Kayit dişI İSTİhdam ve mücadele yöntemleri planlama uzmanliği tezi

1.2
 
Kayıt Dışı Ekonominin Nedenleri 
Kayıt dışı ekonominin oluşmasında önemli rol oynayan faktörlerin başında 
ülkelerin kendilerine özgü ekonomik ve sosyal yapıları gelmektedir. Bununla birlikte 
diğer nedenler şöyle özetlenebilir:

Ekonominin Yapısı ve Gelişmişlik Düzeyi:
Gelişmiş ülkelerde, 
kurumsallaşmış işletme sayısı fazla iken gelişmekte olan ülkelerde üretim genelde 
tam kurumsallaşmamış küçük ve orta boy işletmelerde (KOBİ) yapılmaktadır.
9
8
Devlet Planlama Teşkilatı, 
VIII. Beş Yıllık Kalkınma Planı Kayıtdışı Ekonomi Özel İhtisas 
Komisyonu Raporu
, Ankara, 2001, s. 19-22 
9
YERELİ A. B., KARADENİZ O., 2004, s. 12 

---

6 
Kurumsallaşmayı tamamlamayan işletmelerde kayıt dışı ekonominin daha yaygın 
olduğu görülmektedir. Ayrıca, gerek tarım gerekse hizmetler sektörü, izlenme ve 
denetlenmelerinin zorluğu bakımından kayıt dışı çalışmaya elverişli sektörlerdir.
10
Bundan dolayı üretimin KOBİ’lerde yoğunlaştığı, yine özellikle tarım sektörünün 
ağırlıklı olduğu ekonomilerde kayıt dışı ekonominin büyüklüğü artmaktadır.
 

Ekonomik Krizler, Enflasyon ve İstikrarsızlıklar: 
Ekonomide oluşan 
krizler, yüksek enflasyon ve istikrarsızlıklar ekonomik dengeyi bozmakta, kişilerin 
gelirlerinde düşmeye neden olmakta ve kişileri kayıt dışı ekonomiye itmektedir. 

Gelir Dağılımının Eşitsizliği ve Yoksulluk: 
Kişilerin düşük gelire sahip 
olması, gelirlerini artırmak amacıyla kayıt dışı ekonomi içinde yer almalarına neden 
olabilmektedir. Ayrıca, üst gelir gruplarında yer alan kişiler de vergi ve benzeri 
yüklerin ağırlığı sebebiyle bir kısım gelirlerini kayıt dışı bırakabilmektedir.
11

Hızlı Nüfus Artışı ve Göçler Sonucunda Oluşan Çarpık Kentleşme:
Nüfus artışı ve eğitim düzeyi düşük büyük kitlelerin kentlere göç etmesi, niteliksiz 
işgücü arzının artmasına yol açarak bu kişilerin kayıt dışında kalmasına neden 
olabilmektedir. 
