Microsoft Word Avtomobil muhazira

Qeyri-asılı asqı 
(şәkil 98) bir oxun tәkәrlәri öz aralarında birbaşa әlaqәsi 
olmur vә biri o birindәn asılı olmadan yerlәşdirilir. Qeyri-asılı asqıda tәkәrlәrdәn 
birinin yerdәyişmәsi digәrinә birbaşa ötürülmür. Tәkәrin yola vә kuzova nәzәrәn 
hәrәkәtinә görә qeyri-asılı asqılar: tәkәrlәri eninә, uzununa vә eyni zamanda hәm 
eninә vә hәm dә uzununa müstәvidә yerdәyişmә edәn asqılara bölünür. 
Avtomobilin hәrәkәti zamanı tәkәrlәr yolun nahamarlıqları ilә görüşәrsә 
tәkәrlәr vә kuzov rәqs edәr. Bu rәqslәr söndürücü vә ya amortizator adlandırılan 
quruluşla söndürülür (şәkil 99). Hidravlik amortizatorun iş prinsipi rәqslәrin 
mexaniki enerjisinin maye sürtünmәsi hesabına istilik enerjisinә çevrilmәsi vә 
sonradan onun әtraf mühitә sәpәlәnmәsidir. 
Şәkil 99. Rәqslәrin söndürülmәsi 

---

134 
Amortizator 
(frans. amortisseur) mexaniki enerjini istilik enerjisinә çevirәn 
quruluşdur. Amortizator (şәkil 100) asqıda söndürücü element olub hәrәkәt zamanı 
yaranan rәqslәrin söndürülmәsi (dempferlәmә) vә avtomobilin korpusuna vә 
çәrçivәsinә tәsir edәn tәkan vә zәrbәlәrin udulması üçün istifadә edilir. İlk vaxtlar 
friksion amortizatorlar, sonralar isә hidravlik vә qaz amortizatorloru istifadә 
olundu. 
Tәsir prinsipinә görә hidravlik amortizatorlar birtәrәfli vә ikitәrәfli tәsirә 
malik olur. Birincilәr yalnız qaytarma gedişindә, ikincilәr isә − qaytarma vә sıxma 
gedişlәrindә rәqslәrin sönmәsini tәmin edir. İkitәrәfli amortizatorun sıxma 
gedişindә müqavimәti qaytarma gedişindәki müqavimәtindәn adәtәn 2 − 5 dәfә 
azdır. Bu yol nahamarlıqlarından tәsir edәn zәrbә vә tәkanların avtomobilin 
kuzovuna minimal dәrәcәdә ötürülmәsini tәmin etmәk üçün lazımdır. Bir vә iki 
borulu amortizatorlar mövcuddur. 
Şәkil 100. Amortizatorun asqıda yerlәşmә sxemi: 1 – yuxarı qulaqcıq; 2 – qoruyucu örtük; 3 – 
ştok; 4 – gövdә (silindr); 5 – sıxma 
vә 
qaytarma klapanları ilә birlikdә porşen; 6 – aşağı 
qulaqcıq; 7 – asqının lingi; 8 – kuzov 
Minik avtomobillәrinin vә avtobusların asqılarında tez-tez daha bir 
quruluşdan, eninә dәyanәtlik stabilizatorundan istifadә edilir. O avtomobilin 
kuzovunun yana әyilmәsini vә eninә bucaq rәqslәrini azaldır. Stabilizator 
avtomobilin eninә yerlәşdirilmiş xüsusi elastik quruluşdur.