58
Müasir dərsin bütün mərhələləri şagirdin maraq dairəsinə, yaş səviyyəsinə
uyğun qurulmalıdır. Müasir dərsi KT-siz təsəvvür etmək çətindir. Müasir dərs
dedikdə, ilk növbədə, göz önündə KT bacarıqları olan müəllim və kompüter,
proyektorla təchiz olunmuş, müasir tələblərə cavab verən sinif otağı canlanır.
nformasiya və kommunikasiya vasitələrinin köməyi ilə şagirdlərdə həm intellektual
və yaradıcılıq bacarıqları, həm də müxtəlif informasiya növləri ilə işləmək
bacarıqları inkişaf edir. Müasir şəraitdə müəllimdən şagirdlərin şəxsi
keyfiyyətlərinə arxalanan üsullardan istifadə edilməsi tələb olunur.Müasir müəllim
tədris zamanı müasir tələblərə cavab verən dərs hazırlamaq üçün KT-ni effektli
tətbiq etməlidir.Həmçinin dərsin gedişi zamanı internet resurslarından istifadəyə
üstünlük verərək şagirdləri internetdən düzgün istifadə etməklə kreativ biliklərə
yiyələnməyə sövq etməlidir.Elektron əyani metodik vəsaitlər fənn müəlliminin
resursudur, ona dərsə hazırlıq zamanı metodik kömək göstərir.Elektron dərsin
üstünlüklərindən biri də odur ki, dərsin bütün mərhələləri slaydlarda öz əksini
tapir.Bu da dərsin operativliyini ve marağını artırır. Dərs zamanı KT-nin son
yeniliklərindən biri olan “ağıllı” lövhədən istifadə edilməsi isə şagirdlərin dərs
prosesinə diqqət və marağını artırır,onları axtarışa sövq edir.
Qeyd etmək lazımdır ki, rəqəmsal tədris resursları yazılı vəziyyətdə təqdim oluna
bilməz. Əks halda onun didaktik keyfiyyəti itirilmiş olar.
Ənənəvi metodikada müəllim müəyyən bilikləri verməyə və onları tələb etməyə
vərdiş idi, lakin interaktiv tədrisin istifadəsində fərqli olaraq şagird özü əsas rol
oynayır və biliklərin mənimsənilməsinə özü yol açır. Bu da onların tədris
motivasiyasına təsir edir. Müəllim bu situasiyada aktiv köməkçi kimi çıxış edir və
onun başlıca funksiyası tədris prosesinin təşkili və stimullaşdırılmasıdır.
Təhsilin informatlaşması,yeni pedaqoji texnologiyalardan istifadə ənənəvi
təhsiliyeni çalarlarla zənginləşdirir. Ənənəvi təlimdə əks-əlaqənin həyata keçirilməsi
baxımından informasiya-qarşılıqlı əlaqə yaradılmasında 2 fəal tərəf var: öyrədən və
öyrənən. KT əsaslı təlim prosesində isə operativ əks-əlaqə baxımından öyrədən və
öyrənənin yeni interaktiv tərəfdaşı meydana gəlir. Artıq müəllim şagird üçün
59
informasiya mənbəyi deyil.Müəllimin əks-əlaqə yaratmaq, sagirdin biliyini
qiymətləndirmək imkanı tədricən məhdudlaşır, bu imkanların bir qismi KT
vasitələrinə transfer olunur. Bu zaman öyrədən daha çox məsləhətçi-tyutor
funksiyası daşıyır. Müəllim şagirdlərinə informasiya ötürülməsinə vaxt sərf etmir.
Tədris materialının şagirdlərə nəql edilməsi, fərdi qaydada mənimsənilmiş tədris
materiallarının onlardan qəbul edilməsi (tapşırıqların yoxlanılması, dərsin sorğusu və
s.) kimi mərhələlərə vaxt itirilmir. Qazanılan əlavə vaxt ərzində şagirdlər digər
yaradıcı məsələlərin həllinə imkan qazanırlar. Beləliklə, tədris-informativ qarşılıqlı
ə
laqənin strukturu tədricən dəyişir, informasiya - təhsil mühiti formalaşdıqca
öyrədən, öyrənən və KT vasitələri arasında yeni səviyyəli informasiya mübadiləsi
imkanları yaranır.
Yeni pedaqoji texnologiyaların tətbiqində əsas məqsəd demokratikləşdirmə,
humanistləşdirmə, fərdiləşdirmə, inteqrasiya və humanitarlaşdırma prinsiplərini
həyata
keçirə
bilən,
müasir
tələblərə
cavab
verən
məktəblilərin
yetişdirilməsi, intellektual zənginliyə və potensial gücə malik olan nəslin
formalaşdırılmasıdır.Ölkəmizdə aparılan islahatların, təhsil quruculuğunun indiki
mərhələsində əsas diqqət qarşıya qoyulan vəzifəyə uyğun olaraq təhsilin
məzmununun yenişləşməsinə, yeni pedaqoji texnologiyalar əsasında həyata
keçirilməsinə yönəlmişdir.Qabaqcıl pedaqoqlar dünya təcrübəsinə əsaslanaraq yeni
pedaqoji texnologiyaların şəxsiyyətə yönəlmiş təlim,fəal idrak, inkişafetdirici
təlim,qabaqlayıcı təlim,təlim- tərbiyə sisteminin çevikliyi, əməkdaşlıq, dialoji təlim
prinsiplərini tədris prosesinə gətirmişlər.Pedaqoji texnologiyalardan istifadənin əsas
istiqamətləri innovasiyalarla əlaqədər biliyin, müvafiq anlayışların düzgün
mənilmsənilməsi, müasir təlim prinsipləri, təlim metodlarından öz yerində maksimum
səmərəli istifadə olunması ilə bağlıdır. Yeni pedaqoji texnologiyalardan istifadə edən
müəllimin novatorluğu, onun yenilikçi kimi dünya təcrübəsindən istifadə edərək, yeni
tədris metodları, dərs tiplərini müəyyənləşdirməsi təhsildə inkişaf üçün geniş
imkanlar yaradır. Yeni pedaqoji texnologiyalar fəal (interaktiv) təlimə əsaslanır. Fəal
təlim müəyyən olunan komponentlərlə şərtlənir. Bura fəal təlimin məzmunu,
60
metodları, öyrədici mühit,qiymətləndirmə daxildir. Fəal təlim müəllim və şagird
işgüzarlığının, şagird təfəkkürün inkişafında əsas rol oynayan təlim metodudur.
Ş
agirdlərdə inkişafedici mühitə yol açır. Tədris prosesinin səmərəsini artırır,
yeniliklərdən istifadə etməklə nəticənin əldə edilməsində köməkçi vasitə rolunu
oynayır, şagirdləri maraq və fəaliyyətə yönəldir,məqsədə çatmaqda aparıcı mövqeyə
malik olur. Dərs zamanı şagirdlərdə qazanılmış bilik və bacarıqların tətbiq edilməsi,
öz fikrini əsaslandırıb müdafiyə etməsi, sərbəst düşünmə qabiliyyətinin
formalaşdırılması təmin olunur. Şagirdlərin fəallığı, müstəqil olaraq bilikləri əldə
edib mənimsəmələri, öz qabliyyətlərinin gerçəkləşməsi və təşəbbüskarlığa cəhd
etmələri fəal təlimin əsas üstünlüklərindən sayıla bilər.
Təhsil
sistemində
aparılan
islahatlar
müasir
dərsin
məzmununun
təkmilləşdirilməsi, yeni təlim texnologiyalarının tətbiqini tələb edir. nteraktiv təlim
metodlarından istifadə təhsilin keyfiyyətinə öz müsbət təsirini göstərir. Bu gün təlim-
tərbiyə prosesində şagirdlərə daha çox müstəqillik verilməli, öz fikirlərini sərbəst,
çəkinmədən
söyləməyə,
arzu
və
istəklərinə
müvafiq
məşğuliyyətlər seçməyə şərait yaradır. Təhsildə yeni təlim metod və
texnologiyalardan istifadə daha yüksək nəticələrin əldə edilməsinə gətirib çıxarır,
ş
agirdlərdə müstəqillik, işgüzarlıq, təfəkkür fəallığı, məsuliyyət kimi keyfiyyətlər
formalaşdırır. Yeni təlim texnologiyalarının tətbiqi ilə keçirilən müasir dərslər
ə
nənəvi dərslərdən bir çox üstün cəhətləri ilə fərqlənir.
Ə
nə nə vi və interaktiv də rslə rin sə ciyyə vi xüsusiyyə tlə ri[3,s.71-72]
Ə
nə nə vi də rslə rin xüsusiyyə tlə ri
nteraktiv dərslərin xüsusiyyətləri
1.
Diqqət
bilik
və
bacarıqların
mənimsənilməsinə yönəlir, şagirdlərin
tərbiyə və inkişafı çox vaxt müəllimin
rəhbərliyindən kənar həyata keçirilir
1.Diqqət
ilk
növbədə
ş
agirdin
şə
xsiyyətinin formalaşmasına yönəlir.
Dostları ilə paylaş: |