MahirəNərimanqızı
Yüklə 3,17 Mb. Pdf görüntüsü
|
www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxananın e-nəşri Azərbaycan multikultiralizmi Elmi toplu 369
Ehtiyatlardan istifadənin effektivliyinin inkişafının davam etdirilməsi; Təbii dövriyyə ilə davamlı və zəncirvarı surətdə əlaqələrin formalaşması üçün sənaye, iqtisadi və ictimai proseslərin yenidən qurulması; Əhalinin həyat tərzinin, təbii sərvətlərin yeni mənasının, zənginlikdən qənaətə doğru gedən və formalaşan prosesin tədris edilməsi; Texnologiyanın perspektivində sistemlərin və
proseslərin mürəkkəbliyinin dəqiq təsvir və ifadəsinin müəyyən edilməsi dayanır. Bu cür mürəkkəbliyin xarakteristikası isə 4 kateqoriyaya bölünə bilər:
Sistemlərin sistemləri – Sistemlərdə yarım-sistemlər və yarım yarım-sistemlər yerləşir. Tərəqqi edən davranış – Yüksək səviyyəli davranış bir sıra aşağı səviyyəli davranışların nəticəsidir. Uyğunlaşma – Ehtiyaca əsasən dəyişməsidir. Qarşılıqlı əlaqə – Sistemin əsas hissələrinin xüsusiyyətlərini xəbər verə bilmir Texnologiyanın klassik ifadəsi elmi və riyazi prinsiplərin dizayn, manufaktura, effektiv və iqtisadi strukturların əməliyyatı, maşın, proses və sistemlər kimi təcrübi vasitələrə müraciətindən ibarətdir və bu da özlüyündə sözügedən mürəkkəblik üçün əlverişli sayıla bilməz. Bəşəriyyətin cari inkişafı zəminində ehtiyacın mürəkkəbliyi intizamlı şəkildə texnikanın bütün sxemlərinə yanaşmanı nəzərdə tutur.
sistemlərin yaradılması istiqamətində elm və incəsənətin bütün sistemlərin və bütün həyat prinsiplərinin istifadəsi nəzərdə tutulur. Tam texnikanın ən əsas alətləri isə inkişafda olan çox ölçülü modellərdir. www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxananın e-nəşri Azərbaycan multikultiralizmi Elmi toplu
370 Çox ölçülü və ya ―çox çəkili‖ modellərlə yanaşı, çox fenomenal və ya ―çox fiziki‖ modellər də xammal elmi, nanoelektronika, ekoloji rekonstruksiya, atom silahlanması və biotexnologiyanın fəaliyyətinin dayandırılması kimi bir çox sahələrin tədqiqini ehtiva edir.
Çox ölçülü modellərə yanaşma (ÇMY) aşağıdakı kateqoriyalara uyğun olaraq, qruplaşdırıla bilər:
Parametrlərin keçidi ilə ÇMY – bu kateqoriya iki və daha artıq modelin müxtəlif ölçüdə çuğlaşması və əldə olunan parametrin digər modellər üçün əsas daxil edilən materiala çevrilməsini nəzərdə tutur; Eyni vaxtda həll edilmiş çox ölçülü modellərlə ÇMY (yəni uyğun gələn texnikada istifadə edilən) – bu zaman sözügedən kateqoriya bir-birinə daha çox təsir edən və materialların mübadiləsi protokolları ilə eyni vaxtda stimulyasiyaya ehtiyac duyan modelləri birləşdirir; Vahid şəkildə birləşmiş ÇMY – müxtəlif ölçüdə çuğlaşmış hissələrin vahid konfiqurasiyada işlənməsini özündə ehtiva edən riyazi planın istifadəsini nəzərdə tutur; Ümumiyyətlə, tam texnika özlüyündə bir yenilikdir. Ənənəvi mənada yenilik ―əhəmiyyətli dərəcədə tərəqqi etmiş məhsulun (əmtəə və ya xidmətin), prosesin, yeni bazar metodunun, biznes təcrübələrində, iş yeri və təşkilatlarda, yaxud da xarici əlaqələrdə yeni təşkilati üsulların həyata keçirilməsidir‖. Bu cür tərif neytral olmaqla yanaşı, dəyişikliyin istiqamətini və ya məzmununu təyin edə bilmir.
―Ətraf mühitin yenilənməsi‖ və yaxud da qısaca olaraq, ―eko- yenilənmə‖ təbiətin və ətraf mühitin daha az zərər görməsini özündə ehtiva edən yeniliklərə əsaslanır. www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxananın e-nəşri Azərbaycan multikultiralizmi Elmi toplu 371
―Eko-yenilənmə‖ yeni və rəqabətə malik ola biləcək əmtəə məhsullarının, proses, sistem və xidmətlərin, habelə prosedurların formalaşdırılması nəticəsində insanların ehtiyaclarının ödənməsini, həyat səviyyəsinin keyfiyyətinin artırılmasını, təbii sərvətlərdən daha az istifadə edilməklə, toksik tərkibli maddələrin minimal səviyyədə yer səthinə yayılmasını nəzərdə tutur.
Qara Dəniz Universitetləri şəbəkəsi çərçivəsində davamlılığın aspektləri mütəmadi olaraq müzakirə edilir. 2011-ci ildən bəri Qara Dəniz Universitetləri şəbəkəsi BMT ―Elmi Töhfə‖sinin davamlılıqla bağlı Mərkəzinin əlaqələndiricisi qismində fəaliyyət göstərir. Bizim vəzifəmiz davamlılığın tərəqqisi naminə bu məlumatların və birliyin Universitetlərdən digər ortaqlara və əməkdaşlara ötürülməsindən ibarətdir. Bu məqsədlə,www.unaisustainability.org adlı universal portal yaradılmışdır ki, buraya həm sadə vətəndaşlar, həm də təşkilatlar daxil olaraq, müxtəlif məlumatlar əldə edə, layihələrdə iştirak edə və təcrübələri ilə bölüşə bilərlər. Layihələrin seçimi isə Rumıniyanın Konstanza şəhərində, 16-19 Mart, 2011-ci il tarixlərində BMT ET çərçivəsində ―Davamlı İnkişaf naminə Təhsil və İdarəçilik‖ adlı konfransda həyata keçirilmişdir.
Layihənin siyahısı isə aşağıdakı kimidir: Davamlı İnkişaf və İdarəçiliklə bağlı magistr və doktorant proqramları – ―KPİ‖ Ukrayna Milli Texniki Universiteti tərəfindən əlaqələndirilmişdir; Yüksək səviyyəli hesablama nümayişi və dumandan təmizlənmə üzrə əməkdaşlıq şəbəkəsi – ―MİSİS‖ Milli Elm və Texnologiya Universiteti tərəfindən əlaqələndirilmişdir; Gələcəyin təchizat xətti üçün yaşıllığın nəqli və maddi-texniki təchizat – Tirana Politexnik Universiteti tərəfindən əlaqələndirilmişdir; Yüklə 3,17 Mb. Dostları ilə paylaş:
|