Microsoft Word Gurz?col yaz?lar? – 160
Yüklə 1,07 Mb. Pdf görüntüsü
|
Gürzəçöl yazıları 42 Maral qabaq ayaqlarına dirsäklänib, qalxmaq is- tädi, amma nädänsä fikrindän döndü. Täzädän uza- nıb gövşämäyä başladı. Gözlärini Şamildän çäkdi. Oğlan çäpärin bağlanan yerindäki kändirin düyünü- nü açmağa başladı. Birtähär Sädräddin kişinin var- yoxunu söyä-söyä kändiri çäpärin payasından ayır- dı. Maral öz yerindän tärpänmirdi. Oğlan onun yar- pağın tökmüş payız ağaclarına bänzäyän buynuzla- rına baxa-baxa çäpäri araladı. Aralıqda dayanıb ma- rala baxdı. Älini cibinä salıb bir ovuc arpa çıxardı, marala sarı uzatdı. – Maral, gäl, gäl ye, – dedi. Maral ayağa qalxıb dayandı. Qabaq ayağını beş- altı däfä yerä vurdu. Sonra xoylanmış kimi arxaya sıçradı. Dayandı. Burnunun päräläri aralandı. Şamil ovcundakı arpanı ehtiyatla tuta-tuta bir addım iräli atdı. Vä bu anda maral onun üstünä şığıyıb başın aşağı äydi. Uşaq havada bircä an görünüb çäpärin payalarının üstünä düşdü. Üzüquylu. Maral yerindä fırlanıb, känddän yuxarı, meşäyä sarı şığıdı. Uşaq son anda da bilmädi ki, maral kimi belä bir qüvväni tutmaq tählükäli olduğu kimi, ona azadlıq vermäk ondan ikiqat tählükälidir. Yeganä oğul nävänin meyiti üstä qonan ağlaş- manı kaş qulaq eşitmäyäydi. Müsibät idi. Uşaq basdırıldı. Camaat dağlışandan sonra, därd- dän beli qırılmış Bilal ämini birtähär yorğan-döşäyä uzatdılar. Vä gözlärini yumanda Bilal äminin yadına VAQÌF SÄMÄDOÕLU 43 o gecä gördüyü yuxu düşdü. Suyu haqlı olaraq ay- dınlığa yozmuşdu. At da ki, muraddır. – Bäs bu nä müsibät idi gäldi mänim başıma? – soruşurdu otağın qaranlığından Bilal ämi. Vä birdän yadına düşdü ki, Şeyx Şamil ağ ayğır belindä otu- rub, gümüş camdan bulaq suyu içändä gendä da- yanan qoca läzgi arvadları ona baxıb ağlayırdılar. Gürzəçöl yazıları 44 Qartal kölgäsi Mähämmäd Alıdan soruşdu: – Ayä, gördünmü? – Gördün dä, sözdümü? – cavab verdi Alı. Sonra başını yuxarı qaldırıb tärtämiz, bir-iki sey- räk ağ bulutlu açıq göy üzünä baxıb yerä tüpürdü. – Nä demäkdi bu, ay Mähämmäd? – soruşdu Alı. – Allah bilir, – dedi Mähämmäd. – Özümüz cähännäm, qoyuna bir şey olmasın, – dedi Mähämmäd. Sürü dästälärä dağılıb, beş-beş, on-on seyräk yulğunların qotur, etibarsız kölgäsindä guya günor- ta istisindän yaxa qurtarırdılar. Qoyunların hamısı qırxılmışdı, odur, yun itirib indi çılpaq canları ilä qız- mar günäşin altında yanırdılar. Allah onlara qışın sazağından da, yayın odundan da qorunmaq üçün yun vermişdi. Xoşbaxtlıqdan qoyunlar bunu bilmir- dilär. Bilsäydilär, neyläyäcäkdilär? Kökläri yer üzün- dän käsilän günä kimi qırxılacaqdılar. – Mänim adım nädi, a Mähämmäd? – soruşdu birdän-birä Alı. VAQÌF SÄMÄDOÕLU 45 – Alı, – dedi Mähämmäd. – Yenä yadımdan çıxmışdı, – dedi Alı, başını bu- laya-bulaya. – İstidändi. Bir dä sän o “moskviçi” hökmän al. Bax o qara qoçu da, doğuzdursan, sana “Volqa” vermäyäcäklär. İspolkom bilir “Volqa”nı kimä, neçä- yä vermäk lazımdır, – dedi Mähämmäd. Alı yerä tüpürdü. Sonra ayağa qalxıb, kämärini belindän aça-aça simpilliyä 1 girdi. Mähämmäd gözünü ucsuz-bucaqsız şoranlığın tozdan rängi bozarmış yovşanına zillämişdi. Bilmirdi qoyunların ciyärinä yara-xora salan buranın yovşa- nıdı, ya şor suyu. – Ay Alı, heyvanın ciyärinä yaranı yovşan salır, ya buranın suyu? – bağırdı Mähämmäd. – Ä, adam balasısan, – dilländi simpillikdän Alı. – Nädi, orda namazmı qılırsan? – soruşdu Mä- hämmäd. – Canına dua eläyiräm, – dedi Alı, sonra, deyä- sän, qabağına tüpürdü. Qoyunlar yulğunların altından bir-bir çıxıb, düzä dağılırdılar, otlaya-otlaya. – Ä, heyvan axşamın gälmäyini adamdan tez duyur. İsti çäkilmäsä dä, –dedi Alı, kämärini bağla- ya-bağlaya simpillikdän çıxıb. 1 Kol-kos olan yer – Red. Gürzəçöl yazıları 46 – Neynirdin orda, a Alı? – gülümsünüb, soruşdu Mähämmäd. – Dädänä heykäl qoyurdum. Get, bax, – dedi Alı. – Vä öz sözünä, hazırcavablığına gülmäk istäyirdi ki, düz boyu sürünän kölgäni gördü. – Ayä, yenä gälir, a Mähämmäd, – dedi Alı. – Sän göyä bax, män yerä! – bağırdı Mähämmäd. Alı gözlärini açıq, gömgöy sämaya zillädi. Başı- nın üstä Allahın särçäsi dä, iynädoğanı da uçmur- du. Üfüqdän-üfüqä kimi göy üzü bomboş, bulutsuz, qanadsız, açıq idi. Mähämmäd iri, aydın qartal kölgäsini itib, yox olana qädär gözläriylä izlädi. Sonra üzünü Alıya tut- du. – Bu nädi, ay Alı? – soruşdu Mähämmäd. – Ayä, adam däli ola bilär, dädänin goru haqqı! – dedi Alı, sonra yerä tüpürdü. – Ä, belä şey heç eşitmämişdik, sän öl! Här gün başının üstündän qartal kölgäsi keçsin, özü göydä görünmäsin. Bä haradan düşür bunun kölgäsi? – dedi Mähämmäd. – Ata min, ä, qoyunu qaytaraq. Axşam düşür, – dedi Alı öz qırmızı maydanına sarı gedä-gedä. Çobanlar atlanan kimi itlär dä ayağa qalxıb dir- çäldilär. Sürü yatağa sarı üz tutdu. Alı qulaqlı papağını başından götürüb, daz yeri- nin tärini sildi äliylä. VAQÌF SÄMÄDOÕLU 47 – Mänim adım Alıdımı, ayä? – soruşdu sonra. – Hä, – dedi Mähämmäd. Çobanlar yataqda oturub ät yeyändä sürünün şoran düzdä qaldırdığı toz täzä-täzä yatırdı. Alı ikinci stäkan arağı içib bir yağlı qabırğanı dişinä çäkän- dän sonra ayağa qalxıb damın küncünä keçdi, pa- pağını başının altına qoyub, yüz yerdän didilmiş ala kilimin üstünä uzandı. Qarnı ancaq doymamışdı. Onunçün uzandı ki, älindän xata çıxmasın. Çünkü ikinci stäkandan sonra nädänsä hämişä köpäkoğlu Tapdığın näzik burnunun üstündän bir yumruq tu- tuzdurmaq istäyirdi. Bu axşam da Tapdıq tärs kimi bardaş qurub onun qabağında oturmuşdu. Odur, Alı küräyini yerä verdi ki, araya qanqaraltılıq düşmä- sin. Gözlärini damın üst diräyindän sallanan neft lampasının hisli işığına zillädi. Gördü ki, Allahın lampa işığından da divara ät yeyib, araq içän ço- banların kölgäläri düşüb. – Ayä, a uşaqlar bäs o qartal kölgäsinin özü har- dadı? – soruşdu çobanlardan biri. – Necä yäni özü? – dilländi kimsä. – Qartalın özünü deyiräm, dana, – dedi soruşan çoban. – Bu gün bizim dä üstümüzdän iki däfä keçdi andıra qalmış, – dedi Mähämmäd. – Män sabah tüfäng götüräcäm özümlä çölä. Görärsiniz, – dedi biri. Yüklə 1,07 Mb. Dostları ilə paylaş:
|