ƏLƏVİYYƏ babayeva süSƏN, SÜNBÜL

 

15 

 

Gülsü m  xala  һavada  quş  kimi  tutur  vә  cәld  baraban ın  ağzına  verirdi. 

Barabanın  dişlәri  sünbüllәri  alıb  bir  göz  qırpımında  әzdikcә  Nailәnin  şax 

sünbüllәrә  yazığı  gәlirdi.  Taxıldöyәn  maşının  dalından  saman,  qab 

tәrәfindәn  isә  buğda  tökülürdü.  Çox  çәkmәdi  ki,  sovruq  maşınını  da  işә 

saldılar. Xırmanın üstünü toz duman kimi bürümüşdü. 

Reyһan nәnә Nailәnin qolundan tutub dartdı. 

— Ay bala, bәri gәl, gün qızır. Gedәk görәk ananın briqadasında nә var. 

Nailә  yalın  ayaqlarına  batan  quru  kü lәşin  üstü  ilә  atıla-atıla  nәnәsinin 

dalınca kәsmә yolla, uzaqdan uğultusu aydınca eşidilәn kombayna sarı getdi. 

Reyһan nәnә tәpәnin әtәyindәn keçәrkәn oraqla taxıl biç әn qızların yanında 

ayaq  saxlayıb çığırdı: 

—

 

Ay Mәryәm bacı, qolların var olsun,   necәsәn, kömәyinә gәlimmi?     

Mәryәm bacı belini düzәldib dedi: 

—

 

Reyһan  bizim  tarlaya  xoş  gәlib,  yoxsa  әlin  oraqdan ötrü  geyişir,  evd ә 

qәrar tuta bilmirsәn? 

Bu  ara  Reyһan  nәnә  әtrafa  göz  gәzdirib,  tarlaya  bu  il  ilk  dәfә  çıxmış 

biçinçi qızların әlinә nәzәr yetirdi. O, Mәryәm arvadla danışa-danışa әyilib 

qızlardan birinin  әlindәn orağı aldı vә mәzәmmәtlә dedi:  — Ay bala, bu ot 

deyil  ki,  dәryazı  bu  başdan  vurub  o  başdan  çıxasan?  Orağı  ki,  siz  o  tәһәr 

çalırsınız, bütün sünbüllәr әzilib tökülür. 

Reyһan  nәnә  yerә  әyilib  bir  xeyli  sünbül  çәngәlәdi,  sonra  da  bu  böyük  

dәstәni  biçdi.  Qızlar  Reyһan  nәnәnin  çәngәlәdiyi  dәstәnin  böyüklüyünә 

һeyran-һeyran baxırdılar. 

Reyһan nәnә bir neçә dәfә oraq  vurduqdan sonra iri bir dәrz bağladı. O, 

dәrzi yuxarı qaldırıb sığalladı. Sonra  qızlara sarı dönüb dedi: 

—

 

Bax, taxıl buna deyәrlәr. Adamın qolu düşür. Elә bil  әlimә iri bir daş 

almışam. 

Qızlardan  biri  ayağa  qalxdı.  Reyһan  nәnәnin  bağladığı  möһkәm  dәrzi 

әlinә alıb, yoldaşlarına göstәrdi: 

—

 

Baxın, qızlar, dәrzi belә bağlarlar. 

---

 

16 

 

Mәryәm bacı gülә-gülә dedi: 

—

 

Reyһan  vaxtilә  kәnddә  mәşһur  biçinçilәrdәn  biri  sayılırdı.  İndi  dә  o, 

bizә öz ustalığını göstәrmәk istәyir. 

Reyһan  nәnә  isә  uzaqda  qaralan  kombayın  göstәrib  әlini  һavada 

yellәyәrәk: 

—

 

Eһ,  daһa  gördüyün  meydan  deyil,  bu  n әһәngin  yanında  Reyһanın 

dәrzlәri çör-çöpdür,—dedi. 

Sonra Nailә ilә Reyһan nәnә qızlarda, ayrılıb zәminin içi ilә, kәsmә yolla 

Nailәnin anasının işlәdiyi briqadaya sarı getdilәr. 

Gün  qızdıqca  taxılı  sovulmuş  zәmidә  külәş  iyi,  bir  dә  yovşan  qoxusu 

gәlirdi. 

 Reyһan  nәnә  ilә  Nailә  iri  qarağacın  atındakı  düşәrgәyә  çatdığı  vaxt 

әtrafda  kimsә  görünmürdü.  Bircә  boz  köpәk  buğda  kisәlәrinin  әtrafında 

dolanırdı.  Reyһan  nәnә  örpәyini  açıb,  bir  balaca  dincini  almaq  üçün 

qarağacın altındakı taxtın üstünd ә oturdu. 

Kombayn  indi  üzü  bәri  gәlirdi.  Reyһan  nәnә  yanındakı  sәһәngi  göstәrib 

Nailәyә dedi: 

—

 

Bala,  bir  azdan  kombayn  gәlib  yetişәcәk,  bu  sәһәngi  al,  sal  arxa 

soyusun, iş üstündә soyuq ayranın lәzzәti başqa olur. 

Nailә sәһәngi güclә yerdәn qaldırıb arxa saldı. Gәtirdiyi tәnәkә qabı arxın 

soyuq  suyunda  yaxşıca  yaxaladı.  Sonra  da  ayaqlarını  suya  salladı.  Günün 

tәsirindәn alışıb-yanan qıçları sәrinlәdi. 

Bu  vaxt  düşәrgәdәki  taxılbiçәnlәrә  isti  yemәk  һazırlamaq  üçün  çır-çırpı 

yığmağa  getmiş  Bәyim  arvad  da  gәlib  çıxdı.  Nailә  arxın  kәnarındakı  nәm 

torpaqdan evcik düzәldir, kombaynın uğultusu arasından һәrdәnbir nәnәsilә 

Bәyim arvadın söһbәtini dә eşidirdi. 

Reyһan nәnә kisәlәrdәki sarı «Sevinc»  buğdasını bir ovcundan o birisin ә 

tökәrәk: 

---

 

17 

 

—

 

Maşallaһ, buğda buna deyәrlәr һa, elә bil ki, torpaq gündәn aldığı bütün 

istini,  işığı  vә  qüvvәni  bu  bәxtәvәrә  veribdir,—  deyirdi.—Bir  gör  nә  yaxşı 

әtri var. Buğda deyil, lap kәһrabadır. 

Bәyim  arvad  da  bir-iki  dәni  dişlәri  arasında  әzişdirә-әzişdirә  ağzını 

lәzzәtlә marçıldadıb deyirdi: 

—

 

Özü dә lap bal kimidir. Görәk bu günlәrdә tәzә buğda unundan uşaqlara 

bir fәsәli yayım.  

Bu  arada  kombayn  onlara  ya xınlaşdı.  Reyһan  nәnә  Nailәni  sәslәyәrәk 

dedi: 

—

 

Nailә,  çöldә  işsiz  gәzmәk  ziyandır,  Dur,  bala,  sәһәngi  apar,  camaata 

ayran payla. 

Nailә  sәһәngi  güc-bәla  ilә  kombaynın  qay  bağına  apardı.  O,  kombaynın 

üstündә dayanmış anasını  gördü. Anası  әyilib sәһәngi qızının  әlindәn aldı, 

yanındakı  kolxozçulara  sәrin  ayran  payladı.  Qadınlardan  birisi  yerә  atılıb 

sürücü Әһmәd dayıya, onun kömәkçisinә dә ayran verdi. 

Әһmәd dayı sәrin ayranı içib ağzını marçıldatdı vә әlinin dalıyla islanmış 

bığlarını

 

silә-silә

 Nailәyә dedi: 

—

 

Ay sağ ol, qızım, bundan sonra nә vaxt istәsәn, kombayna minә bilәrsәn. 

Lap istәsәn gәlib sәni һәr gün gәzmәyә dә apararam.  

Maşının  üstündә  dayanmış  arvadlar  Әһmәd  dayının  bu  sözlәrinә 

gülüşdülәr. 

Elә  bu  vaxt  pionerlәr  dә  gәlib  çıxdılar.  Onlar  kombaynın  arxasınca 

gәzәrәk yer düşmüş sünbüllәri toplayırdılar. Uşaqlar Nailәni dövrәyә aldılar. 

İlyas da onların arasında idi. 

Nailә  istidәn  qızarmış  üzünә  tökülәn  saçlarını  bilәyilә  һey  yana  verir, 

sonra da tәnәkә qabı doldurub uşaqlara ayran paylayırdı. 

O, һamı ilә birlikdә,—anası, atası, qardaşı, һәtta Әһmәd dayı ilә birlikdә 

işlәdiyinә  görә  fәxr  edir,  ürәyi  sevincindәn  uçunurdu.  O,  elә  sevinirdi  ki, 

bayaq  İlyasın  dediyi  «bu  cırtdan  da  kö mәyә  getmәk  istәyir»  sözlәrini  belә 

yadından çıxartmışdı.  

---