Microsoft Word Avtomobil muhazira

Pnevmatik elastik elementlərdə 
(pnevmoyastıqlarda) sıxılmış havanın 
elastik xüsusiyyәti istifadә edilir. Elastik element armaturlaşdırılmış rezindәn balon 
şәklindә hazırlanır vә xüsusi kompressordan verilәn sıxılmış hava ilә doldurulur. 
Pnevmoyastıqların forması müxtәlif ola bilәr. Qolçaq tipli (şәkil 96, a) vә balon 
tipli pnevmoyastıqlar (şәkil 96, b) geniş yayılmışdır. 
Şәkil 96. Qolçaq (a) vә balon (b) tipli pnevmoyastıqların quruluşu: 1 – bәrkitmә sancağı; 2 – 
kombinә edilmiş sancaq (bәrkidilmә vә havanın verilmәsi); 3 – yivli taxma; 4 – hava verimi 
deşiyi; 5 – qapaq (üst vә alt); 6 – rezin kordlu örtük; 7 – porşen (stәkan); 8 – porşenin 
bәrkidilmә boltu; 9 – tarımlaşdırıcı halqa 
Balon tipli pnevmoyastığın quruluşu şәkil 1, b-dә verilib. Balon tipli 
pnevmoyastığın örtüyü 6 bir neçә lay rezinlәnmiş kord parçasından (karkasdan), 
daxili hermetiklәşdirici vә xarici qoruyucu rezin layından ibarәtdir. Örtük üst vә alt 
qapaqlarda 5 fiksә olunub. Havanın verilmәsi üçün 4, hәmçinin dә 
pnevmoyastıqların bәrkidilmәsi üçün 3 qapaqlarda yivli oyuqlar açılır. 
Pnevmoyastığın ortasında tarımlaşdırıcı halqa 9 var. Pnevmoyastıqların bәzi 
tiplәrindә quraşdırılmış rezin dayandırıcı olur. Parçanın materialı kimi adәtәn 
poliamid lif (neylon, kapron) istifadә edilir. Çox hallarda kordun laylarının sayı 2 – 

---

133 
4 olur. Hәm natural kauçuk әsaslı, hәm dә sintetik rezin istifadә olunur. Rezinin 
daxili layı hәm hava keçirmәyәn, hәm dә yağadavamlı olmalıdır. Xarici lay 
yağların, benzinin, günәş şüalarının, ozonun tәsirinә yaxşı müqavimәt 
göstәrmәlidir. Xarici laylar üçün tez-tez neopren istifadә olunur. Örtüyün ümumi 
qalınlığı adәtәn 3 – 5 mm tәşkil edir. 
Asqının istiqamətləndirici elementi 
itәlәyici, reaktiv vә yan qüvvәlәri 
körpüdәn çәrçivәyә vә әksinә ötürmәk üçün istifadә edilir. Tormozlama zamanı 
tormoz qüvvәsi tәkәrlәrdәn çәrçivәyә istiqamәtlәndirici elementlәrlә ötürülür. 
İstiqamәtlәndirici elementlәr yalnız uzununa vә eninә qüvvә vә momentlәri 
ötürmür, o tәkәrlәrin çәrçivәyә (kuzova) nәzәrәn yerdәyişmәsinin xarakterini dә 
müәyyәn edir. İstiqamәtlәndirici elementlәrin konstruksiyasına görә asqılar iki әsas 
qrupa bölünür: asılı vә qeyri-asılı asqılar. Asılı asqının sәciyyәvi xüsusiyyәti oxun 
sağ vә sol tәkәrini birlәşdirәn sәrt tirin olmasıdır (şәkil 97), bunun da nәticәsindә 
onlardan birinin eninә müstәvidә hәrәkәti digәrinә ötürülür. 
Şәkil 97. Avtomobil tәkәrlәrinin asılı 
asqısının iş sxemi 
Şәkil 98. Avtomobil tәkәrlәrinin qeyri-asılı 
asqısının iş sxemi