Isa h seynov. Se[ilmi] Wswrlwri Bak\ 1988 Q\rx ikinci ildw me]wdw "q\r\c\ batalyon" ad\nda silahl\ dwstw tw]kil edilmi]di

30

“Akasiya”da  B=y^ktalan\n  vw  orada  ya]ayan  adamlar\n  adlar\  [wkilmwsw  dw,  qaqa]\n  nw

“q\r\ldatd\`\n\”  ba]a  d^]mwywn  bir  nwfwr  dw  tap\lmad\.  +z  dediyi  kimi,  “qaqa]\n  ]irin  lwfzindwn”

twsirlwndiyinw  g=rwmi,  qwzetdw  twsvir  olunan  “qwtrwhmlikdwn”  ona  da  pay  d^]d^y^n^

duydu`undanm\, yaxud ba]qa bir swbwbdwnmi q\zar\b p=rtm^] Qaraxan, “qwlwminw qurban olum,

qaqa]!  Barmaqlar\na  qurban  olum!”  —  deyw  ora-bura  vurnuxdu,  ayd\nca  g=r^nwn  hwywcanla

qwzetdwn be]-alt\ n^sxw y\`\]d\r\b hwywtw endi.

Zwlimxan,  “Bak\da  hwsrwtini  [wkdiyi  do`ma  gu]wlwri”  gwzib,  yor`un  vw  swssiz,  hwywtw  qay\danda,

burda, demwk olar ki, qwtiyywn g=zlwnilmwywn bir hwngamwnin ]ahidi oldu.

Damlar\n [ardaqlar\ alt\nda, be]-alt\ mwktwbli o`lan, q\z birdwn qarhaqar sal\b “Akasiya”n\ qirawtlw

oxuyur, b=y^klwr isw [ox ciddi, beynwlxalq bir xwbwr dinlwyirmi]lwr kimi, hwrwkwtsiz dayan\b, hwrdwn

ba]lar\n\ mwnal\-mwnal\ twrpwdirdilwr.

Bir twrwfdwn dw Qaraxan\n swsi e]idilirdi:

-    Mwn  el^zwri  dan\]m\ram.  Qoy  ham\  e]itsin,  bilsin  ki,  el^zwri  dan\]m\ram,  ^rwmiyin  s=z^n^

camaata [atd\r\ram, lap yax]\ elwyib. Mwnim s=z^m^ bu qula`\n\zdan al\b o qula`\n\za verirsiniz,

indi  g=r^m  bunun  qaba`\nda  cavab\n\z  nw  olacaq!  —  Qaraxan  lap  ucqardak\  dam\n  [arda`\n\n

qaba`\nda dan\]\rd\. Onun baxd\`\ yerdw, qap\n\n aras\nda Kwrwm ki]inin ^[ qayn\ taxt ^st^ndw

yana]\ oturub yerw bax\rd\lar. Qaraxan onlarla dan\]\rd\, ya kiminlw?

Camaat yava]-yava] akasiyan\n alt\na y\`\]d\. U]aqlar da, arvadlar da gwldilwr. Demw, Zwlimxan “=z

qohumlar\n\ yaz\b!” “Kwrwm ki]iynwn qay\nlar\n\n pax\rlar\n\ a[\b!” “Akasiya deywndw, yan\ akasiya

ha  d=y^l.  Wsl  qwtrwhmlwr  bundan  be]-^[  [ubuq  kwswnlwr  yox,  gecwni-g^nd^zw  qat\b,  wlbir  olub

me]wni [ap\b-talayanlard\r”. “Arifw i]arwdir bu “Akasiya!”… — Me]w[ilwr ordan-burdan atmaca at\r,

g=zg=rwsi [axna]\rd\lar. Zwlimxan hwywtdw g=r^nwndw [axna]ma azald\. Camaat\n aras\na m^wmmal\

swssizlik [=kd^.

“Qaqa]\n  qwzetinin”  B=y^ktalada  hadiswyw  [evrilwcwyini,  twkrar  edwk  ki,  qwtiyywn  g=zlwmwywn

Zwlimxan\n g=zlwrindw ham\n\n ayd\n g=rw bilwcwyi bir narahatl\q vard\. Bu dwmdw duruxub maraqla

ona  tama]a  edwn  me]w[ilwrin  [oxu  ]^bhw  etmirdi  ki,  Zwlimxan  “=z  qohumlar\n\n  pax\r\n\n

a[\ld\`\na”  swbwb oldu`una g=rw belw narahatd\r, bwlkw lap pe]man[\l\q ke[irir… {^nki… {^nki

pe]man  olmaya  bilmwz.  Qohumluqdan  ba]qa,  bir  para  adam\n  fikrincw,  Zwlimxan  Kwrwm  ki]iyw

x^susi h=rmwt bwslwmwliydi. U]aql\qda Zwlimxan\n “ba]\na hava gwlwndw” Kwrwm ki]i ona “yeddi qo[

qurban”  demi]di.  Hwr  il  yazba]\  Kwrwm  ki]i  ona  fin  evinin  qaba`\nda  burmabuynuz    bir  qo[

gwtirwrdi. Qay\nlar\ da ciddi, twntwnwli g=rkwmlw gwlib cwrgwlwnirdilwr. Bunu demwywn dwywr ki, bu

qay\nlar  [ox  qwribw  idilwr.  B=y^k  qay\n  —  uzun,  ortanc\l  qay\n  —  ortaboy, ki[ik  qay\n  isw  —

bapbalaca, lap Kwrwm ki]inin =z^ kimi c\l\z! Dan\]\rd\lar ki, bunlar\n atalar\ [ox poz`un, ]org=z bir

tip  imi].  Ildw  bir  arvad  al\b  bo]ayarm\].  Belw  bir  lwtifw  dw  s=ylwnilirdi  ki,  bu  m^xtwlir  [e]idli

qarda]lar\n he[ hans\n\n hans\ arvaddan oldu`u da, Kwrwm ki]iyw verdiklwri bac\lar\n\n kimw =gey,

kimw  do`ma  bac\  oldu`u  da  bwlli  deyildi.  Lakin  me]wdw  elw  bil  adlar\  tamam  unudulub,  B=y^k

qay\n, Ortanc\l qay\n vw Ki[ik qay\n [a`\r\lan bu qarda]lar, nw lap [oxdan itib-batm\] swsi-sora`\

e]idilmwywn analar\n\n taleyi, nw dw ^mumwn =z ke[mi]lwri sar\dan narahatl\q g=stwrirdilwr. Bwlkw

wksinw, hwr ]eyi unudub raz\l\q elwyirdilwr ki, May\lovlar kimi “arxal\ bir nwsildwn” olan Kwrwm ki]i

“bac\lar\n\  al\b,  onlar\  da  qanadlar\n\n  alt\na  [wkib”,  vaxt\  ilw  “kwrpic  zavodunda  pal[\q

---

31

ayaqlad\qlar\” halda, indi ayaqda xrom [wkmw, b=y^rdw q\rm\z\ [wkmw, at belindw, wli twmiz, aya`\

twmiz,  b\`lar\n\  bura-bura  wrbe]iklik  elwyirdilwr“.  Demwk,  hwmin  bu  qay\nlar,  hwr il  yazba]\  gwlib

hwywtdw twntwnw ilw cwrgwlwnirdilwr. On iki dam, on iki ailw aras\nda “qurban pay\” paylamaq ^[^n

Kwrwm  ki]inin  =z  a`dwstw  xwncwri  ilw  wti  b=l^]d^rmwsini  g=zlwyirdilwr…  D^z  yeddi  il,  ard\c\ll\qla

belwcw  xidmwt  g=stwrmi]dilwr  ki,  “qaqa]\n  dwliliyi  qurtars\n”.  Onlar\n  hwrwkwtlwri  B=y^ktalada

[oxlar\na qwribw g=r^nsw dw, burda nw isw gizlin, ciddi bir mwna axtarm\rd\lar. “Qohum-qarda]d\lar

da. Qohumluq elwyirlwr…” Wslindw necw idi? Bunu bir azdan g=rwcwyik. Indi isw… Demwk, Zwlimxan

narahat idi vw demwk, g^man edirdilwr ki, “=z qohumlar\ndan yazd\`\na g=rw” pe]man[\l\q [wkirdi.

Do`rudanm\ belw idi?

&[^nc^ Twfsilat

Narahatl\`\n swbwbi

“Akasiya”  wtraf\nda  dan\]\q  zaman\  he[  kwsin  xwbwri  yoxdu  ki,  bundan  bir  g^n  wvvwl,  =z  k=hnw

dostlar\ m^wllimlwr\ ilw g=r^]mwyw gedwrkwn Zwlimxan orda hwmin bu “yeddi qo[ qurban demi]”

qohumu ilw onun qay\nlar\ haqq\nda ba]qa bir s=hbwtin ]ahidi olmu]du. Zwlimxan nw qarda]\ndan,

nw  dw  ba]qa  ailw  ^zvlwrindwn  hwmin  s=hbwtin  kwlmwsini  dw  e]itmwmi]di.  Ax]amlar  mwktwbin

qaba`\na topla]anda, x^suswn =z aralar\nda twzw adam g=rwndw, me]wdw ba] verwn hadiswlwr barwdw

dan\]ma`\ sevwn m^wllimlwr isw Zwlimxandan he[ nw gizlwtmwmi]dilwr. He[ kwsin xwbwri yoxdu ki,

“m^wllimlwrin  [oxdan  bwri  ^rwklwrindw  q=vr  elwywn  bir  dwrd”  indi,  “yaralar\ndan  g=z  ya]\twk

damlalar  s^z^lwn  akasiya”  wtraf\nda  dan\]\q  gedwn  vaxt  Zwlimxan\  daha  bwrk  g=t^rm^],  nwinki

narahat etmi], demwk olar ki, wmwlli-ba]l\ sars\tm\]d\. Nw Qaraxan, nw dw i][ilwri, he[ kws bilmirdi

ki, bu dwqiqwlwrdw Zwlimxan, ondan bwlkw dw he[ kwsin g=zlwmwdiyi bir i] g=rmwyw haz\rla]\rd\. Bu

“i]”  g=r^ld^kdw  me]wdw  [axna]ma  d^]wcwk,  alwm  bir-birinw  dwywcwkdi.  Lakin  qaba`a qa[mayaq,

m^mk^n qwdwr yerli-yataql\ dan\]aq ki, hwr ]ey ayd\n olsun.

Demwk, whvalat m^wllimlwrlw s=hbwtdwn ba]land\.

Onlar, ildwn-ilw me]wyw gwlwndw “=z k=hnw m^wllimlwrini yaddan [\xartmayan” k=hnw ]agirdlwrini

sakit sevinclw vw elw bil “illwr nw tez ke[ir!” deywn qwribw h^znl^ g=zlwrlw qar]\lay\rd\lar. “Tez ke[wn

illwr”  bu  adamlar\n  hwrwkwtlwrinw  ayd\nca  hiss  olunan  bir  a`\rl\q  gwtirmi]di.  Lakin  azac\q  sonra

Zwlimxan\n bu ilk twwss^rat\ silinib getdi.

Sol qolunu m^haribwdw qoyub gwlmi] tarix m^wllimi birdwn wlini nimda], boz pencwyinin yan cibinw

sal\b, bir qar`\ t^twk [\xartd\. T^twyi ^flwdi, sonra g^l^ms^n^b g=zlwrini Zwlimxana dikdi.

- Yad\ndad\r?

Necw ywni “yad\ndad\r”, mwgwr belw ]eyi unutmaq olarm\?

Bir dwfw sinfw girwndw m^wllim hwmin bu qar`\ t^twyi ^flwyib, ham\n\ heyrwtw salm\]d\. }agirdlwr bir-

birinin ^z^nw bax\b mwwttwl qalm\]d\lar. M^wllim isw “Isgwndwrin buynuzu var, buynuzu!” — deyib

ucadan  g^lm^]  vw  soru]mu]du  ki,  “indi  hans\  qo[aq  tapa  bilwr,  bu  dwrsimizdw  mwn  kimdwn

dan\]ayacam?”  U]aqlar  Nizaminin  “Isgwndwr  vw  dwllwk”  hekaywsini  xat\rlay\b,  dwrhal  yerbwyer

---