Buyraklar patofiziologiyasi

BUYRAKLAR PATOFIZIOLOGIYASI

Buyrakning asosiy funksiyalari

• 1.Qon va boshqa suyuqliklar hajmi regulyatsiyasida
• 2. Qon va boshqa suyuqliklar osmotik bosim regulyatsiyasida
• 3. Organizmning ionlar balansini saqlashda
• 4. KIM doimiy saqlashda
• 5. Oxirgi mahsulotlarni chiqarib yuborishda
• 6. Ortiqcha organik mahsulotlarni chiqarib yuborishda

Buyrakning asosiy funksiyalari

• . Oqsillar, yog’lar va uglevodlar almashinuvida
• 8. Qon bosimini saqlashda
• 9. Eritropoezda (eritropoetin orqali)
• 10 BAV larni sintezlaydi: renin, bradixinin, prostaglandin, urokinaza, vit D3 va h.k
• Bu funksiyalar ko’pchiligi buyraklarda siydik hosil bo’lishi va ajralishi orqali amalga oshiriladi.

Siydik hosil bo’lishi va ajralishi patofiziologiyasi.

• Siydik hosil bo’lishida 3 ta jarayon amalga oshadi:
• 1. Ultrafiltratsiya
• 2. Reabsorbsiya
• 3. Sekretsiya

Нефрон схемаси.

Filtratsiyaning pasayishiga olib keluvchi sabablar

• 1. Umumiy qon bosimining pasayishi bo’lishi mumkin: shok, kollaps holatlarida, suvsizlanishlarda, yurak yetishmovchiligida. Bular natijasida koptokchalarda gidrostatik bosim pasayadi, shuningdek yurak yetishmovchiliklarida (dekompensatsiya fazasida) dimlanishlar bo’lishi hisobiga (buyrak parenximasida ham) Baumen kapsulasida gidrostatik bosim ↑.

 

• 2. Olib keluvchi arteriyalarning torayishi. Masalan: arteriyalar devori tonusining ortishi-kuchli og’riqlara, renin ko’p ishlab chiqilganda, gipertoniya kasalligida, shuningdek arteriyalar devorining aterosklerozida torayishi kuzatiladi.

Filtratsiyaning pasayishiga olib keluvchi sabablar

• . Qonning onkotik bosimining ↑ - oqsil preparatlari quyilganda va turli hil suvsizlanishlarda.
• 4. Siydik ajralishining buzilishlarida – bunda siydik to’planib, buyrakdagi bosimni – kapsulalardagi bosimni ↑ natijasida filtratsion bosim ↓. Masalan: buyrak tosh kasalliklarida, prostate adenomalari, gipertrofiyalarda, moсhetochniklarning va uretralarning torayishi yoki tashqi tomonda ezilishida.
• 5. Nefronlar umumiy soning ↓ (normada 1 mln dan har buyrakda). Masalan: surunkali buyrak kasaliklarida.
• 6. Buyraklar filtratsion sathining ↓. Masalan: kapilyarlar devorining qalinlashishi (o’tkir glomerulonefritlar), filtrlovchi membranalarni biriktiruvchi to’qima egallashi, bazal membranalarning qalinlashishi (autoantitelolar cho’kishi natijasida) – infeksion allergik glomerulonefritlarda.