Microsoft Word disserta isi docx
Yüklə 471,28 Kb. Pdf görüntüsü
|
5
Qeyd etmək lazımdır ki, Azərbaycanda iqtisadçı alimlərdən Ə.C.Muradov, D.A. Bağırov, M.X.Həsənli, B.A.Xankişiyev, M.M.Sadıqov, S.M.Məmmədov, A.M.Kərimov, Ş.Ş.Bədəlov, Ə.Ə.Ələkbərovvədigərləritədqiq olunan mövzununayrı- ayrıməsələlərinhəlliniözelmiəsərlərindənəzərdənkeçirmişlər. Lakinbuəsərlərdəxəzinədarlıq sisteminin təkmilləşdirilməsi ilə əlaqədar sistemli tədqiqatlar aparılmamışdır.
müasir şəraitdə xəzinədarlığın təşkilinin nəzəri bazasını araşdırmaq, bu sahədə islahatların aparılması və onun sistem halına gətirilməsi barədə təkliflər hazırlamaq, xəzinədarlıq sisteminin təkmilləşdirilməsi yollarını axtarmaqdır. Tədqiqat işinin məqsədinə uyğun olaraq aşağıdakı vəzifələr qarşıya qoyulmuş və yerinə yetirilmişdir: Xəzinədarlığın mahiyyəti və maliyyənin idarəedilməsində onun rolunun öyrənilməsi; Azərbaycanda xəzinədarlıq sisteminin strukturunun araşdırılması; Xəzinədarlıq sisteminin zəruriliyi və inkişaf mərhələlərinin müəyyən edilməsi Dövlət xəzinədarlıq sisteminin təşkilinin hüquqi əsaslarının işıqlandırılması; Xəzinədarlıq sistemində dövlət büdcəsinin xərcləri üzrə öhdəliklərin qəbulu üsulları Maliyyə resurslarının idarə edilməsində xəzinədarlıq sisteminin rolunun qiymətləndirilməsi; Dövlət büdcəsinin kassa icrasının səmərəli təşkilində Dövlət Xəzinədarlığı Agentliyinin vəzifələri və rolunun tədqiqi; Respublikamızda yaradılmış xəzinədarlıq sisteminin inkişaf istiqamətlərini təyin edərək təkmilləşdirilməsinin əsas yollarının müəyyən edilməsi.
onun fəaliyyətidir. Tədqiqatın predmeti – Xəzinədarlıq sisteminin təkmilləşdirilməsinin nəzəri aspektləridir. 6
edilməsi ilə bağlı ölkəmizin və xarici ölkələrin təcrübəli işçilərinin tarixi və müasir təcrübəsi, bu təcrübəni işıqlandıran alimlərin elmi əsərləri, Azərbaycan Respublikasının və xarici ölkələrin bu sahədə metodiki təminat və təşkilati-normativ xarakterli materialları, hüquqi münasibətləri tənzimləyən qanunvericiliyik sənədləri təşkil edir.
MaliyyəNazirliyininmaterialları, metodikgöstərişlərivədigərnormativsənədləri, həmçininelmi-tədqiqatişlərininnəticələri, təklifvətövsiyələritəşkiledir Tədqiqat işinin elmi yeniliyi aşağıdakılardanibarətdir: müasir iqtisadçı alimlərin elmi baxışlarından çıxış edərək xəzinədarlıq sisteminin formalaşması və inkişafının konseptual əsasları kompleks halda tədqiq edilmişdir; Xəzinədarlıq sisteminin təkmilləşdirilməsi məqsədilə onun zəruriliyi və inkişaf mərhələləri müəyyən edilmişdir.; Dövlət xəzinədarlıq sisteminin təşkilinin hüquqi əsasları işıqlandırılmış və dövlət büdcəsinin xərcləri üzrə öhdəliklərin qəbulu üsulları tədqiq edilmişdir. Maliyyə resurslarının idarə edilməsində xəzinədarlıq sisteminin rolu qiymətləndirilmişdir; Xəzinədarlıq sisteminin təkmilləşdirilməsi və səmərəliliyinin artırılması baxımından Respublikamızda yaradılmış xəzinədarlıq sisteminin inkişaf istiqamətləri təyin edilərək, onun əsas xüsusiyyətləri elmi cəhətdən ə saslandırılmışdır. Tədqiqat işinin nəticələrinin nəzəri və praktiki əhəmiyyəti. Əldə olunmuş nəzəri və praktiki müddəalardan, tövsiyələrdən, konkret ümumiləşdirmələrdən Azərbaycanda gələcək iqtisadi dəyişikliklərinplanlaşdırılması və həyata keçirilməsi, dövlətin iqtisadi təhlükəsizliyinin təmin olunması, büdcə prosesi çərçivəsində, və maliyyə vəsaitlərinin idarə olunmasınıntəkmilləşdirilməsinə dair qərarların qəbul edilməsi üçün həlledici əhəmiyyətə malik informasiya verə bilən səmərəli 7
xəzinədarlıq sisteminin fəaliyyəti üçün əlverişli mühitin yaradılmasında geniş istifadə oluna bilər. ş
ə dəbiyyat siyahısından ibarətdir. .
8
1.1. Xəzinədarlığın mahiyyəti və maliyyəniniidarəedilməsində onun rolu
Xəzinə iqtisadiyyatda yeni anlayış deyil. Xəzinədarlıq fəaliyyətinin tarixi lap qədimlərə, ilk dövlətlərin yaranma dövrünə gedib çıxır. Məsələn, qədim əyyamlarda dövləti yaşatmaq və qorumaq məqsədilə əhalidən toplanan vergilərin hamısı xəzinəyə daxil olurdu. O vaxtlar dövlət məhz xəzinədarlıq vasitəsilə idarə olunurdu. Dövlətin bütün xərcləri xəzinədən ödənir, dövlətin vəsaitinə nəzarət də ordan həyata keçirilirdi. qtisadiyyat inkişaf etdikcə xəzinədarlıq da təkamülə uğradı. Bu mərhələdə xəzinədarlıq sistemi genişlənərək iqtisadiyyatın yeni-yeni sahələrini əhatə etməyə başladı. Xəzinədarlıq sənayecə inkişaf etmiş Qərb dövlətlərinin hamısında var, amma onun rolu və funksiyaları müxtəlif ölkələrdə müxtəlifdir. Bu, fərqli tarixi ə nənələrdən və siyasi tarazlığın saxlanılmasına fərqli yanaşmalardan irəli gəlir. Keçid iqtisadiyyatı ölkələrində, xüsusən də possovet respublikalarında xəzinədarlığın meydana gəlməsi onunla əsaslandırılır ki, islahatların keçirilməsi ilə ə laqədar bu ölkələrdə yaranmış durum nəticəsində iqtisadi vəziyyət tez-tez dəyişilir və bu səbəbdən də büdcə prosesinin idarə olunmasında makroiqtisadi situasiya mürəkkəbləşməsin deyə iqtisadiyyatda baş verən dəyişikliklərə daha operativ reaksiya vermək zərurəti meydana gəlir. Sənayecə inkişaf etmiş ölkələr nisbətən yüksək iqtisadi sabitlik dərəcəsi ilə fərqlənir ki, bu da özünü büdcənin idarə edilməsindəki nisbi sabitlikdə göstərir. Belə şə raitdə büdcə bütün il boyu maliyyə planlaşdırmasının əsasına çevrilə, yəni xeyli az dəyişikliklərlə icra oluna bilər. Bu fundamental sabitlik büdcənin müxtəlif funksiyalarının nisbi vacibliyinə təsir göstərir və bir qayda olaraq, həm büdcənin, həm də makroiqtisadi planlaşdırmanınhazırlanmasının əhəmiyyətini artırır. Daha çox keçid iqtisadiyyatı ölkələrinə xas olan nisbətən qeyri-sabit iqtisadi Yüklə 471,28 Kb. Dostları ilə paylaş:
|