Dərs vəsaiti «İqtisadi nozəriyyə» ‘ənninin «Mikroiqlisad»
Yüklə 2,26 Mb. Pdf görüntüsü
|
| psixoloji uyğunlaşmasına,
onların optimal sayının müəyyənləşdirilmə- sinə, sosial amillərin rolunun nəzərə alınmasına diqqət yetirilir. Çünki firmada bu meyarlara diqqətin artırılması əmək məhsuldarlığının yüksəldilməsinə, bu amillərin nəzərə alınmaması isə münaqişələrin meydana gəlməsinə səbəb olur. Münaqişələrin baş verməməsi üçün onların idarə olunması zəruriləşir. İki və daha çox tərəfdaşın razılığa gəlmədiyi şərait münaqişəyə səbəb olur. İstehsal və iş prosesində əmələ gələn münaqişələrin nəzərə alınması, yumşaldılması və aradan qaldırılması, idarəetmə prosesinin səmərəliliyini artırır. Münaqişənin baş verməsinin səbəbləri kimi qeyd etmək olar: • bölmələrdə müxtəlif məqsədlərin olması; • resursların bölgüsü; • müxtəlif vəzifələrin qoyulması; • işçilər haqqında müxtəlif təsəvvürün olması; 392 • davranışda müxtəlif manevrlərin olması. Münaqişələrin həll olunması əslində təşkilatın işinin səmərəliliyini artırır. Münaqişələrin həllində əsasən iki metoddan istifadə olunur: • struktur metodundan; burada işə olan tələbatın xüsusiyyəti aydınlaşdırılır. Bütün bölmələr üçün ümumi məqsəd müəyyənləşdirilir. Mükafatlandırma sistemindən istifadə olunur. Kompromis yolundan istifadə olunur və s. • təşkilati dəyişikliklər metodu; burada təşkilatın işinin məqsədi, idarəetmə strukturu, istehsalın texnologiyası, vəzifələrin həlli metodu, kadr siyasəti dəyişdirilir. Münaqişələrin həlli və ya baş verməsinin idarə olunması menecerin əsas vəzifəsi olmaqla, o bilavasitə əmək məhsuldarlığının yüksəldilməsinə səbəb olan amil kimi çıxış edir. İqtisadi fəaliyyət prosesində hər bir işçinin ixtisas artımının nəzərə alınması onun potensial inkişafından istifadəyə imkan yaradır ki, bu da bütövlükdə kollektivin inkişafı deməkdir. İnsanların psixologiyasını nəzərə almadan, onların hər birinin şəxsiyyət və işçi kimi reallaşdırmaq imkanını yaratmadan, istehsal və xidmət prosesində mənəvi və maddi motiva- siyanı yaratmaq çox çətindir. Ona görə də menecer mənəvi stimullardan istifadə etməlidir: • rəhbərlik tərəfindən inam və hörmətin göstərildiyini; • qeyri-rəsmi şəraitdə mənəvi mükafatlandırma; • firmanın idarə olunmasına cəlb etmək; • əlavə istirahət günləri ilə mükafatlandırma; • sabit məşğulluqla təmin olunma; • xidməti fəaliyyətində irəli çəkmək; • işçilərdə firmaya olan münasibətində «mənim» məfhumunu aşılamaq; • firmanın uğuru, işçinin mütləq maddi mükafatlandırmasına səbəb olacağı. İdarəetmə prosesində firmanın uğurunda menecerin əsas fəaliyyəti, sərəncamda olan bütün resursların istifadə 393 |