25
Xəzinədarlığın strukturunda əsas idarəçiliyi həyata keçirmək üçün icra
etmə orqanı yaradılmışdır.
Yuxarıda qeyd etdik ki, xəzinədarlığın bir neçə şöbəsi vardır. Bu
ş
öbələrin hər biri özünəməxsus xüsusiyyətlərə və konkret funksiyalara
malikdir.
Hər bir şöbə və bölmələrin funksiyalarını aşağıdakı kimi müəyyən
etmək olar:
Maliyyə planlaşdırılması və təhlil şöbəsi. Bu şöbə aşağıdakı funksiyaları
yerinə yetirir:
a) dövlət büdcəsinin gəlirləri, xərcləri və dövlət idarəetmə orqanlarının
maliyyə vəziyyəti haqqında aylıq, rüblük analitik hesabatları tərtib edir. Bu
hesabatlar lazımi dövlət orqanlarından alınmış məlumatlar əsasında
müəyyənləşdirilir və reallığı mütləq əks etdirir.
b) büdcə haqqında və dövlət idarəetmə orqanlarının nağd vəsaitlərinin
hərəkəti üzrə aylıq, rüblük və illik proqnozlar tərtib edilir;
v) rəsmi maliyyə statistikasını müəyyənləşdirir. Bu statistika şöbənin
fəaliyyəti nəticəsində görülmüş işləri əhatə edir.
Büdcənin icra edilməsi və nağd dövriyyənin idarə olunması şöbəsi. Bu
ş
öbə maliyyə sistemində və xəzinədarlığın fəaliyyətində ən böyük və
çoxfunksiyalı şöbələrdəndir. Bu şöbə aşağıdakı funksiyaları həyata keçirir:
a) Nazirliyin xərc vəsaitlərinin maliyyələşdirmə planı
istiqamətləndirilir.
Bu
planın
istiqamətləndirilməsi
büdcə
idarəsilərazılaşdırmaya uyğun olaraq həyata keçirilir;
b) nazirliyin xərc vəsaitlərinin resurslara olan aylıq tələbatını yoxlayır
və öyrənir. Bu, icranın dəqiq həyata keçirilməsinə kömək edir;
v) vəsaitlərin xərclənməsində nazirliklərə aylıq olaraq icazə verir;
q) gəlirlər, xərclər və kassa qalıqlarına nəzarət etmək;
26
d) kəsirin maliyyələşdirilməsi və qısamüddətli maliyyələşdirmələrə
tələbatlar haqqında borcların idarəedilməsi bölməsinə məlumat verir. Bu
maliyyələşdirmələrin həcmi və istiqaməti iqtisadi şəraitindən asılı olaraq
dəyişilə bilər;
j) büdcəyə dair təklif olunan düzəlişləri təhlil etməklə təsdiq olunmuş
dəyişiklikləri qeydiyyatdan keçirmək. Düzəlişlərin baxılması və təhlil
edilməsi büdcə idarəsi ilə birlikdə həyata keçirilir. Büdcədə dəyişiklik isə
qanunvericiliklə təsdiq olunan bir məsələdir.
Z) büdcədən kənar fondların apardıqları əməliyyatların nəticələrini
yoxlamaq;
e) maliyyə resurslarının dövlət büdcəsi və büdcədən kənar fondlar
arasında hərəkətinin nəzarətə alınması və yoxlanılması.
O cümlədən büdcələr üzrə:
ə
) yerli büdcələrə nəzarət etmək;
l) maliyyə vasitələrinin strukturlar arası axınına nəzarət etmək;
m) hökumətin bank depozitlərinin qaydaya salınması.
Bu zaman hökumətin istifadəsi üçün büdcədən ayrılmış və bankların
hesablarında olan pul vəsaitləri nəzərdə tutulur.
Kassa əməliyyatları bölməsi üzrə:
n) vəsaitlərin dövlət büdcəsi və büdcədənkənar fondlar və yerli büdcələr
arasında köçürülməsi ilə məşğul olmaq. Büdcədən ayrılan bütün vəsaitlər yerli
büdcə orqanları və başqa fondlara kassa vasitəsilə bölüşdürüldüyündən bu
çox vacib funksiyadır
Mühasibat uçotu şöbəsinin özünəməxsus funksiyaları var:
a) xəzinədarlığın mühasibat kitabında hesabların yerinə yetirilməsi.
Mühasibat uçotu xəzinədarlıq və ümumiyyətlə, iqtisadlı sistemin tam fəaliyyət
göstərməsində çox böyük əhəmiyyətə malikdir. Bütün xəzinədarlıq