ekipajın
üzvləri istənilən ölkənin vətəndaşları və rezidentləri ola bilər. Əsas tələb onların
səlahiyyətlərinin Kiprin hakimiyyət orqanları tərəfindən qəbul edilən attestatlarla
təsdiqidir. Attestatları qəbul edilən (tanınan) ölkələr sırasında aşağıdakıları göstərmək
olar: Argentina, Avstraliya, Bolqarıstan, Yunanıstan, Honkonq, Danimarka, Misir,
Hindistan, slandiya, ndoneziya, srail, rlandiya spaniya, taliya, Kanada, Çin,
Kuba, Liberiya, Livan, Malayziya, Niderland, Yeni Zelandiya, Norveç, Pakistan,
Polşa, Portuqaliya, Rusiya, Rumıniya, Sinqapur, Böyük Britaniya və Şimali rlandiya
Birləşmiş Krallığı, ABŞ, Türkiyə, Finlandiya, Fransa, Filippin, sveç, Serbiya,
Cənubi Koreya, Yaponiya və s. ekipaj üzvü kimi Kiprin qeyri- rezidentlərindən
istifadə üçün şirkət hər ay 1 Kipr funtu məbləğində yığım ödəyir.
Bermud adaları dünyanın qədim ofşor mərkəzlərindən biridir. Gəmilərin
tonnajına görə Bermud gəmi registri qeydiyyatı dünyada dövrdüncü yeri tutur, bu
zaman qeydiyyatdan keçən gəmilərin sayı sabit olaraq artmaqda davam edir.
Gəmiçilik sahəsində Bermud adalarının xüsusiyyəti ondan ibarətdir ki,
qanunvericilik bu sahənin müəssisələri üçün hər hansı xüsusi forma müəyyən etmir.
Bermud adaları klassik ofşor mərkəzdir - burada nə rezidentlər, nə də qeyri-
rezidentlər üçün heç vaxt gəlirlərə vergi tətbiq edilməmişdir. Gəlirlərə vergi əvəzinə
müxtəlif növ hökumət və başqa yığımlar mövcuddur. Yığımlar qeydiyyat və hər il
tutulanlara bölünür. Azad edilmiş şirkətin qeydiyyatı zamanı 100 Bermud dolları
ölçüsündə hökumət yığımı tutulur, illik hökumət yığımları isə şirkətin aktivlərinin
həcmindən asılı olaraq 1600-dən 8000 Bermud dollarına qədər təşkil edir. Şirkətin
minimal nizamnamə kapitalı 12000 Bermud dolları təşkil etməlidir.
Sərt məbləğdə müəyyən edilmiş yığım dərəcələri aşağıdakı cədvəldə verilmişdir.
60
Cədvəl 6. Bermud adalarında azad edilmiş şirkətlərdən illik yığım dərəcələri
(Bermud dolları ilə)
Kapital
llik yığ
ımın mə
bləğ
i
12 000
1600
12 000-dən 120 000-ə qədər
3200
120 000-dən 1 200 000-ə qədər
4800
1 200 000-dən 12 000 000-ə qədər
6400
12 000 000 və ondan yuxarı
8000
Bегmud adalarında müvafiq müəssisənin qeydiyyatının bir sıra cəlbedici
tərəfləri, eləcə də Bегmud azad edilmiş şirkətinin müəyyən potensial təsisçiləri üçün
bir sıra nöqsanları da vardır ki, buna Bermud adalarının daha nüfüzlu və nisbətən
bahalı ofşor mərkəzlərdən biri olmasını misal göstərmək olar. Hökumətin siyasəti
dinamik inkişaf edən maliyyə mərkəzinin nüfuzunu maksimum dərəcədə
möhkəmlətməkdən ibarətdir.
Ş
irkətin rezidenti Bermud adalarının rezidenti olmalıdır. Direktorların minimum
sayı ikidir. Direktorlar şurasının yığıncaqları məcburidir. Şirkətin hüquqi ünvanı da
zəruridir. Şirkət illik hesabat tərtib etməlidir. Fəaliyyətin auditor yoxlanması rəsmi
məcburidir, lakin direktorlar yığıncağının və səhmdarların ümumi yığıncağının qərarı
ilə ləğv edilə də bilər. Bundan başqa, hakimiyyət orqanları maliyyə hesabatının
hazırlanması və təqdim edilməsi üzrə əlavə öhdəliklər də müəyyən edirlər, xüsusilə
ş
irkət direktorları şirkətin maliyyə vəziyyəti haqqında rüblük hesabatlarını təsdiq
etməlidirlər.
Qeyd etmək lazımdır ki, Bermud adaları ilk olaraq АBŞ ilə məlumat mübadiləsi
haqqında müqavilə imzalamışlar (11 iyul 1986-cı ildə imzalanmış, 1 dekabr 1988-ci
ildə ratifikasiya olunmuşdur). Sonralar analoji müqaviləni АBŞ Panama ilə
bağlamışdır.
Bermud adaları qədim Britaniya müstəmləkəsidir (asılı ərazi), bu da şirkətlər və
trast qanunvericiliyinin əsas normalarının burada tətbiqini şərtləndirmişdir.
Bermud bayrağından istifadə Bermud adalarında, Böyük Britaniyada, Men
adasında və ya xüsusi hökumət siyahısına daxil edilmiş başqa dövlətlərdə yaradılmış
61
ş
irkətin haraya məxsus olmasından asılıdır. Bermud bayrağından istifadəyə yalnız
xüsusi qeydiyyat, nisbətən vaxt aparan prosedurlar keçildikdən sonra icazə verilir.
Qeyd etmək vacibdir ki, gəminin benefisiar (son) sahibləri haqqında məlumatın
təqdim edilməsi məcburidir.
Меп
adası Böуüк Bгitaniya və Şimali rlandiya tərkibində özünü idarə edən
ə
razidir. Şirkət və trastlar haqqında qanunvericilik aktları Britaniya qanunvericiliyi
normalarına əsaslanır, bu zaman bir sıra stimul və güzəştlər də nəzərə alınmışdır.
Adanın yeri (mövqeyi) Bюуйк Britaniya və Şimali rlandiya Bir1əşmiş Krallığından,
həmçinin Qərbi Avropadan olan potensial istifadəçilərin yüksək diqqətini cəlb edən
amildir. Ada ngiltərədən, Şotlandiyadan, Uelsdən, Şimali rlandiya və rlandiya
Respublikasından demək olar ki, eyni məsafədə, rlandiya dənizində (Şimali) yerləşir.
Men adasının valyutası Britaniya funt sterlinqidir, bundan başqa da özünün
ə
skinasları vardır.
Ofşor mərkəzlərin tipinə görə Men adası qeyri-rezident benefisiarlar və xüsusi
statuslu şirkətlər üçün aşağı vergiqoyma səviyyəsi və əlavə vergi güzəştləri sistemi
olan ərazilərə aiddir. Rezidentlərin - fiziki şəxslərin gəlirlərinə qoyulan standart vergi
dərəcəsi 15% müəyyən edilmişdir. Xüsusi hallarda verginin maksimum dərəcəsi
20%-dir. Rezidentlər üçün trastlara vergiqoyma da 20% dərəcəsi üzrə həyata keçirilir.
Təsisçiləri və benefisiarları qeyri-rezident olan trastların gəlirlərinə o zaman vergi
qoyulur ki, həmin gəlir Men adasında yerləşən mənbələrdən əldə edilsin. Ölkədə
ə
mlak hüquqlarının ötürülməsinə vergi qoyulmur. Qeyri-rezidentlər tərəfindən
birbaşa ödəmə mənbəyindən ödənilən lisenziya hüquqlarının ötürülməsindən gələn
gəlirlər, dividendlər və faizlər vergiyə cəlb olunmur. Gerb yığımları və kapitaldan
vergi tutulmur. Rezident-şirkətlərin mənfəətinə vergi 20% dərəcəsi ilə qoyulur.
Qeyri-rezident və xüsusi statuslu şirkətlər üçün mənfəətə görə vergi əvəzinə müəyyən
olunmuş (təsbit edilmiş) illik yığım tutulur.
Men adası 1984-cü ildə ticarət gəmilərinin qeydiyyatı haqqında Akt qəbul
etdikdən sonra gəmilərin qeydiyyatı üzrə xidmətlər sahəsini fəal inkişaf etdirməyə
başladı. Nəzərdən keçirilən gəmiçilik ofşorları ilə müqayisədə Men adasının xüsusi
qanunvericiliyi gəmi sahiblərinə Men adası gəmi registrinin Britaniya gəmi