43
523 № li “Digər məcburi ödənişlər üzrə ehtiyatlar” hesabda rüsum, lisenziya
və digər məcburi ödənişlərin uçotu aparıla bilər
Vergi və sair məcburi ödənişlər üzrə ehtiyatların mehasibat uçotu
hesablarında əks etdirilməsi qaydası aşağıda verilmişdir:
1. ƏDV və aksiz hesablanmışdır:
D-T 701 “Satışın maya dəyəri”
K-T 521 “Vergi öhdəlikləri”
2. Mənfəətdən vergi hesablanmışdır:
D-T 901 “Cari mənfəət vergisi üzrə xərclər”
K-T 521 “Vergi öhdəlikləri”
3. Fiziki şəxlərin əmək haqqından gəlir vergisi hesablanmışdır:
D-T 533 “Əməyin ödənişin üzrə işçi heyətinə olan borclar”
K-T 521 “Vergi öhdəlikləri”
4. Təsisçilərdən gəlir vergisi hesablanmışdır:
D-T 534 “Dividentlərin ödənilməsi üzrə işçilərə kreditor borcları”
K-T 521 “Vergi öhdəlikləri”
5. Əmlak, torpqa, mədən və s. vergi növləri hesablanmışdır:
D-T 202 “İstehsalat məsrəfləri”
D-T 731 “Sair əməliyyat xərcləri”
K-T 521 “Vergi öhdəlikləri”
6. Vergilərin uçotdan gizlədilməsi, vaxtında ödənilməməyə görə tətbiq
olunan maliyyə sabksiyaları və cərimələr üzrə büdcəyə hesablanmışdır:
D-T 343 “Keçmiş illər üzrə bölüşdürülməmiş mənfəət”
D-T 731 “Sair əməliyyat xərcləri”
K-T 521 “Vergi öhdəlikləri”
7. Büdcəyə artıq ödənilmiş vergi və rüsumlar geri qaytarımışdır:
D-T 223 “Bank hesablaşma hesabları”
K-T 521 “Vergi öhdəlikləri”
8. Istehsal və tədavül xərclərinə aid edilən maddi sərvətlər, iş və xidmətlərə
görə ödənilmiş ƏDV silinmişdir:
44
D-T 521 “Vergi öhdəlikləri”
K
-T 241 “Əvəzləşdirilən ƏDV”
9. Büdcəyə olan borc hesabından ödənilmişdir:
D-T 521 “Vergi öhdəlikləri”
K-T 223 “Bank hesablaşma hesabları”
10. Büdcəyə olan borc ƏDV sub-uçot hesabından ödənilmişdir:
D-T 521 “Vergi öhdəlikləri”
K-T 224 “Tələbələrə əsasən verilən digər bank hesabları”
11. Büdcəyə olan borc bank krediti hesabına ödənilmişdir:
D-T 521 “Vergi öhdəlikləri”
K-T 501 “Qısamüddətli bank kreditləri”
12. Nəqliyyat xidmətinə görə rüsum hesablanmışdır:
D-T 721 “İnzibati xərclər”
K-T 523 “Digər məcburi ödənişlər üzrə öhdəliklər”
13. Rüsum ödənilmişdir:
D-T 523 “Digər məcburi ödənişlər üzrə öhdəliklər”
K-T 221 “Kassa”
Müəssisə ödəyicisi olduğu hər bir vergi üzrə Vergi Məcəlləsində nəzərdə
tutulduğu qaydada vergi orqanına hesablanmış və ödənilmiş vergilərin haqq-
hesabını təqdim edir. Eyni zamanda vergi uçot şöbəsində bütün tədiyəçilərin
təqdim etdikləri hesabat ödəniş sənədlərinə əsasən şəxsi hesab vərəqəsi tərtib
olunur. Mütəmadi olaraq büdcə ilə hesablaşmaların dəqiq uçotunu aparmaqdan
ötrü tədiyyəçilər özlərinin mühasibat uçotunda və vergi orqanının şəxsi hesab
vərəqəsində əks olunan göstəricilərin uyğunluğunu yoxlamalıdırlar.
2.6. Sosial sığorta və təminat üzrə öhdəliklərin uçotu metodikası
Işçi heyətinin dövlət sosial sığorta, pensiya təminatı və başqa bu kimi
hesablaşmalar haqqında məlumatların uçotu üçün Hesablar Planında
522 № li
“Sosial sığorta və təminat üzrə öhdəliklər” adlı hesab nəzərdə tutulmuşdur.
45
Sosial sığorta və təminatlara ayırmaların qaydaları müvafiq orqanların
qanunvericilik aktları ilə nizama salınır.
Bu hesabın tərkibində aşağıdakı subhesablar açıla bilər:
522-01 “Sosial sığorta hesablaşmalar”
522-02 “Pensiya təminatı üzrə hesablaşmalar”
522-01 № subhesabda müəssisənin işçi heyətinin pensiya təminatı ayırmalar
əks etdirilir.
Soial sığorta və təminat üzrə öhdəliklərin mühasibat uçotu hesablarında
qeydə alınması qaydası aşağıdakı kimidir:
1. Hesablanmış əmək haqqına, mükafatlara, məzuniyyət haqlarına və digər
gəlirlərə görə sosial sığorta fonduna ayırmalar edilmişdir:
D-T 202 “İstehsalat məsrəfləri”
K-T 522 “Sosial sığorta və təminat üzrə öhdəliklər”
2. Hesablanmış əmək haqqından 3 % həcmində pensiya təminatına ayırmalar
hesablanmışdır:
D-T 533 “Əməyin ödənişi üzrə işçi heyətinə olan borlcar”
K-T 522 “Sosial sığorta və təminat üzrə öhdəliklər”
3. Xalis mənfəət və digər fondlar hesabına aparılan işlər üzrə, yaxud tərtib
olunan maliyyə sanksiyalarına və cərimələrə görə ayırmalar hesablanmışdır:
D-T 341 “Hesabat dövrünün xalis mənfəəti”
D-T 343 “Keçmiş illər üzrə bölüşdürülməmiş mənfəət”
K-T 522 “Sosial sığorta və təminat üzrə öhdəliklər”
4. Sosial sığorta fondu üzrə ödəmələr, sığorta ayırmalarından artıq olduqda,
sosial fondan pul vəsaitləri alınmışdır:
D-T 223 “Bank hesablaşma hesabları”
K-T 522 “Sosial sığorta və təminat üzrə öhdəliklər”
5.Hesablanmış cərimə məbləği təqsirkar şəxsin hesabına aid edilmişdir:
D-T 217 “Digər qısamüddətli debitor borcları”
K-T 522 “Sosial sığorta və təminat üzrə öhdəliklər”
6. Sosial sığorta fonduna olan borclar ödənilib:
