10.1.1.
Torpaq biotası ......................................................................... 182
10.1.2.
TBK-in tərkibi və struktur funksional təşkili ......................... 182
10.2.
Mikrob kompleksinin biogeosenotik fəaliyyəti ...................... 185
10.2.1*. Maddələrin dövranında mikroorqanizmlərin rolu ............... 185
10.2.2.
Mikroorqanizmlərin ekotoksikoloji funksiyası ...................... 189
10.3.
Ekosistemdə torpağın funksional rolu ............... .................... 190
10.3.1.
Torpağın funksiyası ............................................................... 190
10.3.2.
Aqroekosistemdə torpağun əhəmiyyəti .................................. 191
10.3.3.
Torpaq sferinin (pedosferin) qlobal funksiyaları ................. 192
10.3.4.
Torpağın gücdən düşməsi ....................................................... 195
10.4.
Torpağın antropogen çirklənməsi ........................................... 195
10.4.1.
Ağır metallarla çirklənmə ....................................................... 196
10.4.2.
Dioksinlərlə çirklənmə ........................................................... 199
10.4.3.
Mikotoksinlərlə çirklənmə ...................................................... 199
10.4.4.
Azərbaycanın neftlə çirklənmiş torpaqları ............................. 200
10.5.
Torpaqda kimyəvi elementlərin miqdarının
normaya salınması ................................................................ 204
10.6.
Torpaq münbitliyinin saxlanması və bərpasının
ağır metallarla çirklənmədən mühafizəsinin
ekoloji əsasları .... ................................................................. 206
XI
İNTENSİV AQRAR İSTEHSALI ŞƏRAİTİNDƏ
FƏSİL. SUYUN BİOGEN ÇİRKLƏNMƏSİ .....................................
209
11.1.
Yerin hidrosferində suyun paylanması və növləri ........ ......... 209
11.2.
Materik sularından istifadə ..................................................... 211
11.3.
Qida maddələrinin axını su hövzələrində ekoloji
tarazlığın dəyişilməsində əsas
faktorlardan
biri kimi. Biogen yükün müəyyən edilməsi
imkanı ................................................................................... 214
11.4.
Suyun evtroflaşmasınm ekoloji və
sanitar-gigiyena nəticələri ..................................................... 218
11.5.
Araz və Kür çaylarının ekoloji vəziyyəti ................................ 221
11.6.
Su anbarlarının ekoloji vəziyyəti ............................................ 224
11.7.
Biogen yükün kənd təsərrüfatı mənbələri ............................... 227
544
11.8.
Eroziyaya qarşı mühəndis-bioloji sistemin (EMBS)
köməyi ilə biogen yükün azaldılması ..... .............................. 233
11.9.
Azərbaycanda eroziyaya uğramış torpaqların
ekoloji problemləri ................................................................. 234
XII
KİMYALAŞDIRMANIN
FƏSİL. EKOLOJİ PROBLEMLƏRİ .............................................. 245
12.1.
Mineral gübrələrdən istifadə ................................................... 245
12.1.1
Azot gübrələri .......................................................................... 249
12.1.2.
Fosfor gübrələri ................................................................... 251
12.1.3.
Kalium gübrələri ...................................................................... 252
12.1.4.
Gübrələrin verilmə üsulları ..................................................... 254
12.1.5.
Gübrələrdən səmərəsiz istifadənin insan
sağlamlığına təsiri .................................................................. 255
12.2.
Bitki mühafizəsində kimyəvi elementlərin tətbiqi .............. 261
12.2.1.
Pestisidlərdən istifadənin ekoloji problemləri ......................... 262
12.2.2.
Bitki zərərvericiləri, xəstəlikləri və onlarla
mübarizə ................................................................................. 271
12.3.
Torpağın əhənglənməsinin ekoloji aspektləri .......................... 275
XIII
TORPAĞIN SUVARILMASININ
FƏSİL. VƏ QURUDULMASININ EKOLOJİ
PROBLEMLƏRİ ................................................................. 278
13.1.
Suvarmanın ekoloji problemləri .............................................. 279
13.1.1.
Azərbaycanda suvarmanın ekoloji problemləri ....................... 283
13.2.
Quraqlıq ərazilərin suvarılması və insan sağlamlığı ........... 285
13.3.
Suvarma və torpağın şorlaşması .............................................. 287
13.4.
Azərbaycanda şorlaşmış və şorakətləşmiş
torpaqların ekoloji problemi .................................................. 290
13.5.
Qurudulmanın ekoloji problemləri .......................................... 308
XIV
HEYVANDARLIQ KOMPLEKSLƏRİ
FƏSİL. VƏ TƏBİƏTİN MÜHAFİZƏSİ .......................................... 309
14.1.
Heyvandarlıq tullantılarının ətraf təbii mühitə təsiri ........... 309
14.2.
Heyvandarlıq tullantılarının işlənməsi üçün
biotexnologiyadan istifadə edilməsi ...................................... 310
545