Kurikulum 2013- №3 Kur qxd
Yüklə 5,91 Kb. Pdf görüntüsü
|
44 Kurikulum. 2013. №3 Lalәzar Cәfәrova, Sәbinә Rәhimova Mәktәbәqәdәr tәhsilin keyfiyyәti uşaq hәyatının keyfiyyәti demәkdir. Bu gün mәk - tәbәqәdәr tәhsilin key fiy yәti dedikdә tәhsil xid mәtlәrinin sifarişçisi olan cәmiy yә tin, mәktәbәqәdәr yaş lı uşaqların valideyn lә ri nin tәlәblәrinә uy ğun luğu, kadr potensia lı nın vә inkişafetdirici mühitin uy ğunluğu, mәk tә bә - qәdәr tәhsil üzrә dövlәt stan dartları, uşağın proqramı mәnimsәmәsi vә onun növ bә ti tәhsil sәviyyәsinә keçid üçün mәk tәbәqә dәr tәhsil vә onun imkanları başa dü şülür. Mәktәbәqәdәr tәhsilin keyfiyyәti mәsә lә - si diskussiya predmetidir, onun meyarlarının müәy yәnlәşmәsi hәlә dә hәll olunmamış mә - sәlәlәrdәndir. Bir çox tәdqiqatçılar vә prak - tiklәr mәktәbәqәdәr tәhsilin keyfiyyәtini mәişәt kontekstindә – müәssisәnin faydalı ola bil mәsi kontekstindә nәzәrdәn keçirir. Tәd qi - qat çıların bir qismi bu mәfhumun hәcmi vә mәz mununu müәyyәnlәşdirmәyә cәhdlәr edib lәr. Uzun müddәt belә bir fikir hakim idi ki, mәktәbәqәdәr tәhsilin keyfiyyәti onun üçün yaradılan şәraitlә müәyyәnlәşir, yәni ona uy ğun olur [1]. Mәktәbәqәdәr müәssisә şәraitindә key - fiy yәtin idarәedilmәsi texnologiyasında ida - rә e tmәdә prioritet lә rin tәyin olunması, bütün sәviyyәlәrdә key fiy yәtin layihәlәndirilmәsi, tәhsil prosesinin bü tün subyektlәrinin keyfiy - yә tinin nәzarәtә cәlb edilmәsi, tәrbiyәçilәrin ixtisaslarının artırıl ma sının yenidәn nәzәrdәn keçirilmәsi va cib dir: İdarәetmәdә prioritetlәr. Müәssisәdә mәk - tә bә qәdәr yaşlı uşaqların tәlim keyfiy yә ti nin yüksәldilmәsi üzrә tәdris-tәrbiyә pro se si nin rәhbәrlik tәrәfindәn nizamlanması üç isti - qamәtdә hәyata keçirilir: 1) uşaq bağçasının tәlim-tәrbiyә xidmәt - lә rinin keyfiyyәtinin nizamlanması (sәmәrәli stra tegiyaların vә tex no lo gi yaların seçilmәsi vә hә ya ta keçirilmә si); 2) pedaqoji tәrkibin keyfiyyәtinin (tәrbi - yәçilәrin peşәkarlığının) nizam lanması; 3) mәktәbәqәdәr tәhsil kon sepsi yasının tә lәblәrinә uyğun olaraq inkişafetdirici, zәn - ginlәşdirici vә sağlam laş dı rıcı mühitin key - fiy yәtinin nizamlanması. Bütün sәviyyәlәrdә keyfiyyәtin la yi hә - lәn dirilmәsi. İdarәetmәnin I sәviyyәsi uşaq bağça sı nın müdiriyyәti, II sәviyyәsi pedaqoji kol lek tiv, III sәviyyәsi isә uşaqlar vә onların valideyn - lә ridir. Bütün sәviyyәlәrdә «Tәdris prosesinin keyfiyyәti» anlayışı müxtәlif cür izah olunur. I sәviyyәdә rәhbәrlәr üçün tәrbiyәçilәrin valideynlәrlә işinin yüksәk qiymәtlәn di ril mә - si, bununla da, mәktәbәqәdәr tәhsil müәs sisә - sinin inkişafı vә saxlanılması faktoru kimi uşaq bağçasının etibarının yüksәldil mә si, uşaq ların sağlamlığının qorunması, uşaq la rın in kişafı vә tәlimindә pedaqoqların nai liy yәt - lәri, tәdris proqramının tam mәnil sә nil mә si, uşaq ların mәktәbә keyfiyyәtli hazırlığı nә zәr - dә tutulur. II sәviyyәdә tәrbiyәçilәr üçün – onların fәa liyyәtlәrinin müәssisә rәhbәrliyi vә vali - deyn lәr tәrәfindәn yüksәk (müsbәt) qiymәt - lәn dirilmәsi, tәdris proqramının bütün uşaqlar tәrә findәn uğurla mәnimsәnilmәsi, tәrbiyә, tәd ris vә sağlamlıq prosesinin optimalaş dırıl - ma sı, tәlim prosesindә uşaqların uğurlu inki - şa fı, uşaqların tәlim vaxtı vә tәrbiyәçinin iş vax tından rasional istifadәsi, pedaqoji pro se - sin bütün lazımi vәsait vә avadanlıqlarla tәc - hiz olunması mәsәlәlәri öz әksini tapmalıdır. III sәviyyәyә uşaqlar üçün tәlimin maraq - lı olan oyun formasında tәşkili, valideynlәr üçün uşaqların sәmәrәli tәlimi, yәni uşaqları mәktәbә yaxşı hazırlayan proq ramlar üzrә tә - lim; yormadan tәlim; uşaqların oxumaq istәk - lә rinin dәstәklәnmәsi; uşaqların qabiliyyәtlә - rinin inkişafı mәsәlәlәri daxildir [2]. Tәrbiyәçilәrin ixtisasının yüksәldilmәsi. Mәktәbәqәdәr müәssisәnin tәrbiyәçi lә ri - nin fәaliyyәti bu gün bir neçә il bundan әv vәl - kin dәn fәrqlәnir. Tәrbiyәçi bazar iqtisadiyyatı şәraitindә işlәmәyi bacarmalı vә başa düş mә - li dir ki, yalnız yüksәk peşәkarlıq, yaradıcılıq vә tәşәbbüskarlıq ona öz yerini tapmağa, özü - nü tәsdiq etmәyә kömәk edә bilәr. Bugünün tәr biyәçisi yeni ictimai mәqsәdlәrә vә uşaq haq qında elmin inkişaf sәviyyәsinә uyğun pe - da qoji texnologiyalar şәraitindә öz ixtisasını tәk millәşdirmәlidir. 45 Kurikulum. 2013. №3 Mәktәbәqәdәr tәhsildә keyfiyyәtin idarә olunması Bütövlükdә mәktәbәqәdәr tәhsilin key - fiy yәti çoxölçülü anlayışdır. Mәhz bu müx tә - lif lik, çoxşaxәlilik yanaşmanı müәyyәn lәş di - rir vә onun qiymәtlәndirilmәsi üçün mәlumat bazasının formalaşmasını mәntiqi edir. Pe da - qoji tәdqiqatlarda keyfiyyәt problemi aşağı - da kı istiqamәtlәrdә tәqdim olunur: • keyfiyyәtli tәhsil anlayışı vә tәhsilin key - fiyyәtinin qiymәtlәndirmәsi üsulları; • tәhsil sisteminin tamlığı vә tәhsilin key - fiyyәti; • tәhsilin pillәlәri vә onun keyfiyyәtinin qar şılıqlı tәsiri; • tәhsilin keyfiyyәtini şәrtlәndirәn amillәr, bazar iqtisadiyyatı vә tәhsilin keyfiyyәti; • tәhsilin keyfiyyәtini idarәedәn me xa - nizm; • tәhsilin keyfiyyәtinin idarә edilmәsi sis- temi, informasiya texnologiyaları, monitorinq vә tәhsilin keyfiyyәti vә s. Mәk tә bә qәdәr tәhsil sistemi ictimai şüur - da uşağa qul luq, tәlim, tәrbiyә, inkişaf xid mә - ti kimi qәbul edilir. Xidmәt – icraçının vә is - teh lak çı nın birbaşa qarşılıqlı tәsirinin nәticә - sidir, ic ra çının fәaliyyәti, istehlakçının tәlәba - tını qane et mәlidir. Hәr hansı bir sistemdә in - kişaf prosesinin keyfiyyәtinin qiymәtlәndi ril - mәsi faktiki vәziyyәtin zәruri vәziyyәtlә mü - qa yi sә si әsasında hәyata keçi rilir. Mәktәbәqә - dәr tәhsil sistemi bütöv lük dә vә fәrdi olaraq hәr bir uşağın inkişaf prosesi nin nәticәsi kimi başa düşülmәlidir. Belәliklә, mәktәbәqәdәr tәhsilin keyfiy - yә ti inteqrativ xarakter daşıyır. Bunlara aid - dir: 1) Minimum mәktәbәqәdәr tәhsil stan - dart larının tәtbiqinin tәmin edilmәsi; 2) Tәhsil subyektlәrinin müxtәlif kon - tekst lәrdә qarşıya mәqsәd qoymaq vә mәqsә - dә çatmaq bacarığı: Ø uşağın hәrtәrәfli vә yaşa uyğun düzgün inkişafı, sağlamlığının mühafizәsi; Ø mәktәbәqәdәr tәhsil müәssisәlәrindә fәa liyyәt göstәrәn rәhbәr vә tәrbiyәçilәrin şәxsi peşәkarlıq sәviyyәlәrinin keyfiyyәti; Ø mәktәbәqәdәr tәhsil sisteminin key fiy - yә tli idarәedilmәsi. 3) Maraqlı tәrәflәri (xüsusәn valideyn lә - ri) qane edәn, onların tәlәblәrinә vә müvafiq dövlәt normativlәrinә cavab verәn, mәktәbә - qә dәr tәhsilin nәticәlәrinin keyfiyyәti. 4) Mәktәbәqәdәr tәhsil müәssisәsindә tәh silin nәinki real, hәmçinin potensial key - fiy yәtinin tәkmillәşdirilmәsinә çalışmaq vә nail olmaq. Belәliklә, mәktәbәqәdәr tәhsilin keyfiy - yә ti – mәktәbәqәdәr tәhsil müәssisәsinin fәa - liy yәtinin effektivliyinin ümumilәşdirilmiş öl çü südür, tәqdim olunan tәhsil xidmәtlәri is - ti fadәçinin tәlәbatını ödәyir, ümidlәrini doğ - rul dur vә dövlәtin vә cәmiyyәtin tәlәblәrinә cavab verir. Mәktәbәqәdәr tәhsilin keyfiyyәti uşaq bağ çasında pedaqoji prosesin elә bir tәşkilati işidir ki, hәr uşağın tәrbiyә vә ümumi inkişaf sәviyyәsi tәlim tәrbiyә prosesindә onun fiziki vә yaş imkanlarından, qabiliyyәtlәrindәn ası - lıdır. Mәktәbәqәdәr tәhsil müәssisәlәrinin işi - nin keyfiyyәti: Ø tәrbiyәçinin işinin keyfiyyәtindәn, yәni peşә karlıq sәviyyәsindәn; Ø kollektivdaxili münasibәtlәrdәn; Ø tәrbiyәçilәrin uşaqlarla işdә yeni me - tod ların, iş formalarının yaradıcı axtarışları üçün müәssisә rәhbәrinin yaratdığı şәrait - dәn; Ø hәr bir әmәkdaşın fәaliyyәtinin nәti cә - lә ri nin obyektiv qiymәtlәndirilmәsindәn asılı - dır. Mәktәbәqәdәr tәhsilin keyfiyyәti uşaq bağ çasında monitorinqin obyektidir vә 4 for - mada özünü göstәrir: 1. Tәhsil prosesinin keyfiyyәti (mәzmun, işin tәşkili, pedaqoji işçilәr, tәrbiyә çi lәr lә uşaq ların qarşılıqlı fәaliyyәti vә tәsiri); 2. Resurslarla tәminatın sәviyyәsi (tәhsil prosesi üçün vacib olan resurslar vә şәrait); 3. İdarәetmәnin keyfiyyәti; 4. Mәktәbәqәdәr tәhsil müәssisәsindә tә - lim-tәrbiyә işinin nәticәsinin keyfiyyәti. Belәliklә, uşaq bağçalarında mәktәbә qә - dәr tәhsilin keyfiyyәti idarәolunan prosesdir, bütün pedaqoji kollektivin işinin nәticә si dir. Yüklə 5,91 Kb. Dostları ilə paylaş:
|