7.0.39. tutulma — bu Məcəllədə nəzərdə tutulmuş hallarda və qaydada şəxsin
azadlığını qısa müddətə məhdudlaşdırmaqla onun müvəqqəti saxlanılma yerində
saxlanılmasıdır;
7.0.40. həbs — qətimkan tədbiri qismində bu Məcəllədə nəzərdə tutulmuş
hallarda
və
qaydada
təqsirləndirilən
şəxsin
azadlığını
müvəqqəti
məhdudlaşdırmaqla həbsdə saxlanılma yerində (istintaq təcridxanalarında)
saxlanılmasıdır;
7.0.41. vəsatət — cinayət prosesi iştirakçılarının cinayət prosesini həyata keçirən
orqana ünvanlanmış xahişidir;
7.0.42. izahat — cinayət prosesi iştirakçılarının və ya ərizəçilərin özlərinin, yaxud
təmsil etdikləri şəxsin tələblərini əsaslandırmaq üçün göstərdikləri şifahi və ya yazılı
dəlillərdir;
7.0.43. prosessual qərar — cinayət işi və ya cinayət təqibi ilə bağlı digər material
üzrə hakimin və ya hakimlərin (hökmlər istisna edilməklə), habelə təhqiqatçının,
müstəntiqin, yaxud prokurorun bu Məcəllədə nəzərdə tutulmuş hallarda və
qaydada qəbul etdiyi prosessual aktdır;
7.0.44. verdikt — məhkəmə baxışı nəticəsində təqsirləndirilən şəxsin təqsirliliyi
və ya təqsirsizliyi məsələsi barəsində andlı iclasçıların çıxardığı qərardır;
7.0.45. məhkəmənin hökmü — şəxsin təqsirləndirildiyi əməllərdə onun təqsirli
olub-olmaması, təqsirləndirilən şəxsə cəza tətbiq edilib-edilməməsi haqqında birinci
və apellyasiya instansiyası məhkəməsində məhkəmə baxışı nəticəsində hakimin
(hakimlərin) çıxardığı qərardır;
7.0.46. protest — dövlət ittihamçısının iştirak etdiyi cinayət işi və ya cinayət
təqibi ilə bağlı digər material üzrə hökmdən və ya məhkəmənin digər qərarından
prokurorun yuxarı məhkəməyə verilən şikayətidir;
7.0.47. şikayət — prosessual hərəkətlərin və ya prosessual qərarların qanunsuz,
yaxud əsassız olduğu barədə cinayət prosesini həyata keçirən orqana ünvanlanmış
yazılı müraciətdir.
I I f ə s i l
CİNAYƏT MÜHAKİMƏ İCRAATININ VƏZİFƏLƏRİ, ƏSAS
PRİNSİPLƏRİ VƏ ŞƏRTLƏRİ
M a d d ə 8 . C i n a y ə t m ü h a k i m ə i c r a a t ı n ı n v ə z i f ə l ə r i
8.0. Cinayət mühakimə icraatının vəzifələri aşağıdakılardan ibarətdir:
8.0.1. şəxsiyyəti, cəmiyyəti və dövləti cinayətkar qəsdlərdən qorumaq;
8.0.2. həqiqi və ya ehtimal edilən cinayət törətməsi ilə əlaqədar şəxsiyyəti vəzifə
səlahiyyətlərindən sui-istifadə edilməsi hallarından qorumaq;
8.0.3. cinayətləri tezliklə açmaq, cinayət təqibi ilə bağlı bütün halları hərtərəfli,
tam və obyektiv araşdırmaq;
8.0.4. cinayət törətmiş şəxsləri ifşa və cinayət məsuliyyətinə cəlb etmək;
8.0.5. cinayət törətməkdə ittiham olunan şəxslərin təqsirini müəyyən edərək
onları cəzalandırmaq və təqsirsiz şəxslərə bəraət vermək məqsədi ilə ədalət
mühakiməsini həyata keçirmək.
M a d d ə
9 .
C i n a y ə t
m ü h a k i m ə
i c r a a t ı n ı n
ə s a s
p r i n s i p l ə r i v ə ş ə r t l ə r i n i n t ə y i n a t ı
9.1. Bu Məcəllənin 10—36-cı maddələrində göstərilmiş cinayət mühakimə
icraatının əsas prinsipləri və şərtləri:
9.1.1. cinayət təqibinin həyata keçirilməsinin əsasını təşkil edən qaydaları
müəyyən edir;
9.1.2. insan və vətəndaş hüquq və azadlıqlarının qanunsuz məhdudlaşdırılması
hallarından onun müdafiəsini təmin edir;
9.1.3. hər bir cinayət təqibinin qanuniliyini və əsaslılığını müəyyən edir.
9.2. Bu Məcəllə ilə müəyyən edilmiş hallarda cinayət prosesi prinsiplərinin və ya
şərtlərinin pozulması cinayət təqibi üzrə başa çatmış icraatın etibarsız sayılmasına,
onun gedişində qəbul edilmiş qərarların ləğvinə, yaxud toplanmış materialların
sübutedici qüvvəsinin olmaması qənaətinə gəlməyə səbəb ola bilər.
M a d d ə 1 0 . Q a n u n ç u l u q
10.1. Məhkəmələr və cinayət prosesinin iştirakçıları Azərbaycan Respublikası
Konstitusiyasının, bu Məcəllənin, Azərbaycan Respublikasının digər qanunlarının,
habelə Azərbaycan Respublikasının tərəfdar çıxdığı beynəlxalq müqavilələrin
müddəalarına ciddi əməl etməlidirlər.
10.2. Azərbaycan Respublikasının qüvvəyə minmiş və dərc edilmiş qanunu ilə
müəyyən olunan əsaslardan və qaydalardan kənar heç kəsin cinayət təqibi üzrə
şübhəli və ya təqsirləndirilən şəxs qismində məsuliyyətə cəlb edilməsinə,
tutulmasına, həbsə alınmasına, axtarılmasına, məcburi gətirilməsinə və digər
prosessual məcburiyyət tədbirlərinə məruz qalmasına, habelə məhkum edilməsinə,
cəzalandırılmasına, hüquq və azadlıqlarının digər formada məhdudlaşdırılmasına
yol verilmir.
10.3. Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının və digər qanunlarının təfsiri
cinayət prosesi iştirakçılarına o halda məcburidir ki, bu təfsir Azərbaycan
Respublikasının Konstitusiya Məhkəməsinin qərarında verilmiş olsun.
10.4. Azərbaycan Respublikası Ali Məhkəməsi Plenumunun məhkəmə
təcrübəsinə dair məsələlər üzrə izahları cinayət prosesini həyata keçirən orqanlar
üçün tövsiyə xarakteri daşıyır.
10.5. Qanunun bu maddəsində göstərilən tələblərin pozulması ilə aparılan
prosessual hərəkətlərin və qəbul olunmuş qərarların hüquqi qüvvəsi yoxdur.
M a d d ə 1 1 . H ə r k ə s i n q a n u n v ə m ə h k ə m ə q a r ş ı s ı n d a
h ü q u q b ə r a b ə r l i y i
11.1. Azərbaycan Respublikasında cinayət prosesi hər kəsin qanun və məhkəmə
qarşısında hüquq bərabərliyi əsasında həyata keçirilir.
11.2. Cinayət prosesini həyata keçirən orqanlar cinayət prosesində iştirak edən
şəxslərdən hər hansı birinə vətəndaşlıq, sosial, cinsi, irqi, milli, siyasi və dini
mənsubiyyətindən,
dilindən,
mənşəyindən,
əmlak
vəziyyətindən,
qulluq
mövqeyindən, əqidəsindən, yaşayış yerindən və olduğu yerdən asılı olmayaraq və
qanunla əsaslandırılmamış digər mülahizələrə görə üstünlük vermir.
11.3. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti, Azərbaycan Respublikası Milli
Məclisinin deputatları; Azərbaycan Respublikasının Baş naziri, Azərbaycan
Respublikasının İnsan hüquqları üzrə müvəkkili (ombudsman) , Məhkəmə-Hüquq
Şurasının üzvləri və Azərbaycan Respublikasının hakimləri barəsində cinayət
təqibinin xüsusiyyətləri Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyası, bu Məcəllə və
Azərbaycan Respublikasının digər qanunları ilə müəyyən edilir.
iii[3]
M a d d ə 1 2 . K o n s t i t u s i y a i l ə t ə s b i t e d i l m i ş i n s a n v ə
v ə t ə n d a ş h ü q u q v ə a z a d l ı q l a r ı n ı n t ə m i n o l u n m a s ı
12.1. Cinayət prosesini həyata keçirən orqanlar cinayət prosesində iştirak edən
bütün şəxslərin Konstitusiya ilə təsbit edilmiş insan və vətəndaş hüquq və
azadlıqlarına riayət olunmasını təmin etməlidirlər.
12.2. Cinayətin əlamətləri olan əməldən zərər çəkmiş şəxsin bu Məcəllədə
nəzərdə tutulmuş qaydada cinayət təqibinin başlanılmasını tələb etməyə, onun
həyata keçirilməsində zərər çəkmiş şəxs və ya xüsusi ittihamçı qismində iştirak
etməyə, habelə vurulmuş mənəvi, fiziki və maddi ziyana görə kompensasiya almağa
hüququ vardır.
12.3. Cinayət prosesi gedişində hər kəsin özünün Konstitusiya ilə təsbit edilmiş
hüquq və azadlıqlarını qanunla qadağan edilməyən bütün üsul və vasitələrlə
müdafiə etməyə hüququ vardır.
12.4. Prosessual məcburiyyət tədbirlərinin tətbiqi ilə əlaqədar şəxsin Konstitusiya
ilə təsbit olunmuş hüquq və azadlıqlarının müvəqqəti məhdudlaşdırılması barədə
qərar yalnız zərurət olduqda bu Məcəllə ilə müəyyən edilmiş hallarda və qaydada
qəbul edilə bilər.
12.5. Cinayət təqibi gedişində insanların həyat və səhhətinə və ya ətraf mühitə
təhlükə yaradan üsul və vasitələrdən istifadə etmək qadağandır.
12.6. Cinayət prosesini həyata keçirən orqanlar insanların həyat və səhhətinə,
ətraf mühitə təhlükə yaradan halları gizlətməyə haqlı deyillər.
M a d d ə 1 3 . Ş ə x s i n ş ə r ə f v ə l ə y a q ə t i n ə h ö r m ə t e d i l m ə s i
Dostları ilə paylaş: |