Çay Hazırlama ve Servisi doc

 

 

33 

   

   

  

  

 

Resim 2.26: Çayla servis edilen yiyecekler 

 

Başta  klasik  çay  servisi  olmak  üzere,  ülkemiz  değişik  ülkelerde  çayların  servisi 

şöyledir.  

 

2.3.1. Klasik Çay Servisi 

 

Klasik çay servisi dendiğinde akla 

ilk  gelen  çay  siyah  çaydır.  Renkleri  ve 

tatları  dışında  siyah  çay  ile  yeşil  çay 

arasındaki farklardan biri  de  yeşil çayın 

genellikle  altlığı  olmayan  fincanla, 

servis  edilmesidir.  Yüzyıllarca  hiçbir 

tatlandırıcı  kullanılmadan  sunulan  çaya 

zamanla çeşitli tatlandırıcılar, bal, şurup 

vs.  katılmıştır.  Çay  günümüzde  beyaz, 

esmer 

şekere 

ve 

tatlandırcılarla 

tatlandırılır.  

 

 

Demlenen  çay  şöyle  servis  edilir:  Çaydanlıkta  demlenen  çay  porselen  çaydanlığa 

alınmadan  önce  bir  kez  karıştırılır.  Çay  demlikten  sonra  pota  veya  bardağa  süzülür.  Çay 

servisi yapılırken yanında şeker veya tatlandırıcılar bulunur.  

Klasik çay servisi iki şekilde yapılır. Potla yapılan servis ve fincanda yapılan servistir. 

 

Ø

 

Potla yapılan klasik çay servisinde kullanılan servis araçları 

 

•

 

Çay  servis  tepsisi,  peçete  veya 

doley  

•

 

Çay  ve  su  potu(potların  kendi 

altlığı var ise pot altına yerleştirilir. Üzerine 

dolley  veya  peçete  konur.  Yok  ise  dessert 

tabak  ve  içerisinde  dolley  konularak 

kullanılır) 

•

 

Fincan ve altlığı 

•

 

Çay kaşığı 

•

 

Şekerlik ve maşa 

Potla  çay  servisinde  misafire  sağdan 

yaklaşılır ve servis için izin istenir. Sırasıyla 

Resim 2.27. Potta klasik çay servisi

 

Resim 2.28: Garsonun misafirin sağından 

potta çay servisi yapışı 

 

---

 

 

34 

çay fincanı kulpu ve kaşığın sapı misafirin sağına gelecek şekilde konur. Şekerlik ve maşası 

fincanın  ilerisine  konur.  Fincana  ilk  çay  servisi  garson  tarafından  yapılır.Fincanın  sağ 

ilerisine çay potu ve yanına su potu yerleştirilir. Misafirin başka isteği olup olmadığı sorulup 

masadan uzaklaşılır.  

 

Ø

 

Fincanla yapılan klasik çay servisinde kullanılan servis araçları; 

 

•

 

Çay servis tepsisi, peçete veya dolley  

•

 

Çay bardağı veya fincanı ve altlığı 

•

 

Çay kaşığı 

•

 

Şekerlik ve maşa 

Fincanla  klasik  çay  servisinin  potlu  servisten  farkı,  çayın  konuk  masasına  fincanla 

getirilmesidir. 

 

 

Resim 2.29. Yiyeceklerle fincanda klasik çay servisi. 

 

Ø

 

Barda tepsiye gerekli servis araçları konur. 

Ø

 

Fincana veya bardağa yeteri miktarda çay süzülür, üzerine su doldurulur. 

Ø

 

Tepsiyle misafire sağdan yaklaşarak servis için izin istenir. 

Ø

 

Çay fincanı misafirin önüne kaşıkla beraber konur.  

Ø

 

Şekerlik ve maşası bardağın ilerisine konup servis tamamlanır. 

Ø

 

Misafirin başka isteği olup olmadığı sorularak masadan uzaklaşılır. 

 

2.3.2. Türk Çay Servisi 

 

Diğer  medeniyetlerden ülkemize  gelinceye  kadar  edindiği 

birikimin  ışığında,  kültürümüzle  yeniden  yoğurduğumuz  çay, 

öncelikle  sabah  kahvaltısı  soframızın,  sonrasında  da  ikindi  ve 

akşam sohbetlerimizin müdavimlerinden olmuştur. Genellikle ince 

belli  cam  bardakta  sunulan  çayın  tavşankanı  adı  verilen  dem 

ölçüsü esastır.  

Ülkemizde restoran bar ve kahvehanelerde en çok siyah çay 

servis  edilmektedir. Son  yıllarda bitki ve  meyve  çayları, yeşil çay 

servisi  de  yaygınlaşmaya  başlamıştır.  Beyaz  çay  ülkemizde  yeni 

Resim 2.30: Türk çayı 

---

 

 

35 

üretilmeye başlanmıştır. Dünyada olduğu gibi ülkemizdede pahalı olduğu için daha çok şifa 

niyetine  hazırlanıp  tüketilmektedir.  Ülkemizde  çay  servisi  dendiği  zaman  siyah  çay  akla 

gelmektedir.  Yeşil  çay  tüketimi  son  yıllarda  artmakla  beraber  çay  kültürümüzün  önemli 

parçası  siyah  çaydır.  Siyah  çay  ülkemizde  genellikle  sıcak  olarak,  isteğe  göre  şekerli,  az 

şekerli  ya  da  şekersiz  olarak  içilir.  Yanında  dilimlenmiş  tranş  limon  küçük  bir  tabak 

içerisinde  getirilir.  Konuk  isterse  buradan  alarak  çayına  koyabilir.  Konuk  isteğine  göre  süt 

pot içerisinde masaya getirilebilir.  

Ülkemizde  özellikle  Doğu  Anadolu  bölgesinde  yaygın  olan  kıtlama  olarak  şeker 

kullanma geleneği de vardır. Nöbet şekeri adı da verilen bu şekere kluntje denir. 

Çay ülkemezde iki şekilde servis edilir. 

Ø

 

Bardakta türk çay servisi 

Ÿ

 

Çay servis tepsisi ve altlığı 

Ÿ

 

Fincan veya bardak, altlık, kaşık 

Ÿ

 

Bardak altlığı (doley) 

Ÿ

 

Şekerlik ve maşa 

 

Resim 2.31: Çay ve yiyecekler 

 

Servisi  yapmak  için; Tepsiye tüm  malzemeler  dizilir. Hazırlanmış çay bardağa konup 

tepsiye yerleştirilir. Misafire servis kurallarına uygun olarak sağ taraftan servis edilir. 

Ø

 

Semaverde Türk çayı servisi 

Ÿ

 

Semaver ve demliği 

Ÿ

 

Servis tepsisi ve altlığı 

Ÿ

 

Fincan veya bardak, altlık, kaşık 

Ÿ

 

Bardak altlığı (doley) 

Ÿ

 

Şekerlik ve maşa 

Ÿ

 

Çay süzgeci 

Geçmişten  günümüze  çay  kültürümüzün  önemli  bir  parçasıdır.  Günümüzde  daha  çok 

otantik  çay  bahçelerinde,  semaverde  çay  servisi  yapılmaktadır.  Çay  ocağında  hazırlanan 

---