Laboratuvari
Yüklə 245,47 Kb. Pdf görüntüsü
|
4. Mercekler, kullanılmadan önce ve sonra temiz ve yumuşak bir bezle temizlenmelidir. 5. Mesafe doğru algılanamayacağı için preparat ve objektif arasındaki mesafeyi ayarlarken hiçbir zaman mikroskobun üzerinden bakılmamalıdır. Yandan bakarak ayar yapılması, mercekler ve preparatın zarar görmesini önler. 6. İmmersiyon objektifi kullanıldıysa inceleme sonunda mercekler silinerek immersiyon yağı temizlenmelidir. Özellikle kuruduğunda temizlenmesi oldukça güç olan immersiyon yağı ile kirlenmiş mercekler 1 damla ksilol veya kloroform damlatılmış yumuşak bir bezle temizlenmelidir. 7. Preperatlar her zaman mikroskop küçük objektifteyken konulup çıkarılmalıdır. 8. Mikroskobun hiçbir parçası gereksiz kurcalanmamalıdır. 9. Mikroskop; inceleme ve temizleme bittiğinde, kutusuna kaldırılırken en küçük büyütmeli objektifin revolver üzerinde ayarlanmış ve mikroskop tablasında obje bırakılmamış olmasına dikkat edilmelidir[3].
-Mikroskop kullanımından sonra dikkat edilmesi gereken hususlar: 1. Mikroskop sadece gövde kolu üzerinden tutulmalı ve taşınmalıdır. 2. Objektifi tüpteki oküler ile birlikte en düşük büyütme seviyesine getirip bırakınız. 3. Aydınlatma sistemini kapatmayı unutmayınız. 4. Toz, mikroskop ve optik aksamın en kötü düşmanıdır. Bu nedenle mikroskobun hassas iç bölümlerine tozun girmesini engellemek için herhangi bir objektifi veya oküleri kesinlikle mikroskop üzerinden çıkartmayınız. 5. Eğer mikroskobun gövdesi ve tablası tozlu ise, tozun silinmesi için yumuşak pamuklu bez parçası kulanınız. 6. Tüm bu işlemlerden sonra artık mikroskobu koruma örtüsüyle örtebilirsiniz (veya çantasına yerleştirebilirsiniz) [4].
4. HAFTA: SOĞAN ZARININ İNCELENMESİ Deneyin Amacı: Soğan zarını inceleyerek bitki hücresinin kısımlarının gözlenmesi.
Hücre zarından maddeye, hücreye giriş:
• Hücre zarı seçici geçirgen özelliğinden dolayı bütün maddelerin girmesini engeller. • Küçük moleküller büyüklerden daha kolay geçer. • Nötr moleküller iyonlardan daha kolay geçer. • Yağı çözen maddeler kolay geçer. • Yağda çözünen maddeler de kolay geçer.
yayılmalarıdır. (Şekerin çay içinde çözülmesi,kolonyanın havada dağılması)
-Hücre duvarı bulunur -Hücre duvarı bulunmaz -Sentriol bulunmaz -Sentriol bulunur -Kloroplast, lökoplast, kromoplast bulunur -Kloroplast, lökoplast, kromoplast bulunmaz -Kofullar büyüktür -Kofullar küçüktür -Nişasta ve selüloz bulunur -Glikojen bulunur -Hücreler sürekli birbirlerine -Hücreler bağımsızdır hücre duvarıyla bağlıdır
• Damlalık • Pens
• Lam ve Lamel • Jilet
• Kuru soğan • Bıçak
Deneyin Yapılışı:
Bıçak yardımıyla soğanı birkaç parçaya bölünüz. Soğan parçalarından birinden kare bir kesit alın. İç kısmındaki ince zarı pens yardımıyla ayırınız. Soğan zarından jiletle küçük bir kesit alarak lamın üzerine koyunuz. Damlalık ile bir damla su damlatın. Lamel ile hava almayacak şekilde üzerini kapatınız.
Hazırladığımız preparatı önce küçük sonra büyük objektifle mikroskopta inceleyiniz. Deneyin Sonucu:
Deneyde su yerine iyot çözeltisi damlatılırsa hücre çekirdekleri yukarıdaki gibi net olarak gözlemlenir.
Biz yaptığımız deneyde sadece su kullandığımızda bu kadar ayrıntılı bir şekil elde edemeyiz. 5. HAFTA: KARBONHİDRATLAR VE PROTEİNLER KARBOHİDRATLAR: Karbonhidratların genel formülleri (CH 2 O) n ’dir.
Monosakkaritler basit şekerlerdir ve 3’den 7’ye kadar karbon atomu bulundurabilirler. Bir araya gelerek polisakkaritleri oluştururlar. Genellikle şekelerin sonuna oz eki getirilerek isimlendirilirler. Örneğin: Glukoz, fruktoz ve galaktoz. Monosakkaritlerin yapısal formulleri C 6 H 12 O 6 ‘dir.
Glikoz ve diğer şekerler düz yapıda moleküllerdir ama sıvı solusyonlar içerisinde çember formlar oluştururlar. .
Glikozun iki farklı isomeri vardır ve bu isomerler OH gurubunun yerleşimine göre isimlendirilirler.
Figür 2: Glikozun isomer yapıları
Basit şekerler hücrelerde enerji saklama amacıyla toplanırlar ve hücre respirasyonunda enerjiye çevrilirler. Bunların yanında, hücrelere basit şekerleri başka organik moleküllere dönüştürmede kullanabilirler
Örneğin: Sukroz (çay şekeri şekeri) oluşturak için bir adet glikoz ve bir adet fruktoz gerekldir.
Glikoz gibi sukroz da enerji depolar ve bitkiler sukrozu fotosente yapmayan organlarına enerji göndermek için kullanır. Laktoz sütün içeriğinde bulunur ve glikoz ve galaktozun birleşmesi sonucu oluşur. Polisakkaritler gibi kompeks moleküllerin sindirimi hidroliz mekanizmasıyla gerçekleşir ve moleküller maltoz disakkaritlerine parçalanır. Maltoz disakkaritleri daha sonra iki glikoz molekülüne dönüşütürülür.
bir araya gelerek oluşturdukları uzun zincir yapılarıdır. Hayvanlar ekstra karbonhidrat olarak glikojeni karaciğer ve kaslarda depolarlar. Öğün aralarında karaciğer glikojeni glikoza parçalayarak kandaki glikoz konsantrasyonunu sabit tutmaya çalışır. Yemeklerden sonra glikoz yine glikojene dönüştürülerek kandaki glikoz seviyesinin yükselmesi engellenir. Bitkiler karbonhidratları nişastaya dönüştürerek depolama işlemini gerçekleştirirler. Amylopectin bir tür nişasta türevidir ve glikojene çok benzer. Dallanma yapıları gözükür fakat glikojene göre daha az dallanmalar vardır. Amylose da bir nişasta türüdür fakat dallanmalar bu türevde bulunmaz.
Figür 4: Bir nişasta türevi olan Amylose Selüloz ve kitin molekülleri de birer polisakkarit türüdür ve organizmaların yapılarını korumasında ve desteklemesinde kullanılır. Bitkilerdeki hücre duvarı selülozdan oluşur. Fungilerin hücred duvarlarının yapısında ise kitin yapıları yer alır.
Selülozun yapısında beta glikoz monomerleri bulunur fakat nişasta ve glikojen alfa glikozlardan oluşurlar. Nişasta ve glikojenin yapısında bulunan glikoz altbirimleri daha kompakt spiral yapıları oluşturmaya neden olur. Selüloz ve kitinin yapısında bulunan glikoz altbirimleri ise düz bir yapı oluştururlar.
Figür 5: Selülozun yapısal formülü
Pamuk ve odunun yapısı genel olarak selülozdan meydana gelmektedir. Bu yapılar bitki hücre duvarının kalıntılarıdır. İnsanlar ve hayvanlar selüloz ve kitin yapısını sindirebilecek enzim türlerine sahip değillerdir. Fakat bazı ayvanlar (otçul hayvanlar) mikro organizmalar yardımıyla selüloz ve kitini sindirebilmektedirler.
Proteinlerin önemi: Proteinlerin öneli fonksiyonalrı aşşağıda listelenmiştir. 1.
2.
Hormonlar 3.
depolama (kuşlar ve kertenkeleler için yumurta akı, bitkiler için tohumlar) 4.
Taşıma (hemoglobin) 5.
Hareket (kaslar) 6.
Koruma (antikorlar) 7.
Hücre zarı proteinleri ( reseptörler, taşıma proteinleri ve antijenler) 8.
Yapısal görevler Enzimler protein yapılarıdırve reaksiyonların gerçekleşme hızını arttırırlar. Proteinler sahip oldukları şekillerden dolayı enzim görevi görebilmektedirler. Örneğin reaktant şeklindeki bir protein molekülü enzim yapısının reaktantlarla yakın bir şekilde bağlanmasında rol alırlar. Aşşağıdaki şemada enzimin substurat molekülüyle şekilsel uyumu sonucunda bağlanmaları gösterilmektedir. Enzimin substuratı doğru oryantasyonda tutması reaksiyonun gerçekleşmesi için büyük öneme sahiptir. Enzimler reaksiyon sonucu harcanmazlar ve olduğu gibi reaksiyon sonucunda tekrar kullanılabilirler.
Figür 6: Enzim ve substurat molekülünün doğru oryantasyonda bağlanması
Laboratuvara geldiğinizde oturduğunuz yerlerin ve bençlerin temiz olması çok önemlidir. Bu yüzden deneyleri bitirdiğimizde oturduğunuz yerleri temizleyiniz ve kullandığınız cam malzemeleri sudan geçirerek bulaşıklığa yerleştiriniz. MONOSAKKARİTLER Bir solusyon içerisinde ki monosakkaritleri yada belirli disakkaritleri bulmak için Benedik Testi kullanılır. Eğer kullanılan solusyon şeker içeriyorsa, Benedikt maddesi konulur ve ısıtılarak Benedikt maddesinde renk değişikliği gözlenir. Bu renk sarıdan yeşile ve koyu kırmızıya kadar değişiklik gösterir. Bu değişiklik seker miktarına göre renk verir.
6 tane test tüpü işaretlenir. İlk işaret 1 cm ve ikinci işaret 3 cm ye konulur.
İlk 4 tüp 1 cm ye kadar aşağıdaki solusyonlar konulur. 1.
Tüp 1: Su 2.
Tüp 2: glikoz solusyonu 3.
Tüp 3: sukroz solusyonu 4.
Tüp 4: nişasta solusyonu
Bir parça soğan ezilerek parçalanır. Parçalama sırasında bir kaç damla su damlatılır. Tüp 5’e 2- 3 damla soğan suyu eklenir ve 1 cm çizgisine kadar su ile tamamlanır.
2-3 damla patates suyu eklenerek 1 cm çizgisine kadar su ile tamamlanır.
Her tüp 3 cm çizgisine kadar Benedikt çözeltisi eklenerek tamamlanır ve 5 dakika boyunca su banyosunda kaynatılır.
Figür 7: 1 den 6 ya kadar numaralandırılmış tüpler kaynarken
Biuret Test Biuret solusyonunda ki (CuSO 4 ve KOH) bakır atomları peptid bağlarıyla reaksiyona girerler ve renk değişimine neden olurlar. Koyu mor renk protein varlığına ve açık pembe renk ise peptid varlığına işaret eder. Açık mavirenk ise protein olmamasını gösterir.
Bruiet testini yumurta albumin proteinine uygulayacağız. 3 tane tüp 2 cm ye kadar işaretlenecektir
solusyonu ile doldurun ve son olarak da 3. tüpü nişasta solusyonu ile 2 cm çizgisine kadar doldurun.
4 ) solusyonunu her tüpe ekleyin
Renk değişimini laboratuvar defterinize kaydediniz.
6. HAFTA: PREPARAT HAZIRLAMA Preparat hazırlama aşamaları aşağıdaki gibidir:
-Temiz bir lam alınır. -İncelenecek örnek sıvı ise lama damlatılmadan önce iyice çalkalanır. Steril bir pipet yardımıyla bir damla damlatılır. -Katı ise lama bir damla saf su konur. -Öze yakılıp soğutulur. -Örnek alınıp damlanın bir kenarında ezilir. -Sonra su damlası ile azar azar karıştırılarak lamın üzerine ince bir tabaka hâlinde yayılır (smear yapma). -Öze tekrar yakılıp soğutulur. -Lamın havada kuruması beklenir. -Mikroorganizmaların lam üzerine tesbiti (fiksasyon) yapılır. -Hazırlanan preparatlar ışık mikroskobunda incelenir. -Preparatların Tesbit Edilmesi (Fiksasyon)
daha sonraki işlem aşamalarında lamdan akıp gitmeleri önlenir. Fiksasyon iki şekilde yapılır:
sonra lam kenarından tutularak materyalin olmadığı alt kısmı bek alevinin mavi kısmından 2-3 kez hızlıca geçirilir. Preparat uzun süre alevde tutulursa numune yanabilir. Tesbitten sonra lamın soğuması beklenmelidir.
asetonla yapılabilir.
-Etil alkolle tesbitte preparat düz bir yere konur. Üzerine saf alkol dökülür. 8-10 dakika sonra saf su ile yıkanır. -Saf metil alkolle tesbitte preparat düz bir yere konur. Üzerine metil alkol dökülür ve 3 dakika tutulur. -Aseton ile tesbitte preparat asetonda 5 dakika tutulur. Aseton ile tesbit, özellikle floresans mikroskopisi için hazırlanan preperatlara uygulanır.
Preparat hazırlamada dikkat edilecek bazı önemli noktalar şunlardır: -Lamlar çok temiz, yağsız ve çiziksiz olmalıdır. -Lamlardan yağın uzaklaştırılması için % 50’lik alkol kullanılmalıdır. Alkolü uzaklaştırmak için lamlar saf sudan geçirilmeli ya da yakıldıktan sonra kurutulmalıdır. -Lamların temizlenmesi için potasyum bikromatlı çözeltide bir gece tutulmaları sonra sırası ile çeşme suyu ve damıtık sudan geçirilmeleri gerekir. En iyisi her defasında yeni lam kullanılmasıdır. -Preparatların hazırlanmasında kullanılan öze, iğne ve pastör pipetleri de temiz ve steril olmalıdır. -Preparatlar, lamın ortası ile bir ucu arasındaki bölgede hazırlanırsa diğer uçlarından tehlikesizce tutulabilir. Tüm preparatlar; işleri bitince % 4’lük formol, % 5’lik fenol veya % 3’lük hipokloritli suya bırakılarak dezenfekte edilmelidir.
Şekil: Katı kültürden preparat hazırlama (http://hbogm.meb.gov.tr/modulerprogramlar/kursprogramlari/gida/moduller/mikroskopik_inceleme.pdf)
7. HAFTA: PREPARAT İNCELEME Bu hafta her grubun üyeler 5’er adet hazır preparat inceleyecektir. Önce küçük objektifte bulup sonra büyük objektiflerde netleştirecektir. 40x objektifinde görüntüyü netleştirdikten sonra bulunan 5 adet görüntü defterlere çizilecektir. Şekil: Daha önceden hazırlanmış bir preparatın incelenmesi (http://hbogm.meb.gov.tr/modulerprogramlar/kursprogramlari/gida/moduller/mikroskopik_inceleme.pdf)
Referanslar 1-Mortimer Abramowitz Volume 1, Revised 2003 Basics and Beyond Series 2-http://www.microscopyu.com/galleries/ 3-The Principles of Microscopy Purdue University Department of Basic Medical Sciences Scghool of Veterinary Medicine J.Paul Robinson 2005 4-http://www.nobelprize.org/educational/physics/microscopes/phase/index.html 5-http://www.bilimtey.com/deneyler.php?dy=dnm&deney=SOGANZARININ&dm=.html 6-http://hbogm.meb.gov.tr/modulerprogramlar/kursprogramlari/gida/moduller/mikroskopik_inceleme.pdf
Yüklə 245,47 Kb. Dostları ilə paylaş:
|