Microsoft Word kitab-yeniforma-17. 12. 2009+UzQabi doc
Yüklə 3,42 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Brigitte Unger v ə qeyril ər
- Peter J.Quirk
- Mackrell, N.
- Camdessus, M.
- Tanzi, V.
- Bartlett B. L.
55 Uzunmüddətli perspektivdə PY saat mexanizmi ilə işləyən bir bombadır. 155 lk olaraq qeyd etməliyik ki, PY sxemləri müxtəlif ola bilər, məhz bu cür müxtəlifliyə görə hər bir ayrı PY sxemi ölkənin müxtəlif sektorlarında özünə xas nəticələrə səbəb ola bilər; hər bir PY sxemi özünəməxsus nəticələrlə səciyyələnir; nəticələr müsbət və ya mənfi ola bilər. Mənfi və ya müsbət məfhumların özləri də nisbi anlayışlardır; bir şey kimin üçünsə mənfi, kimin üçünsə müsbət ola bilər. 156 Bununla belə, nəticələrin müsbət, yoxsa mənfi olaraq qiymətləndirilməsi nəzərdə tutduğumuz müddətin uzun və ya qısa olmasından asılıdır. Ümumiyyətlə, PY-yə görə, ölkə iqtisadiyyatının birdən-birə dəyişilməsi və ya başqa istiqamətdə inkişaf etdirilməsi qısamüddətli perspektivdə ölkə əhalisinin müəyyən təbəqələri üçün zərərli ola bilər; lakin uzunmüddətli perspektivdə belə zərərlər əvvəlkindən də artıq faydalarla ə vəzlənə bilər. PY nəticəsində iqtisadiyyat üçün proqnozlaşdırılan bütün mənfi nəticələr yalnız ona görədir ki, şəxslər pulları yuyarkən mənfəət əldə etmək məqsədi güdmürlər, iqtisadi cəhətdən adekvat olmayan məkana (sektora) sərmayə olaraq qoyduqları pulları iqtisadi cəhətdən adekvat olmayan zamanda onları yenidən geri götürə (çəkə) bilər. PY-nin cəmiyyətə birbaşa zərərlər vurub-vurmaması barədə ə dəbiyyatda müzakirələr gedir. 157 Deyilir ki, PY-nin birbaşa zərəri onda ifadə olunur ki, “PY nəticəsində iqtisadi güc qanunlara əməl edən vergi ödəyicilərindən cinayətkarlara keçir ”, 158 “qurbanlar zərər çəkir, 155 Brigitte Unger və qeyrilər, The amounts and the effects of money laundering, Report for Ministry of Finance of Netherlands, 16.02.2006, s.8. 156 Burada bu anlayışlardan hər hansı ayrı bir şəxs və ya şəxslər qrupu deyil, bir ölkənin sahibkarlıqla məşğul olmayan istehlakçılarının əksəriyyəti baxımından istifadə edəcəyik. 157 Daha ətraflı bax: Peter J.Quirk, Money Laundering: Mudding the Macroeconomy , BVF-ın sənədi 96/66, 1997; The effects of money laundering, http://money.howstuffworks.com/money-laundering3.htm, 03.10.2008. 158 Mackrell, N., Economic Consequences of Money Laundering, 1997, Graycar A., Grabosky, P., Money Laundering in the 21st Century: Risks and Countermeasures, Australian Institute of Criminology, Research and Public Policy Series, 1996, s.3. 56 cinayətkarlar qazanır ”. 159 Məsələnin kökünə baxanda isə görəcəyik ki, bu cür zərər çəkmə-qazanma heç də PY nəticəsində deyil, predikativ cinayətlər nəticəsində baş verir. Predikativ cinayətlər nəticəsində əldə edilmiş varidat yuyulmasa da, faktiki olaraq cinayətkara xeyir gətirə, yəni, iqtisadi güc cinayətkara keçə bilər; PY isə bu cür qazanmanın ardınca labüd şəkildə gələn bir əməl deyildir. Bir sözlə, cinayət nəticəsində əldə edilmiş varidatın yuyulub-yuyulmamasından asılı olmadan, zərərçəkən artıq zərər çəkmiş, cinayətkar isə artıq qazanmış olacaqdır. PY nəticəsində cinayətkar, bəlkə də, daha çox qazanar, amma zərərçəkən birbaşa daha çox zərər çəkməz. PY-nin səbəb ola bildiyi bütün digər nəticələr barədə ədəbiyyatda formalaşan ümumi fikir ondan ibarətdir ki, bütün bu nəticələr birbaşa deyil, dolayı yolla ortaya çıxacaqdır. Bu mənfi nəticələri isə iki əsas kateqoriyaya bölmək olar: iqtisadi və ictimai-siyasi nəticələr. PY demokratiya prosesinin özəyini sarsıdacaq qədər təhlükəli ola bilər. 160 a. qtisadi nəticələr Yuxarıda da qeyd etdiyimiz kimi, pulları yuyanın məqsədi pulu leqallaşdırmaqdır. Bunun üçün o, daha az effektiv və məhsuldar, işsizliklə səciyyələnən və daha çox riskli iqtisadiyyatın sektorlarına sərmayə qoya bilər. Bununla əlaqədar deyilir ki, PY sərmayənin qeyri-optimal qoyuluşuna səbəb olur. 161 Lakin nəzərə alınmalıdır ki, həmişə belə olmaya da bilər. Məhsuldarlıq və ya məhsuldarlıq ehtimalı qısamüddətli deyil, həm də uzunmüddətli əsaslarda qiymətləndirilməlidir. Riskli və az məhsuldar sektorlara sərmayələrin qoyuluşu onları zamanla daha çox məhsuldar edə bilər. 159 Camdessus, M., Money Laundering: the importance of International Countermeasures , Plenary meeting of the FATF, Paris, 10.02.1998 (http://www.imf.org/external/np/speeches/1998/021098.htm, 18.11.2008). 160 Tanzi, V. , Macroeconomic Implications of Money Laundering, Harwood Academic Publihers, 1997, s.99. 161 Tanzi, V. , Macroeconomic Implications of Money Laundering, Harwood Academic Publihers, 1997, s.99; Daha ətraflı bax: Bartlett B. L., The negative effects of money laundering on economic development, “Platypus” jurnalı, No. 77, Dekabr 2002, s.19. Yüklə 3,42 Mb. Dostları ilə paylaş:
|