İqtisadiyyatın dövlət tənzimlənməsi

David Rikordo A.Smitin nəzəriyyəsini inkişaf etdirərək pula tədavil vasitəsi kimi baxdı. Onun fikrincə, insanların şəxsi marağı cəmiyyətin inkişafının təkanvericisi idi. Rikardo iqtisadiyyata dövlətin müdaxiləsini qəbul etmirdi.
Sonradan A.Smitin nəzəriyyəsini Fransalı Sey davam etdirdi. O əmtəələrin dəyərini onun faydalılığı ilə izah edirdi (Sey qanunu).
Maltus Smitin nəzəriyyəsini bir az da inkişaf etdirdi. “Əhali artıqlığı” qanununu irəli sürdü.
Marksizm nümayəndələri klassik nəzəriyyəni inkişaf etdirdilər. Klassik nəzəriyyənin davamçıları Karl Marks Engels Lenin və s. göstərmək olar.
İqtisadi inkişafın tədqiqində neoklassik nəzəriyyə XX əsrin əvvəllərində meydana gəldi. Bu məktəbin əsas nümayəndəsi Marşal idi ( Xayen, Mires və s.). O tələb və təklif qanunlarını tədqiq etdi, bazar tarazlığı nəzəriyyəsini yaratdı. Bu nəzəriyyənin bir sıra nümayəndələri də vardır ki, onlar iqtisadiyyatın dövlət tərəfindən tənzimlənməsini başqa cür izah edir. Məs. Hiks və onun tərafdarları son faydalılığı inkar etdilər və Marjinalist nəzəriyyə yaratdılar.
Neoklassiklər iddia edirdilər ki, insanların fəaliyyətinin əsasında şəxsi maraqları dayanır və bu da iqtisadi inkişafa səbəb olur. Neoklassik nəzəriyyənin nümayəndəsi Samuelson iqtisadi liberalizm, yəni azad bazar iqtisadi nəzəriyyəsini yaratdı. O ümumiyyətlə dövlət tənzimlənməsinin əleyhinə idi.
Keyns nəzəriyyəsi. Qeyd etdiyimiz kimi, iqtisadi dövlət tənzimlənməsinin nəzəri əsasları XX əsrin əvvəllərindən ( 30-cu illərdə) Amerika iqtisadçısı Keynds tərəfindən irəli sürülmüşdü.Onun əsas fikirləri “Məşğulluğun, faizin və pulun ümumi nəzəriyyəsi” əsərində umumiləşdirilmişdi. Keynds əsasən məzmunu tələbin tənzimlənməsini zəruri sayırdı. Dövlət iqtisadiyyatında pulun rolunu əhəmiyyətsiz hesab edirdi.
Monetarizm nəzəriyyəsi. Bu nəzəriyyənin tərafdarları sərvətin artmasını pul dövriyyəsinin artmasında görürdülər və iqtisadi inkişafda pula böyük əhəmiyyət verirdilər. Onlar deyirdilər ki, pulun mənası var. Bu nəzəriyyənin banisi Fridmandır. (Amerika alimi ) (Çikaqo iqtisadi məktəbi) Fridman zəruri hallarda dövlətin iqtisadiyyata müdaxiləsini mümkün hesab edirdi. Sonralar XX əsrin 80-ci illərində ABŞ –da prezident Reyqan, Böyüki Britaniyada M.Tetçer bu prinsiplərdən istifadə etmişlər. (Bəzən buna reyqanomikaç və tetçerizm da deyilir).