Kitabxanalarda kütləvi tədbirlərin
Yüklə 474,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Əyani təbliğatın formaları
30
və vəzifəsi haqqında qısa söhbət keçirilir ki, bu da şagirdlərin oyuna ciddi hazırlaşmasına səbəb olur. Ədəbi oyunların geniş və mürəkkəb forması viktorina- lardır. Viktorinalarda şagirdlərdən süurlu, diqqətli və səriştəli mütaliə tələb edən müxtəlif rəngarəng suallar, tapmacalar verilir. Əksər məktəblərdə xüsusi lövhələr və sual-cavab qutuları (orada suallar yazılır, cavabları qutuya salınır) təşkil edilir. Cavabların qutuya salınma vaxtı və müzakirə vaxtı qeyd edilir. Viktorinaların sualları ayrı-ayrı yaş dərəcələri üzrə tərtib edilir. Şagirdlər arasında viktorinaların keçirilməsi pedaqoji kollektivlə sıx əlaqə şəraitində keçirilir. Pedaqoji kollektiv tədbirdə istirak edərək şagirdlər arasında tədrisin keyfiyyətinə kömək edən işlərin səviyyəsini, şagirdlərin maraqlarını, tədris prosesində meydana çıxan nöqsanları və s. öyrənir. 31
Əyani təbliğatın formaları
Sözün lazımi fikri nə qədər aydın ifadə edilməsinə baxmayaraq, ona əyanilik də lazımdır. Əyani təbliğat tövsiyə оlunan kitabların bilavasitə göstərilməsi və ya görmək, qavramaq, mənimsəmək şəklində оnların məzmununun mеydana çıхarılması vasitəsilə həyata keçirilir. Оnun məqsədi insanları mütaliəyə cəlb еtmək, onlarda mütaliə mədəniyyəti formalaşdırmaq və kitab fоndlarını охucular qarşısında açmaqdır. Охucularda kitabın məzmunu və хaraktеri haqqında
Ədəbiyyatın bilavasitə göstərilməsi – bu üsul müхtəlif kitab sərgilərinin təşkili vasitəsilə həyata keçirilir.
bu üsula, əsasən albоmlar, plakatlar, sxemlər, cədvəllər, dioqramlar, xəritə, xəritə-sxem, kartoqram, kartodioqram, sitatlar, izahlı mətnlər, şəkillər, müxtəlif vitrinlər, çağırışlar, sərgilər və b. aiddir. Əyani təbliğat fоrmasının bütün üsullarının ümumi məziyyətləri оnların təsirinin və seçilməsinin uzunmüddətli оlmasındadır.
mahiyyətini, müəssisələrin təşkili quruluşunu, cəmiyyətin siyasi quruluşunu və sairəni gostərməyə imkan verir. Çoxrəqəmli materialları təsvir etməyə və qavramağa cədvəllər kömək edir. Sənaye və kənd təsərrüfatı istehsalının, mədəni inkişafın dinamikasını və başqa prosesləri qrafik şəkillər, dioqram vasitəsilə yaxşı təsvir etmək olar. Dioqramlar düzbucaqlı, dairəvi və sektorlu olur. Qrafikanı daha əyani etmək üçün dioqramlara müvafiq rəsmlər əlavə edilir. Müvafiq xəritəyə köçürülmüş sxemə xəritə-sxem deyilir. Coğrafi xəritə üzərində ştrix və ya rənglərdə hər hansı bir hadisənin intensivliyi göstərilərsə, buna kartoqram deyilir. 32
Statistik məlumatların xəritə üzərində müəyyən əraziyə aid olan və dioqram vasitəsilə ifadə edilən təsviri
Əyani təbliğat prosesində məsləhət vitrinlərindən də istifadə olunur. “Soruşun, cavab verək”, (müxtəlif mövzular üzrə), “Öz şəhərini tanıyırsanmı?”, “Öz tarixini bilirsənmi?” və bir çox başqa adlarda vitrinlər hazırlamaq olar. Belə vitrinlərə əsas tələbat - maksimum dərəcədə əyanilik və operativlikdir. Vitrinlər təşkil edərkən mövzuya uyğun olaraq kitab, qəzet, jurnal materiallarından, tanışlıq və təbliğat xarakterli foto şəkillərdən, məlumat vərəqələrindən, audio və video materiallardan istifadə etmək məqsədəmüvafiqdir. Çağırışlar kütlələrin müxtəlif marağı, tələbatı və ehtiyacı ilə əlaqədar olduğuna görə siyasi həyatda böyük əhəmiyyət daşıyır. Çağırış mühüm siyasi tədbirlərin, konkret məlumatların (məsələn, dövlətin və ölkənin həyatı təhlükədə olanda, seçki kampaniyalarında) əhaliyə çatdırılmasının ən dəqiq və münasib formasıdır. Onu yazmaq çox vaxt böyük ustalıq və xüsusi materiallar tələb etmir. Bunun üçün əldə olan müxtəlif vasitələrdən istifadə etmək olar. Çağırışın kompozisiyasının nə kimi fonda olmasının, hansı şrift və ya rənglə yazılmasının böyük əhəmiyyəti vardır. Mətnin yerləşdirilməsi, şriftin ölçüsü, rənglərin uyğunluğu çağırışın yerindən və məzmunundan asılıdır. Çağırışın kompozisiyası hərflərin, şriftlərin ölçüsü, mətnin yerləşdirilməsi, rənglərin uyğunluğu onun uzaqdan və ayaqüstü oxunduğunu nəzərə alaraq qurulmalıdır. Kitabхanalarda sərgilərin təşkili əyani təbliğat fоrması- nın ən gеniş yayılmış üsuludur. Sərgilər həcminə, tərtibat texnikasına və müddətinə görə bir-birindən fərqləndirilir. Sərgi bir və ya bir neçə lövhədə, stenddə yerləşə bilər. Sərgi, əsasən baxılmaq üçün təşkil olunduğundan, onun tərtibi məsələlərinin böyük əhəmiyyəti vardır. Burada mətn və təsvir materialları bir-birini tamamlamalıdır.
33
Kitabxanaların müasir sərgi fəaliyyətində aparıcı tenden- siyalar kitabxana sərgisinə alternativ yanaşma və dizayn işinin işlənib hazırlanmasıdır. Hazırda kitabxana sərgilərini aşağıdakı növlərə görə qurmaq olar: - ənənəvi informasiya daşıyıcıları olan kitabxana sərgiləri (dərc edilmiş nəşrlər); - elektron kitabxana sərgiləri (kitabxanaların veb saytında verilən müxtəlif formalardan istifadə etməklə kataloq şəklində informasiyalar); - kompleks kitabxana sərgiləri, müxtəlif xüsusiyyətli fonoqramların köməyi ilə tərtib olunmuş “danışan” kitab sərgiləri, video filmlər təqdim etməklə sərgilər, baxışlar, elektron sərgi günləri və s. Həmçinin müasir şəraitdə informasiyaların təbliğində yeni forma və metodlara tələbatın olması məsələsi də ortaya çıxır (məs. kitabxanaların şəhər və regional sərgi və yarmarka- larda iştirakı, elektron layihələrin işlənməsi və reallaşdırılması və s.)
Hər bir kitabxana öz sərgi modelini fəaliyyətinə və vəzifəsinə uyğun olaraq qurur. Sərgi fəaliyyəti modelinin seçilməsinə bir çox faktorlar (əhalinin tərkibi, kitab fondunun keyfiyyəti) təsir göstərir. Məsələn, oxucuların informasiya tələ- batı, həmçinin kitabxana əməkdaşlarının bilik səviyyəsi və yaradıcılıq potensialı. Qeyd edək ki, kitabxanalarda təşkil edilən sərgilərdə kitablarla yanaşı, müxtəlif qəzet və jurnal nömrələri əks etdirilir ki, bu da həmin sərginin əhəmiyyətini xeyli artırır. Kitabxanalarda məqsəd və ümumi məzmununa görə ənənəvi sərginin iki növü təşkil edilir. a) kitabxanaya yeni daxil olan kitablar haqqında məlumat xarakterli universal sərgilər; b) tövsiyə xarakterli tematik sərgilər. Yüklə 474,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|