Maksimkanin vətəndə və digər ölkələrdə
Yüklə 15,14 Kb. Pdf görüntüsü
|
13 məsafədə hər yüz metrdən bir duran televiziya kameraları qarşısında gözdən itib. Ehtiyat idmançıların axatarışları heç bir nəticə verməyib. İdmançını səhərə qədər axtarsalar da tapa bilməyiblər". "Bu da sənin xəbərin!" deyə Maksim təəccüblənərək tanımadığı Sobolun halına acıdı. Axı Sobol heç də tanınmamış deyildi! Son aylarda onun şəkli "Olimpiya qəzeti"nin birinci səhifəsini bəzəyirdi, özü də bir neçə dəfə! Və görünür, növbəti olimpiadada amerikalı idmançılar üçün onun əsas rəqib hesab edilməsi tamamilə mümkün idi. Bilici Babanın söylədikləri Filateliya poçt markalarının toplanması və poçtla bağlı markalı sənədlərin öyrənilməsi deməkdir; İngiltərədə yaranıb və ilk dəfə elə burada məktubların yola salınması üçün pul əvəzinə poçt markalarından istifadə olunub. Belarus poçt markaları ilk dəfə 1920-ci ildə Latviyada çap olunub. Poçt markası xüsusi işarəli kağızdır, milli poçt idarələri tərəfindən buraxılır və satılır. Adətən marka xırda ölçülü kağız parçadan ibarət olur; qıraqlarında xırda dişciklər var, arxasına isə yapışqanlı maddə sürtülür. Məkik – ağac materialından düzəldilən qayıqdır. Bir qayda olaraq onu palıddan, şamdan, ağcaqovaqdan düzəldirlər. Ölçüləri uzununa 2,5-dən 10 metrə qədər, eninə isə 1-1,5 metrə qədər olur. Belə məkiki təkpərli avarla idarə edirlər. XX əsrin əvvəllərində qayıq məkiki sıxışdırıb aradan çıxartdı. 14 Bütün ölkə idmançını axtarır Təklif gəldi ki, çay axınını dayandırsınlar. Nəticəsi nə ola bilər? İdmançı Sobol sağdırmı? əmin ərəfədə "Olimpiya qəzeti" mətbəədə çapa tam hazır olanda ölkənin Milli Olimpiya komitəsi ilə Su Ehtiyatlarının mühafizəsi üzrə Baş Departamentin birgə iclası keçirilirdi. İclasın gündəliyinə bir məsələ salmışdılar: "İdmançını tapmaq və həqiqəti aşkar etmək üçün Ptiç çayının axınını dəyişdirib onun suyunu sahələrə və çöllərə axıtmağa dəyərmi?.." Bu məsələ müzakirə olunarkən qəzetdə artıq iki xırda məqalə dərc olunmuşdu. Və Maksimka da durduğu yerdəcə lal-dinməz həyəcanla bu məqalələrə baxırdı. Məqalələrdən birinin müəllifi çaylar üzrə ekspert, Su üzrə Baş Məsləhətçi Stepan Pavloviç Nemanski idi. O, oxuculara müraciətlə yazırdı:"Müasir mexanizmlər imkan verir ki, bir neçə saat ərzindəcə çay axınını dayandıraq. Novopolun qarşısında tikilən bir neçə mühərrikli qapının bağlanmasına əmr verilsə, bu işi dərhal həll etmək olar. Su həddi aşınca axıb ətraf ərazilərə dağılacaq. Lakin sahələrə və çöllərə istiqamətlənəcək su ehtiyatlarına gəlincə burda məsələ bir qədər qəlizləşir. Təkcə ona görə yox ki, çayətrafı yüz metrlərlə torpaq ərazi bataqlığa çevriləcək. Təkcə ona görə yox ki, balıqlar otluqların içindəcə susuz qalıb məhv olub gedəcək. Həm də məlum deyil axı qunduz, su xərçəngi və Ptiçin digər canlı varlıqlarının başına nə oyun gələcək! Axı siz də bilirsiniz ki, bu gün planetdə onların sayı bir elə çox deyil. Biz hər zaman fəxr etmişik ki, bizim Ptiç çayımız tərtəmizdir və o, su heyvanlarına da təhlükəsiz sığınacaq verib..." Maksimka qunduzlar barədə oxuyanda 15 daha çox kədərləndi. Bir dəfə məktəbdə ona demişdilər ki, son yüz ildə Belarusda qunduzların artımı uğurla həyata keçirilir, indi onların sayı iki-üç yüz il bundan qabaqkından daha çoxdur. Hətta Polesyanın bəzi nöqtələrində qunduzlar özlərini daha çox sahib kimi aparırdılar. Bütöv çay şəhərcikləri salmışdılar, bəndlər tikmişdilər, subasar otlaqlarda bəndlər quraşdırmışdılar. Xarici kinomatoqraflar bu yerlərə gəlməyi xoşlayırdılar, çünki Avropanın heç bir yerində onlar qunduzun hakimlik istedadı barədə filmlər çəkə bilməzdilər. Bu dövrdə Belarusda qunduzların sayı təxminən 100 min idi. Əlbəttə, digər bir məsələ də vardı... Hesab edirdilər ki, qunduzlar Belarusda iki yüz il bundan qabaq tamam yox olub. Və yalnız XX əssrin 30-cu illərinin əvvəllərində bu maraqlı zəhmətsevər vəhşilərin sürüsünü Beryozin çayında aşkar ediblər...Maksimka tarixi kitablardan bilirdi ki, dünyada elə yaşayış məntəqələri var ki, oranın sakinləri yüz illər ərzində qunduzu özləri üçün əsas dost və mühafizəçi hesab edirlər. Hələ yüz il əvvəl Bobruyskda, Mogilyevdə qunduza hətta heykəl də qoyublar. Hələ müxtəlif ölkələrin şəhər gerblərində bu zəhmətkeş heyvanın obrazı əks olunub: məsələn, Almaniyanın Beverka şəhərinin, Noveçin Ompi, İsveçrənin Bibirşteyn, Polşanın Lomji, Rusiyanın İskitima, Fransanın Vetrona... şəhərlərinin gerblərində bu heyvanın əksi var. "Olimpiya qəzeti"nin müxbirlərinin fövqəladə hadisəyə şərh verdiyi ikinci material tanınmış xilasedici Mixasya Sergeyeviç Polesskinin müsahibəsi idi. Maksimka bu adam haqqında əvvəllər də eşitmişdi. Bilirdi ki, Polesski itmiş bataqlıqların ölkəyə qaytarılmasında çox işlər görüb. Hələ üçüncü sinifdə oxuyarkən "Təbiəti qoru" dərsində Polesskinin şagirdi olmuş gənc müəllimə Oressa Pavlovna Lyubanskaya bu barədə onlara söyləmişdi. 16 "...Ptiç çayının axınını dayandırmaqla biz idmançını xilas etməyə cəhd göstərə bilərik. Lakin qayıq və elə Sobolun özü də kifayət qədər ciddi təchiz ediliblər. İdmançının əyninə geydiyi rezin gödəkçə təhlükə zamanı şişir və əsl rezin qayığa çevrilir. Bundan başqa qayığın sahibi qayığa yüngül qıfıllarla bağlanıb. Təhlükəli vəziyyət yarananda və qayıq aşanda idmançı suya tullanmağa imkan tapır. Bu halda qıfılın qayışları bir neçə metr uzanır. Və lazım olanda idmançı yenidən qayığa tərəf üzə bilir. Sobolla bağlı konkret fikir söyləmək mənim üçün çətindir. Lakin düşünürəm ki, Sobolun düşdüyü burulğan (televiziya kameraları bunu çəkiblər) qayığı çayın dibinə, yerin qabığına çırpıb. Lakin biz bunun lap dəqiqini çayın suyunu qurudandan sonra biləcəyik ". Maksimka tanınmış xilasedicinin mülahizələri barədə düşünərkən təsəvvür etməyə çalışırdı: görəsən indi idmançı nə edir? Bəlkə elə o, özü çayın dibindən çıxmağa cəhd edir, ya da yerin dərin qatlarından çıxmağa çalışır? Əlbəttə, Sobol qeyri-adi fiziki gücə malik bir adamdır. Buna qətiyyən şübhə ola bilməz. Axı torpaq və su da inanılmaz gücə malikdir. İnsan heç də hər zaman onları ram edə bilmir. Bilici Babanın söylədikləri Ptiç Belarusda çaydır, suları 421 kilometrlik uzunluqda bir məsafədə- Minsk vilayəti, Mogilyov, Qomel boyunca axır. Ptiç Pripyat çayının sağ qoludur, öz növbəsində Dneprə tökülür. Çay Minsk vilayətinin Dzerjinsk rayonundakı Noreyka kəndindən bir kilometr qərb tərəfdən başlayır. Yaz daşqınları zamanı Ptiç sularının bir hissəsi Titovka və Treml vasitəsi ilə Svisloç çayına tökülür. Yüklə 15,14 Kb. Dostları ilə paylaş:
|