Magistratura məRKƏZİ
Yüklə 0,58 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- III FƏSİL. Müasir dövrdə cəmiyyətin innovasiyalı inkişafının səmərəliliyi 3.1 İnnovasiya iqtisadi rəqabətin və inkişafın əsasıdır.
54
hazır məhsulun idxalına nisbətən texnologiyanın, lisenziyanın və komplektləşdiricilərin idxalı üçün daha yaxşı gömrük şəraitinin yaradılması;
kommersiyalaşdırılması ilə qarşılıqlı əlaqədə vasitəçiliyi
55 III FƏSİL. Müasir dövrdə cəmiyyətin innovasiyalı inkişafının səmərəliliyi 3.1 İnnovasiya iqtisadi rəqabətin və inkişafın əsasıdır. İnnovasiya dünyada başverən qlobal dəyişmənin təməl faktoru olaraq xarakterizə edilə bilər. Qlobal informasiya təcrübəsinə söykənən, qlobal ünsiyyətə əsaslanan, mövcud elmi qəbul və bunu aşmağı hədəfləyən bir yenilik, dəyişiklik və fərqləndirmə mədəniyyətir. "Yeni iqtisadiyyat" müzakirələrində iqtisadçıların etdiyi tərif, "sənaye çağında torpaq, əmək və sərmayə kapitalist iqtisadiyyatın təməl daşlarını təşkil edərdi, lakin məlumat çağında bunlara dördüncüsü əlavə olundu. Bu da məlumatdır. Məlumat yeni bir sərmayə növüdür". Artıq beşinci bir ünsür daha var. Bu "innovasiyadır" hansı ki, iqtisadiyyatın əsas sütunlarından biridir. İqtisadiyyatın həm ənənəvi, həm də elmtutumlu sahələrdə rəqabətə davamlılığının artımı onun inkişafına stimul yaradır. Müasir dövrdə iqtisadi inkişaf innovasiya siyasəti ilə sıx əlaqəlidir. Bu da öz növbəsində innovasiya sistemlərinin yaradılmasını tələb edir. İqtisadiyyatın innovasiya inkişaf yoluna keçidi rəqabətə davamlı regional innovasiya sisteminin formalaşmasını, regional iqtisadiyyatın idarəetmə forma və üsullarının təzə- lənməsini tələb edir. Günümüzün sürətlə dəyişən rəqabət mühitində ayaqda qala bilmək üçün firmaların məhsullarını, xidmətlərini və iş görmə üsullarını davamlı olaraq dəyişdirmək, fərqliləşdirmək və yeniləmək lazımdır. Bu dəyişdirmə, fərqliləşdirmə və yeniləmə əməliyyatı "innovasiyadır"dır. Firmalar üçün innovasiya çox əhəmiyyətli bir rəqabət vasitəsidir. Məhsuldarlığı və gəlirlilik artırır, yeni bazarlara girilməsini və mövcud bazarların böyüdülməsini təmin edir.
56 İqtisadiyyatın material-resurs tutumlu və xammal istiqamətli sahələrindən innovasiya inkişafına istiqamətləndirilməsi dövlətin iqtisadi inkişaf strategiyasının əsas məzmununu təşkil edir Yeni dünyada rəqabətə tab gətirmək üçün, ilk növbədə, təhsilə, zəngin biliklərə, informasiya texnologiyalarına, innovasiya iqtisadiyyatına arxalanmaq lazımdır. Yeni dünya nizamında elmiinformativ biliklər inkişafın mühüm katalizatoruna, innovasion yeniliklərin başlıca təminatına çevrilmişdir. Elmtutumlu informasiyanın yaradılması, əldə edilməsi, tətbiqi sosialiqtisadi inkişafın, qlobal rəqabətin mühüm amilləridir. Cənubi Koreyada 129 min, dünya səviyyəsində 222 mindən çox işçisi olan, 58 ölkədə fəaliyyət göstərən Samsung ildə 150 milyard $ üzərində ixracat həyata keçirir. Samsung 2004-cü ildə, texnoloji innovasiya işləri üçün qlobal mərkəz olaraq seçdiyi Çinə 4 milyard $ investisiya etdi. Bu sərmayə Çində eyni il əldə etdiyi gəlir 24 milyard $-dır. Samsung, Cənubi Koreyanın 1960-cı illərdə başlayan inovasyona söykənən inkişaf strategiyasının bir məhsuludur. Samsungun investisiya üçün Çini seçməsi isə təsadüf deyil. Çinin inovasyona söykənən inkişaf strategiyasının nəticəsidir. Cənubi Koreya, aşağı inflyasiya və işsizlik nisbəti, ixracat artıqlığı və gəlir dağılımındakı bərabərliklə, inovasyona söykənən inkişafın və böyümənin nə anlama gəldiyinin sübutu olaraq ortaya çıxır. 40 il əvvəl, Türkiyə ilə təqribən eyni ictimai və iqtisadi göstəricilərə sahib olan Cənubi Koreyada bu gün işsizlik 3 % səviyyəsində, Türkiyədə isə 10 % səviyyəsindədir. Əhalinin yalnız 4 %-i yoxsulluq sərhədinin altında, lakin Türkiyədə bu faiz rəqəmi 27 % təşkil edir. İllik ixracat 250 milyard $-ın üstündədir, Türkiyədə isə bu rəqəm sadəcə Samsungun tək başına etdiyi ixracatın yarısından azdır. İnternet istifadəçilərinin sayı 30 milyon Azərbaycanda isə təxmini 2 milyona yaxındır.
57 İnkişaf etmiş ölkələrə çatmaq yolunda əhəmiyyətli məsafələr qət etmiş və qət emtəkdə olan ölkələrin ortaq xüsusiyyəti, iqtisadiyyat və ictimai siyasətinin mərkəzinə inovasyonu yerləşdirmələridir. Bu ölkələrə misal olaraq Cənubi Koreya, Malayziya, İrlandiya, Finlandiya, Tayvan, Sinqapur, Çin, Hindistan göstərmək olar. Siyasi dayanıqlılıq və sahiblənmə, cəmiyyətin bütün təbəqələrinə yayılan güclü bir əməkdaşlıq mühiti, sahiblənmə və sabitlik, xüsusiyyətli insan gücü yetişdirmək üçün edilən yüksək investisiya, hər ölkənin öz şərtlərinə görə uyğunlaşdırılan düsturları olmalıdır. Yeni dinamik dünyada iqtisadiyyatın rəqabət qabiliyyəti və sosial-iqtisadi inkişaf tempi iqtisadi subyektlərin qabaqcıl texnologiyaların, yeni bazarların öyrənilməsi və tətbiqindən, biliyin generasiyası və onun əqli kapitala çevrilməsindən asılıdır. Ölkələr üçün isə innovasiya, məşğulluq artımını, davamlı böyüməyi, ictimai rifahı və həyat keyfiyyətini təmin edən ən əhəmiyyətli faktordur. Səmərəli, qazanclı və rəqabət gücü yüksək firmaların fəaliyyət göstərdiyi iqtisadiyyatlar hər zaman yüksəliş və inkişaf içində olur. Qlobal miqyasda milli rəqabət üstünlüyü qazanar. İnnovasiya, bir firmanın digər fəaliyyətlərindən uzaqlaşmış bir fəaliyyəti deyil, əksinə hamısını əhatə edir. İnovasyonun vahid bir fəaliyyət olaraq edilməməsi əhəmiyyətli problemlərə gətirib çıxarar:
ortaya satışa çıxarılan bir məhsul çıxması ehtimalı azalır;
Fərqli baxış yönlərinə sahib kəslərin məlumat və təcrübələriylə iştirak etmə mühiti təmin edilməlidir;
gələcəkdəki ehtiyacları təxmin edərək rəqabət üstünlüyü tutma fürsəti qaçırıla bilər; Yüklə 0,58 Mb. Dostları ilə paylaş:
|