Fakültə: İqtisadiyyat və menecment Kafedra: Menecment İxtisas: 050405-Sənayenin təşkili və idarə olunması İstehsalat təcrübəsi haqqında hesabat

1. ƏMLAKIN QİYMƏTLƏNDİRİLMƏSİ METODLARI Ehtİmal və məhdUdİyyət şərtlərİ
Bu metoda əsasən əmlakın dəyəri hal-hazırkı dövrdə bazarda olan analoji və ya ona oxşar texniki göstəricilərə malik məhsulların dəyərinə əsasən müəyyən edilir.
Bu metoda əsasən qiymətləndirilən əmlakın dəyəri - oxşar xarakteristikaya malik obyektlərin yaxın zamanlardakı alqı-satqı qiymətlərinə (müəyyən düzəlişlər edilməklə) istinadən müəyyən edilir.
İnkişaf etmiş bazarı olan nəqliyyat vasitələrinin qiymətləndirilməsi zamanı, habelə bazar dəyəri haqqında daha müfəssəl məlumat toplanarkən bu metoda üstünlük verilir.
Təhlil zamanı məlumatların toplanılması işi aparılmışdır. Məlumat bazaları kimi «turbo.az», «garaj.az», «avtomobil.az», «autobaku.az», Bakı şəhəri 8-ci km-də mövcud olan işlənmiş avtomobillər bazarı, Badamdar avtomobil bazarı və müxtəlif kütləvi informasiya vasitələrindən istifadə olunmuşdur.
Bu metoda əsasən hər növ əmlakın dəyəri onun gələcəkdə gətirəcəyi gəlirə əsasən müəyyən edilir.
Gəlirlilik metodu özündə üç əsas üsulu birləşdirir:
1.Təmiz gəlirlərin diskontlaşdırılması üsuluna əsasən qiymətləndirilən obyektin dəyəri xüsusi əmsalların köməyi ilə (əmlakın dəyəri ilə onun gəlirinin bazarda formalaşmış qarşılıqlı əlaqəsini əks etdirən) onun (obyektin) istismarı nəticəsində əldə olunan cari illik gəlirə əsasən müəyyən edilir.
2.Gəlirlərin kapitallaşdırılması üsuluna əsasən, müəyyən dövr ərzində obyektin istismarı nəticəsində əldə olunacaq gəlirə və əmlakın bu dövrün sonunadək ehtimal edilən satış qiymətinin proqnozlaşdırılmasına üstünlük verilir. Bundan sonra gələcəkdə qazanılacaq bütün gəlirlərin cari dəyəri hər yeni obyektə qoyulan kapitalın risklə müşayət olunmasını əks etdirən xüsusi əmsalların köməyi ilə cəmləşdirilir.
3.Bərabəreffektli üsula əsasən, eyni funksiya daşıyan amma məhsuldarlığına (səmərəliliyinə), xidmət müddətinə, məhsulunun keyfiyyətinə və digər göstəricilərinə görə fərqlənən funksional analoq obyektin seçilməsi nəzərdə tutulur (bu metoddan o hallarda istifadə olunur ki, diskontlaşdırılmış təmiz gəlirlər metodu və ya kapitallaşma metodunun tətbiqi demək olar ki, mümkün deyil). Bu halda obyektdən gələn gəlir tam həcmdə olmur, ona görə də qiymətləndirilən obyektin dəyəri funksional analoqdan fərqlənir.
Mövcud vəziyyətdə nəqliyyat vasitələrinin qiymətləndirilməsi zamanı Bakı şəhərinin analoji nəqliyyat vasitələrinin bazar tariflərinə əsasən bizim tərəfimizdən kapitallaşdırılma metodu tətbiq edilmişdir.

Aşağıdakı ehtimal və məhdudiyyət şərtləri bu hesabatın ayrılmaz tərkib hissəsidir və bura aşağıdakılar daxildir:

1. 
   Bu hesabat yalnız tam həcmdə və qeyd edilmiş məqsəd üçün istifadə olunduğu halda etibarlıdır.
   
2. 
   Qiymətləndirici qiymətləndirilən obyektin hüquqi tərəflərinə və yaxud əmlakın hüquqi mənsubiyyətlə bağlı akseptlərinə görə məsuliyyət daşımır. Bu zaman “Daşınmaz əmlakın dövlət reyestri haqqında” 713-IIQ saylı 29 iyun 2004-cü il tarixli Azərbaycan Respublikası Qanununun 16.6-cı maddəsinə müvafiq olaraq dövlət reyestrinin məzmununun həqiqiliyi və tamamlığı prezumpsiyası rəhbər tutulur.
   
3. 
   Qiymətləndiricinin hesabatda icmal materiallarını (fotolar, planlar, cizgilər və s.) əks etdirməsi vacib deyildir. Hesabatda göstərilən fotoşəkillər yalnız oxucunun obyekt barəsində vizual təsəvvürünün formalaşdırılması məqsədi daşıyır.
   
4. 
   Qiymətləndirici qiymətləndirmə fəaliyyətini yalnız sifarişçinin qiymətləndirmə obyekti barədə təqdim etdiyi zəruri sənədlər, əlavə məlumat və izahatlar əsasında, habelə qiymətləndiriciyə yaratdığı müvafiq iş və təhlükəsizlik şəraiti çərçivəsində həyata keçirir. Qiymətləndirici qiymətləndirmə fəaliyyətini həyata keçirərkən və əmlakın qiymətinin müəyyən olunması ilə bağlı yekun nəticəyə gələrkən sifarişçinin qiymətləndirmə obyekti barədə bu və ya digər səbəbdən təqdim etmədiyi, yaxud məxfi saxladığı, habelə qiymətləndiricidən gizlətdiyi ona məlum olan sənədlərin, zəruri məlumatların, eləcə də əmlakın qiymətinə əsaslı surətdə təsir göstərən sair materialların defisiti nəticəsində yaranmış yanılmaya görə məsuliyyət daşımır.
   
5. 
   Qiymətləndirmə fəaliyyəti sifarişçi tərəfindən qiymətləndirmə obyekti barədə qiymətləndiriciyə təqdim edilmiş zəruri sənədlərin, əlavə məlumatların və izahatlarların mötəbərliliyi, həqiqiliyi və tamlığı prezumpsiyasına əsaslanır.
   
6. 
   Sifarişçi və qiymətləndirici hazırki hesabatı yalnız hesabatda göstərilən şərtlər çərçivəsində istifadə edə bilər.
   

Qiymətləndirmə obyekti barədə ekspert rəyi cari xarakter daşıyır və yalnız obyektin qiymətləndirildiyi tarix üzrə etibarlıdır. Bu tarixdən etibarən hər hansı iqtisadi, hüquqi və digər faktorlara görə obyektin dəyərində baş vermiş dəyişikliklərə görə qiymətləndirici məsuliyyət daşımır.

7. 
   Qiymətləndirmənin nəticələri haqqında hesabatda qiymətləndiricinin qiymətləndirilən obyektin bazar dəyərinin müəyyən edilməsi barədə peşəkar rəyi əks etdirilmişdir və qiymətləndirici, obyektin bu rəydə göstərilən qiymətə, açıq bazar şəraitində satılmasına təminat vermir.