Microsoft Word disserta isi docx
Yüklə 471,28 Kb. Pdf görüntüsü
|
18
- müəssisələrdə, büdcə idarə və təşkilatlarında material qiymətlilərindən və pul resurslarından səmərəli istifadə olunmasına, həmçinin uçot və hesabatların düzgün aparılmasına kömək etmək; -
cümlədən təşkilati-hüquqi formasından asılı olmayaraq müəssisələrin vergiyə cəlb olunması sahəsində nəzarəti həyata keçirmək; -
ə məliyyatlar üzrə yüksək faydalılığa nail olmağa köməklik etmək. Maliyyə nəzarəti müəssisə, idarə və təşkilatların cavabdehlikləri ilə həmçinin maliyyə intizamını yerinə yetirən dövlət və maliyyə-bank strukturları ilə sıx əla- qədardır. Bu cavabdehlik (məsuliyyət) maliyyə intizamını pozanlara təsir etmək, həm inzibati, həm də iqtisadi (maddi) tədbirlər görmək yolu ilə bildirilir. qtisadi təsir tədbirləri maliyyə sanksiyaları vasitəsilə həyata keçirilir. Bu, eyni zamanda maliyyə mexanizmi vasitəsi olub, istehsalın səmərəliliyinin artmasına və ekoloji sağlamlığa kömək edir. Maliyyə cavabdehliyinin gücləndirilməsi problemlərinə maliyyə nəzarətinin təsiri, bir tərəfdən tətbiq edilən sanksiyaların ixtisarına, o biri tərəfdən onların səmərəliliyinin artırılmasına, xüsusilə vergi qoyma islahatlarının keçirilməsinə şərait yaradılmasını tələb edir. Ümumiyyətlə, maliyyənin idarə olunmasının həm təşkilati, həm hüquqi və həm də iqtisadi tərəfləri və mexanizmləri vardır. Burada dövlət büdcəsi, onun yerinə yetirilməsi, vergilərin toplanması, zəruri ödəmələr, dövlətin daxili və xarici borcları, onların tənzimlənməsi mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Maliyyənin idarə edilməsində aşağıdakı problemlər diqqət mərkəzində durmalıdır:
birincisi, vahid dövlət maliyyə sisteminin strateji istiqamətlərinin işlənilib hazırlanması;
ikincisi, dövlət büdcəsinin tərtib olunması və icrasının yüksək səviyyədə həyata keçirilməsi;
üçüncüsü, dövlət maliyyəsinin sabitliyinin təmin edilməsi və onun ölkənin sosial-iqtisadi inkişafı ilə əlaqələndirilməsi; 19
dördüncüsü, maliyyə bazarının inkişaf etdirilməsi;
beşincisi, maliyyə resurslarının ölkənin sosial-iqtisadi inkişafının öncül sahələrində təmərküzləşməsi;
altıncısı, ölkənin iqtisadiyyatına xarici kreditlərin cəlb edilməsi məqsədəuyğunluğunun müəyyən edilməsi;
yeddincisi, büdcə planlaşdırılmasıvə maliyyələşdirilmə işlərinin təkmilləşdirilməsi;
səkkizincisi, büdcə vəsaitlərindən və büdcədənkənar dövlət fondlarından səmərəli və məqsədəuyğun istifadə üzərində dəqiq nəzarət-idarəedici sistemin yaradılması;
doqquzuncusu, dotasiya və subsidiyaların həcminin dəqiq müəyyən edilməsi və əsaslandırılması;
Onuncusu, maliyyə siyasətinin qiymət siyasəti ilə optimal şəkildə ə laqələndirilməsi;
On birincisi, büdcəyə ödəniş və ayırmaların düzgün, tam və vaxtında həyata keçirilməsi üzərində nəzarət;
on ikincisi, müəssisənin maliyyə resurslarından səmərəli istifadə olunmasının təmin edilməsi; bununla əlaqədar olaraq maliyyə menecmentinin ə həmiyyətinin artırılması. 1.2. Azərbaycanda xəzinədarlıq sisteminin strukturunun formalaşması Azərbaycan Respublikasında maliyyənin idarə edilməsini ali qanunverici hakimiyyət orqanı olan Milli Məclis, Azərbaycan Respublikası Maliyyə Nazirliyi, Azərbaycan Respublikası Vergilər Nazirliyi, Azərbaycan Respublikası Dövlət Gömrük Komitəsi, Azərbaycan Respublikası Mərkəzi Bankı və müvafiq orqanların yerli təşkilatları həyata keçirir. Dövlət maliyyə siyasətinin təşkili və idarə edilməsi ilə, adətən Maliyyə Nazir- liyi məşğul olur. Bu, bütün dünyada belədir. Lakin ümumi maliyyə sisteminin ayrı- 20
ayrı sahələrinin idarə edilməsi, bir neçə qayda olaraq, biz dövlət orqanları arasında bölüşdürülür. Maliyyənin idarə edilməsi üzrə ümumi prinsiplər demək olar ki, əksər inkişaf etmiş ölkələrdə eynidir. Eyni zamanda, ayrı-ayrı ölkələrdə bəzi fərqlər möv- cuddur. Məsələn, ABŞ-da maliyyənin idarə edilməsi məsələləri ilə Maliyyə Nazirliyi və Prezident Aparatının inzibati-büdcə idarəsi məşğul olur. Almaniyada bu siyasəti Maliyyə Nazirliyi, Türkiyədə isə Maliyyə Nazirliyi ilə yanaşı Xəzinə və Xarici Ticarət üzrə Baş darə və Gömrük darəsi birgə həyata keçirir. Burada maliyyənin idarə edilməsi orqanları dedikdə, söhbət maliyyə məsələlərinə ümumi rəhbərlikdən gedir. Eyni zamanda, bu ölkələrdə digər maliyyə orqanları da mövcuddur. ABŞ-da Maliyyə Nazirliyinin əsas funksiyaları aşağıdakılardır: - maliyyə və vergi siyasətinin işlənib hazırlanması; - maliyyə qanunvericiliyinə riayət edilməsi; - dövlətin əsas maliyyə agenti kimi fəaliyyətini həyata keçirməsi; - pul nişanlarının tədavülü və emissiyası; Bundan başqa, ABŞ-da inzibati büdcə idarəsi də fəaliyyət göstərir və dövlətin ikinci maliyyə idarəsi sayılır. O, dövlət proqramlarının proqnozlaşdırılması, idarə və nəzarət edilməsi, həmçinin maliyyələşdirilməsi kimi funksiyaları yerinə yetirir. Bu qurum aşağıdakı şöbələrdən: büdcə smetaları, qiymətləndirmə və sahələr üzrə ş öbələrdən ibarətdir. Böyük Britaniyada isə maliyyənin idarə edilməsi məsələləri ilə bir sıra icra or- qanları məşğul olur. Onlardan ən başlıcası xəzinədarlıq qurumudur. Xəzinədarlıq dövlət büdcəsinin, vergi siyasətinin, maliyyə-iqtisadi proqnozlaşdırmanın, beynəl- xalq maliyyə münasibətlərinin tətbiqi, təşkili və həyata keçirilməsi ilə məşğul olur. Dövlət maliyyəsi strukturuna daxili gəlirlərin, həmçinin gömrük vergiləri və aksizlə- rin idarə edilməsi daxildir. Almaniyada maliyyənin idarə edilməsi ilə, əsasən federal hökumətin Maliyyə Nazirliyi məşğul olur. O, ölkənin maliyyə, vergi, həmçinin valyuta - kredit siyasəti- nin əsas istiqamətlərini işləyib hazırlayır, büdcənin icrasına nəzarəti həyata keçirir.
Yüklə 471,28 Kb. Dostları ilə paylaş:
|