Əlyazması hüququnda m a h m u d L u t ü r k a y r ə Ş a d ə T
Yüklə 0,64 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Mumkun olan
- Şərti ohdəlik
- Şərti aktiv
- Ağır şərtli muqavilə
52
inamın movcud olmasına baxmayaraq, onun baş verməyəcəyinə inamın daha cox olması halı anlamına gəlir. Zəif – bir məfhum kimi, hadisənin cox guman ki, baş verməyəcəyini bildirir. Dəqiq muəyyən edilə bilən ohdəlik – baş verəcək vaxtı və dəyəri bəlli olan ohdəlikdir. Şərti ohdəlik –aşağıdakıları əhatə edir: - kecmiş hadisələrdən irəli gələn və movcudluğu yalnız tam olaraq muəssisənin nəzarəti altında olmayan bir və ya daha cox qeyri-muəyyən gələcək hadisələrin baş verməsi və ya verməməsi ilə təsdiqlənəcək mumkun olan ohdəlikdir; və ya - kecmiş hadisələrdən irəli gələn, lakin aşağıda gostərilən səbəblər uzundən tanınmayan cari ohdəlikdir: - ohdəliyin yerinə yetirilməsi ucun iqtisadi səmərəni təcəssum etdirən vəsaitlərin (resursların) xaricolmasının tələb olunacağı ehtimal olunmadıqda; və ya - ohdəliyin məbləği kifayət qədər etibarlı qiymətləndirilə bilinmədikdə.
olaraq muəssisənin nəzarəti altında olmayan bir və ya daha cox qeyri-muəyyən gələcək hadisələrin baş verməsi və ya verməməsi ilə təsdiqlənəcək mumkun olan aktivdir. Ağır şərtli muqavilə – muqavilə cərcivəsində ohdəliklərin odənilməsi uzrə qacılmaz xərclərin həmin muqavilə uzrə əldə olunması gozlənilən iqtisadi səmərədən cox olduğu muqavilədir.
aşağıdakılardan hər hansını əhəmiyyətli dərəcədə dəyişən proqramdır: - muəssisənin uzərinə goturduyu işlərin miqyasını; və ya - həmin işlərin aparılma qaydasını . Qiymətləndirilmiş ohdəliklər qisa muddətli kreditor borcları və hesablanmış borclar kimi digər ohdəliklərdən onunla fərqlənir ki, qiymətləndirilmiş ohdəliklərdən yaranan gələcək məsrəflərin odəniş vaxtı və məbləği qeyri- muəyyəndir. 53
Hesablanmış ohdəliklər adətən qısa muddətli kreditor borcların bir hissəsi kimi acıqlanır, qiymətləndirilmiş ohdəliklər isə ayrıca gostərilməlidir. Qiymətləndirilmiş ohdəliklər aşağıdakı şərtlərə cavab verdikdə, ohdəlik kimi tanınmalıdır: - muəssisə kecmiş hadisənin nəticəsi olan cari ohdəliyə sahib olduqda (huquqi və ya konstruktiv); - ohdəliyin odənilməsi ucun iqtisadi səmərələri təcəssum etdirən resursların xaric olmasının tələb olunacağı ehtimal olunduqda; və - ohdəliyin məbləği etibarlı qiymətləndirilə bildikdə. Bu tanınma meyarları (şərtlər) yerinə yetirilmədikdə, qiymətləndirilmiş ohdəliklər nə mənfəət və zərər haqqında hesabatda, nə də balans hesabatında tanınmır. Muəssisə carı ohdəliyin balans hesabatı tarixində movcud olub olmadığını muəyyən etmək ucun butun movcud faktları, habelə mutəxəssislərin rəylərini də nəzərə almalıdır. Nəzərə alınan faktlara balans hesabatı tarixindən sonrakı hadisələr nəticəsində uzə cıxan hər hansı əlavə faktlar da daxildir. Bu faktlar əsasında: - cari ohdəliyin balans tarixində movcud olması ehtimalı onun həmin tarixdə movcud olmaması ehtimalından daha boyuk olduqda, muəssisə qiymətləndirilmiş ohdəliyi tanıyır (tanınma meyarı təmin edilirsə); və - cari ohdəliyin balans hesabatı tarixində movcud olmaması daha cox ehtimal edildiyi halda, iqtisadi səmərəni təcəssum etdirən vəsaitlərin xaricolması ehtimalı zəif olması halı istisna olmaqla, muəssisə balans hesabatında şərti ohdəliyə dair məlumatı acıqlayır (bax. 58-ci maddə). - şərti ohdəlik balans hesabatı tarixində movcud olduqda, lakin iqtisadi səmərəni təcəssum etdirən vəsaitlərin xaricolması ehtimalı zəif olduqda, hec bir informasiya acıqlanmalı deyil. Muəssisə, qiymətləndirilmiş ohdəliyin tanınması ucun kifayət qədər etibarlı qiymətləndirmə aparmalıdır. Əgər etibarlı qiymətləndirmə aparmaq mumkun 54
deyilsə, bu zaman balans hesabatında hec bir ohdəlik tanınmalı deyil. Bu halda, ohdəlik maliyyə hesabatlarının qeydlərində şərti ohdəlik kimi acıqlanmalıdır. Şərti ohdəlik maliyyə hesabatlarında cari ohdəlik kimi tanınmalı deyil. Əksinə, iqtisadi səmərəni təcəssum etdirən resursların xaricolması ehtimalı zəif olduğu hal istisna olmaqla, maliyyə hesabatlarının qeydlərində şərti ohdəlik haqqında məlumat acıqlanmalıdır. İqtisadi səmərəni təcəssum etdirən resursların xaricolması ehtimalı zəif olduğu halda isə, maliyyə hesabatlarının qeydlərində şərti ohdəliklər haqqında hec bir acıqlama təqdim edilməli deyil.
Muəssisə hər hansı ucuncu tərəflə birgə ohdəlik uzrə məsuliyyət daşıdıqda, ohdəliyin ucuncu tərəfin odəyəcəyi gozlənilən hissəsi şərti ohdəlik kimi nəzərə alınır. Ohdəliyin muəssisə tərəfindən odəniləcəyi gozlənilən hissəsi isə, qiymətləndirilmiş ohdəlik meyarına uyğun olduğu halda, qiymətləndirilmiş ohdəlik kimi tanınmalıdır. Şərti ohdəliklər, ən azı hər hesabat dovrunun sonunda iqtisadi səmərəni təcəssum etdirən resursların xaricolması ehtimalını muəyyən etdirmək məqsədilə muntəzəm olaraq qiymətləndirilməlidirlər. Əgər iqtisadi səmərəni təcəssum etdirən resursların gozlənilən xaricolması ehtimal edilərsə, etibarlı qiymətləndirmənin aparılması mumkun olmayan hallar istisna olmaqla, qiymətləndirilmiş ohdəlik ehtimalda dəyişikliyin baş verdiyi dovrdə, maliyyə hesabatlarında tanınmalıdır. Muəssisə şərti aktivləri muhasibat balansında aktiv kimi tanımalı deyil. İqtisadi səmərəni təcəssum etdirən resursların muəssisəyə axını ehtimalı faktiki qacılmaz dəcərədə olduqda, muvafiq aktiv, şərti aktiv kimi deyil, muhasibat balansında cari aktiv kimi tanınmalıdır. Şərti aktivlərdən iqtisadi səmərəni təcəssum etdirən resursların muəssisəyə axını sadəcə olaraq ehtimal edildikdə, şərti aktiv haqqında məlumat maliyyə hesabatlarının qeydlərində acıqlanmalıdır. İqtisadi səmərəni təcəssum etdirən resursların muəssisəyə axini ehtimalı zəif olduqda isə, maliyyə hesabatlarının qeydlərində şərti aktivlər haqqında hec bir məlumat acıqlanmalı deyil.
Şərti aktivlər ən azından hər hesabat dovru sonunda iqtisadi səmərəni təcəssum etdirən resursların muəssisəyə axını uzrə ehtimalın yarandığı və ya Yüklə 0,64 Mb. Dostları ilə paylaş:
|