İbrahim bəYİn səyahətnaməSİ
Yüklə 2,21 Mb. Pdf görüntüsü
|
18 Dedim:
“Siz təzə Hacı olubsunuz, "yavərlik" də ki, rütbədir, bəs əsil adınız nədir?”
Dedi:
“Rüstəm Yavər.”
Dedim:
“Çox pakizə, böyük adınız vardır. Mənim sizdən bircə təvəqqəm var.”
Dedi:
“Buyur görək.”
Dedim:
“Bura Misirdir, hər millətdən burada vardır, hər addımbaşı neçə nəfər əsgər, sərhəng və yavər görmək olar. Baxın görün nə gözəl, müntəzəm və qaydası ilə tər-təmiz geyiniblər. Siz də gərək heç olmasa papağınızın üstünə taxdığınız şir-xurşid əlamətinin hörmətini saxlamaq, dövlət və millətin heysiyyətini qorumaq xatirinə hərbi dərəcənizin şəninə uyğun bir paltar geyəsiniz ki, biz də onu görəndə fəxr edək. Sizin pərişan görkəminizdən adam xəcalət çəkir.”
Dedi:
“Biz ziyarətçiyik, paltarımız vilayətimizdə qalıbdır.”
19 Dedim:
“İndi ki, paltarını orada qoyub gəlmisən, onda gərək papağına vurduğun əlaməti, döşündə gədirdiyin nişan və medalları da orada qoyaydın, özünlə gəzdirməyəydin. Gətirmisən də, eybi yoxdur, aç qoy cibinə, vilayətinə çatandan sonra yenə də işlədərsən.”
Dedi:
“Füzulun biri! Sənə nə, məgər bu vilayətin hakimisən?”
“Yox, nə füzulam, nə də vilayət hakimiyəm; milli təəssüb məni vadar edir ki, sizə bu yaramaz əməlin qəbahətini başa salım.”
Birdən gördüm Hacı Yavərin halı dəyişdi. Dedi:
“Köpək oğlu, qələt eləyirsən məni başa salmaq istəyirsən. İranda olsaydın ... verərdim ... ağac....”
Bu söyüşləri eşitdikdə başım gicəldi. Heç nədən çəkinmədən iki-üç karlı sillə qulağının dibinə yamadım, yaxasından tutub silkələdim. Papağı başından düşdü. Bu vaxt bir neçə nəfər gəlib bizi araladı. Yoldaşlarından biri irəli gəlib dedi:
“Həmyerli, bilirsən kimə əl qaldırırsan? Bu Hacı Yavərdir ha!... Vilayətdə onun yeddi para şeşdank kəndi var. Hələ bağ-bağatı, dəyirmanlarını demirəm, bir alay sərbazı var ... və sairə və sairə....”
Xülasə, hirsimdən əsirdim. Şeytana lənət oxuyub evə getdim".
İndi təsəvvür etmək çətin deyil ki, İranda belə bir adamın başına öz dili ucundan nə kimi oyunlar gələ bilərdi. Bu mülahizələrə görə mən onun İranı səyahət etməsini məsləhət görməzdim. Həqiqəti gizlədə bilmərəm, İbrahim bəy sarıdan nigaran qalmışdım. Nəhayət, səkkiz aydan sonra günlərin birində evin nökəri xəbər gətirdi ki, İrana gedən o iki qonaq qayıdıb gəlmişdir. Qaça- 20 qaça qapıya tərəf getdim. İbrahim bəy və Yusif əmi ilə görüşüb öpüşdükdən və xoş-beş elədikdən sonra otağa gəldik. Dedim:
“Qardaşım, sizdən çox nigaran idim. Qaldığınız yerin ünvanını bilsəydim, teleqram vasitəsilə əhvalınızı soruşardım. Allaha şükür, sağ-salamat qayıdıbsınız. Ümid edirəm yollarda və gəmidə əziyyətə düşməmisiniz?”
Dedi:
“Xeyr, Trabzon yaxınlığında bir az külək qalxıb dənizi təlatümə gətirdi, ancaq tez qurtardı.”
“Hansı gəmi ilə gəldiniz,” -- deyə soruşdum.
“Rus gəmisi ilə.”
“Yaxşı, indi kefin necədir?”
“Sizin duanızın xeyir-bərəkətindən yaxşıdır.”
“Bəs bu uzun səfəri atınan, qatırnan necə başa vurdunuz?”
“Bir təhər başa vurduq.”
“Səfərə çıxmaqdan qabaq öz niyyətini nə üçün mənə bildirmədin?”
“Vallah, əslinə baxsan, əvvəl heç belə bir səfərin əzmində deyildim. Yola çıxmaqdan iki-üç gün əvvəl belə bir səyahət fikrinə düşdüm. Buna da səbəbkar şirazlı Ağa Əhməd oldu. Gərək ki, siz də Ağa Əhmədi tanıyasınız. Siz Misirə təşrif gətirən vaxt hərdənbir bizim evə gələrdi.
21
“Bəli, bəli, yadımdadır,” -- dedim.
İbrahim bəy sözünü davam etdirdi:
“Haman şəxs atasının illik sədaqətli xidmətləri müqabilində ildə Tehrandan yüz iyirmi tümən təqaüd alardı. Lakin on ilə yaxın idi ki, əlinə bir şey çatmırdı. Yazıq kişi məsələni ayırd etmək üçün Tehrana getməli olur. Orada məlum olur ki, təqaüd hər il öz qaydası ilə göndərilir. Ancaq özünü iranlıların ölüsü və dirisinin qəyyumu hesab edən İstambul səfiri onu bütünlüklə içəri salır. Özü də nə sorğu-sualdan qorxur, nə də bir adamdan xəcalət çəkir. Həmin səfir yalnız onu deyil, İstambulda və onun ətrafında olan bütün iranlıların malını hər gün ələ keçirib, heç nədən vahimə etmədən yiyələnir. Əlqərəz, o biçarə uzun-uzadı yolun zəhmət-əziyyətini, səfər məşəqqətini çəkdikdən sonra təzədən Misirə qayıdır. Siz ki, mənim xasiyyətimə bələdsiniz. Bu kişinin İrandan gəlməsini eşidən kimi görüşünə getdim. Tehranın və İranın vəziyyətini soruşdum. Nə kimi xoş xəbərlər varındır?” -- dedim.
“Heç nə yoxdur,” -- dedi.
Dedim:
“Padşahlığın vəziyyətini, nazirlərin ölkəni necə idarə etdiklərini soruşuram.”
"Heç nə yoxdur,” -- deyə yenə də cavab verdi.
Ölkənin idarə olunması vəziyyətini, qoşunun nizam-intizamını soruşdum. Yenə də əvvəlki kimi dedi:
“Ərz elədim ki, heç bir şey yoxdur.”
“Qəribə adamsan,” -- dedim. -- “Məgər bu ölkədə hərbi nazir, daxili işlər nazirliyi, xarici işlər nazirliyi, maarif, maliyyə, milli gəlir, kənd təsərrüfatı, ticarət nazirlikləri yoxdur?”
Yüklə 2,21 Mb. Dostları ilə paylaş:
|