Hisse 01 uz qabigi
Yüklə 7,1 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Oynaqlı-lingli mexanizmlər
- Oymaqlı yaylı mufta
Oynaqlı mexanizm 20
Fasiləli hərəkətli oynaqlı mexanizm işçi bəndləri bir əməliyyatı yerinə yetirdikdən sonra fasilə edən avtomatlarda tətbiq olunur. Şəkil 3-də AB bəndinin fasiləsiz hərəkətini EF bəndin eyni vəziyyətdə uzunmüddətli dayan- malarla hərəkətinə çevirən altıbəndli oynaqlı mexanizm təsvir olunmuşdur. Bu oynaqlı mexanizmin əsasıni ABCD çevrəvi mexanizmi təşkil edir. ABCD mexanizmində bəndlər elə seçilmişdir ki, M nöqtəsinin trayektoriyası sxemdə qalın xətlərlə göstərilən hissədə dairənin radiusu ilə üst-üstə düşür. Əgər EM bəndi R radiusuna bərabər olarsa və E nöqtəsi bu zaman çevrənin mərkəzi ilə üst-üstə düşərsə, onda M nöqtəsi bu sahədə hərəkət etdikdə EF bəndi tərpənməz qalır. M nöqtəsi hərəkət etdikdə EF bəndi müəyyən bucaq üzrə dönür və dayanma vəziyyətinə gəlir.
Oynaqlı mexanizmlər texnikanın bir çox sa- hələrində tətbiq olunur. Onların üstün cəhətləri sadə olması və etibarlı işləməsidir. Çatış- mayan cəhətilərinə qabarit ölçüsünün böyük olmasından və təsir edən qüvvənin hərəkət istiqamətinə perpendikulyar vəziyyətə yaxın olduqda böyük reaksiya qüvvələrin yarat- masından ibarətdir.
(alm. die Gelenkgetriebe, ingl. Joint mechanisms) Oynaqlı-lingli mexanizmlər hərəkətin istiqa- mətini lazımi tərəfə yönəltməyə xidmət edir. Məsələn, üfüqi istiqamətdə baş verən hərəkəti şaquliyə çevirmək, sağa, sola və ya müəyyən bucaq altında döndərmək üçün bu mexanizm- lər geniş tətbiq olunurlar. Bəzi hallarda işçi lin- gin gediş yolunu böyütmək və ya kiçiltmək lazım gəlir. Şəkil 1-də digər mexanizmlərlə əlaqədə olan oynaqlı-linli mexanizmlər təsvir edilmişdir. Lingli mexanizm çarxqolundan yırğalanma hərəkətini alır və →sürüngəcə verir. Oynaqlı- linli mexanizmlərdə işçi yolun gedişini lingin qolunun uzunluğunu artırmaqla əldə eidlir.
Şəkil 1. Oynaqlı-lingli mexanizmlərə aid müxtəlif misallar Oynaqlı muftalar 21
(alm. gelenkige Verbindungen, ingl. Articulated joints) Oynaqlı muftalar çəngəlşəkilli iki yarımmuf- tadan ibarət olub, oxları bir-birinə çarpaz olan vallar arasında moment ötürmə qabiliyyətinə malikdir (şəkil 1). Bu muftaların diametri 8÷40 mm və ötürə biləcəyi moment 11,2÷1120 Nm arasında yerləşir. Momenti böyük məsafəyə ötürmək üçün qoşalaşdırılmış oynaqlı muftalar tətbiq edilir. Onların oxları arasındakı bucaq maksimum 45° ola bilir. Konstruksiya ilə şərtlənən, dönmədən asılı olaraq valların bucaq sürətləri arasında nisbət mövcuddur. Belə ki, aparan valın bucaq sürəti ω 1
( ω 1 ⋅ cos
β ) ≤ ω 2 ≤ (
ω 1 /cos β ) arasında dəyişir. Qoşalaşdırılmış oynaqlı
muftalarda bu
çatışmayan cəhət çəngəllərin oxlarını bir müstəvidə yerləşdirməklə aradan qaldırmaq mümkündür. Burada muftların oxları aralıq valın oxu ilə eyni bucaq əmələ gətirməlidir ( β
= β 2 ). Oynaqlı muftalar belə yoxlanılır: kT ≤ T cos
β , burada T
-hesablanan mufta üçün
β =0 olduqda buraxılabilən moment, k ehtiyat əmsalıdır. Oynaqlı muftalar avtomobi- lin ötürməsində, qazma qurğularının mancanaq dəzgahlarında, metalyayma maşınlarında və s. geniş tətbiq olunur.
(alm. die Gelenkkupplung, ingl. Universal joint) Overlok tikiş məhsullarının yan tərəflərini kəsmək və emal etmək üçün istifadə olunan texniki qurğudur. Bu tikiş maşını ilə paltarların çıxıntılı hissələrinin, trikotaj və elastiki parçaların emalı, dekorativ naxışların vurul- ması mümkündür. Overloklar işçi sapların (2÷10 arası) sayına görə fərqlənirlər. Tekstil sənayesində geniş istifadə edilir.
Şəkil 1. Overlok tikişi vurulmuş parça (alm. die Overlok-Nähmaschine, ingl. Overlock sewing machine)
kompensasiyaedici →muftadır. Elastiklik oy- maq yayın köməyi ilə yaradılır (şəkil 1). Fır- lanma momenti kinematik ilişmə sayəsində ötürülür, bu zaman oymaq yayı gərilir.
Mufta yağ ilə doldurulur. İş zamanı yayın sıxılması nəticəsində yağ onun arasına püskür- dülür və bununla əlavə olaraq dempferləyici xassə əldə edilir. Oymaqlı yaylı mufta
Yüklə 7,1 Mb. Dostları ilə paylaş:
|