Microsoft Word Gurz?col yaz?lar? – 160
Yüklə 1,07 Mb. Pdf görüntüsü
|
Gürzəçöl yazıları 38 pär hördülär, qabağına ot, su qoyub, ilmänin dü- yünlärini açdılar. Sonra çäpäri möhkäm bağlayıb evä keçdilär. Bilal ämi qonaqlıq verdi. Axşamüstü qonağı yola salanda onun maşınına Qazaxda toxunmuş bir Karvansara gäväsi qoydu Bi- lal ämi. Qonaq yolunu Bakıya Şäkidän saldı. Şäkidä sär- xoş olub gäväni bir dostu diş häkiminä bağışladı. Dostu da onun cibinä bir qızıl onluq qoydu. Bakıya gälänä kimi qızıl onluq särxoş qonağın cibindän dü- şüb, Allah bilir, hansı yolqırağı yemäkxananın bufe- tinä daraşan adamlardan birinä qismät oldu... Maral käfänini yırtdı. Beş-on gündän sonra aya- ğa qalxdı. Bilal kişi ağıllı tärpänib, yaralı heyvanın üstünä kolxozun baytarını yaxın qoymamışdı. Maralı tapşırmışdı öz dilinin älacına. Heyvan yarasını yala- ya-yalaya özünü ölümdän qurtarmışdı. İndi başını aşağı salıb yüz ilin inäyi kimi ot yeyib kövşäyirdi. An- caq Bilal ämi qoymurdu ki, bir adam da çäpärdän aşıb marala yaxın dursun. Dünyagörmüş adam idi, bilirdi ki, insan böyründä dünyaya göz açıb böyüsä dä, çöl heyvanı heç bir vaxt ev heyvanına dönmür, ävväl-axır yadına kim olduğu düşür. Geci-tezi var. O ki qaldı buna, meşädä böyüyüb, neçä däfä buynuz salıb, buynuz çıxarmış canlı, gücü yerä-göyä sığma- yan bir heyvana. Bilal ämi maralın gözälliyinä vur- ğun idi, ancaq ona bir damcı da etibarı yox idi. Düz dä eläyirdi. VAQÌF SÄMÄDOÕLU 39 – Ay Bilal ämi, vallah, sän bunu sähär naxıra qat, inäklä, camışla bir gedib, bir qayıdacaq. Niyä yazıq heyvanı dustaq elämisän? – deyirdi camaat. – Belä buynuzlar mal sürüsündä qalmaz. Çoban qabağında sändälmäz bu dırnaqlar, – deyirdi Bilal ämi. Maralın tamaşasına rayon märkäzindän dä gälir- di adamlar. Bir däfä Macarıstandan gälän qonaqları da gätirmişdi buraya rayonun birinci katibi. Bilal ämi evinin qonaq otağının divarından, sallanan xov- lu xalının üstündäki dostunun şäklinin böyründän dostunun oğlunun da şäklini vurmuşdu. Vä maral- dan söhbät düşändä fäxrlä hämin fotoşäkli göstärir- di ağır-ağır, amma sinä dolusu danışa-danışa. De- mäsä dä, Bilal ämini bircä mäsälä dilxor eläyirdi, o da dostunun oğlunun gözü eynäkli olmağı idi. Bilal kişi içindä bir az buna görä qonaqlardan utanırdı da. Odur, sözarası qonaqlarına deyirdi: – Nä qädär deyiräm bu qardaşoğluna az kitab oxu, az oxu, gözlärini lap korlayarsan.Sözümä qu- laq asmır. Asmır ki, asmır. Amma tüfäng atmağına söz yoxdu! Ot kökü üstä bitär. Sonra cibindän däsmal çıxarıb, Bilal ämi gözläri- nä dolan yaşı silärdi. – Allah rähmät eläsin, hamımızın fäxri idi. Allah rähmät eläsin, – deyärdi qonaqlar. Bir däfä raykomun birinci katibi Bilal äminin ya- nına xälväti adam göndärmişdi. Gürzəçöl yazıları 40 – Bilal ämi, katibi Bakıya, Märkäzi Komitäyä ça- ğırıblar, äliboş getmäk istämir. Dağlara ovçu sal- mışdıq, sürüdän heyvan çıxmadı. Maralın ätini istä- yir, – demişdi birinci katibin adamı. – Get u uğraşa de ki, mänim häyätimdäki maral, maral äti deyil, dustumun ruhudur, uğlu bağışlayıb mänä. Mänim dustumun ruhunu bir Bakı uğraşı ye- yä bilmäz! – demişdi Bilal ämi. Vä iti qovan kimi qovmuşdu qapısından katibin adamını. Sonra maralın qabağına bir ovuc tumu çı- xarılmış İran xurması atmışdı. Vä o gecä Bilal ämi yuxusunda görmüşdü ki, Şeyx Şamil bir ac ayının belindä oturub gümüş camdan bulaq suyu içir. Qo- ca läzgi arvadları da ona baxıb ağlayırlar. – Aydınlığadır. Su aydınlığadır, – düşünmüşdü Bilal ämi yuxudan qalxıb geyinändä. Amma düz yozmamışdı yuxusunu kişi... Üstündän bir neçä gün sonra yerdä ikigünlük qar qalanda, maralın çäpäri böyründä dayanıb, bur- nunda donmuş fırtığını üst dodağından yalaya-yala- ya Bilal äminin yeganä oğul näväsi Şamil yenä dä fikrä dalmışdı. Bu heyvan çäpärä salınan gündän uşağın gecäsi dä, gündüzü dä bir sonsuz ilıq yuxuya dönmüşdü. Nä görürdü uşaq? Görürdü ki, cibini ar- payla doldurub, gecä hamı yatandan sonra häyätä çıxır, gälib yavaş-yavaş çäpäri aralayır. Marala yaxın- laşır. Ovcundan ona arpa verir, sonra maralın boy- nunu oxşayır. Maral da onun üzünü yalayır. Sonra VAQÌF SÄMÄDOÕLU 41 ikisi dä çäpärdän kändin içinä çıxırlar. Aram-aram, ehtiyatla addım ata-ata uzaqda qaralan meşäyä sarı gedirlär. Xoşbaxtlıqdan kändin bir iti dä ayıq düşüb hürmür. Oğlan maralı meşänin ağzına kimi gätirir, burada da ona bir ovuc cibindä isinmiş arpa verir. Maral arpanı yeyib meşänin içinä girir, ağacların arasında yox olur. Sonra günlärin bir günündä oğ- lan mäktäbdä oturub imla yazanda kimsä sinfin päncäräsini döyür. Hamı baxıb görür ki, päncäränin qabağında maral dayanıb. Başıyla oğlanı çağırır. Oğlan häyätä çıxıb maralla görüşür, ona arpa verir, boynunu oxşayır, heyvan da onu yalayır. Bütün uşaqların vä müällimlärin gözläri källäsinä çıxır. Ma- ral çıxıb gedändän sonra qabaq partada oturan Ay- nur adında hörüklü qız oğlana yanaşır deyir: – Män sänin arvadın olacağam, Şamil. Oğlan fikrindä-zikrindä här gün, här däqiqä bu sähnäläri görürdü... Vä günlärin bir günündä Şamil fikirlärindän tän- gä gälib bezikdi. Özü dä elä bir gündä ki, känddä toy idi. Evin arvadı da, kişisi dä toyxanada idilär. Maralsa häyätdä uzanıb, yediyi otu gövşäyirdi. Şamil özünä evin dalındakı ambarda äli torba- dan arpa götürändä gäldi. Üräyi sevincdän titräyä- titräyä cibinä arpa doldurub häyätä çıxdı. Çäpärä yanaşdı. Maral iri, qara mäxmär gözläri ilä ona ba- xa-baxa sakitcä gövşäyirdi. – Maral, maral! – çağırdı onu oğlan astadan. Yüklə 1,07 Mb. Dostları ilə paylaş:
|