BiZİM ÜÇÜn biZSİz heç NƏ
Yüklə 0,95 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- © “Hökumətin qərar qəbulu prosesində vətəndaş cəmiyyətinin əlilliyi olan şəxslərin hüquqlarının təşviqatçısı kimi iştirakı” layihəsi
- BMT-nin rolu
- Siz BM Əlillik Komitəsinin insan hüquqları pozuntusu ilə bağlı təhqiqata başlamasına necə nail ola bilərsiniz
- İnklüziv Qərar Qəbulu üzrə IDEAS Vasitələr Toplusu © “Hökumətin qərar qəbulu prosesində vətəndaş cəmiyyətinin
- ƏOŞHDBMTK yerli qanunlarla necə əlaqələnir
- Əlillik və gender
© “Hökumətin qərar qəbulu prosesində vətəndaş cəmiyyətinin əlilliyi olan şəxslərin hüquqlarının təşviqatçısı kimi iştirakı” layihəsi İnklüziv Qərar Qəbulu üzrə IDEAS Vasitələr Toplusu 45 • insan hüquqları pozuntularının birbaşa aid olduğu insanlar • müstəqil yaşayış mərkəzləri, özünütəşviq qrupları, əlçatımlı qrupları, yerli əlil təşkilatları daxil olmaqla onlarla işləyən könüllü təşkilatlar • etiqad qrupları, gənclər qrupları, yaşlılar qrupları, qadın qrupları, lesbian, gey və biseksual insanların qrupları kimi digər könüllü təşkilatlar • əlilliyi olan uşaqların valideynləri və əlilliyi olan şəxslərin ailələri • insan hüquqları təşkilatları • həmkarlar ittifaqları • professional qruplar. Əlil qrupları Konvensiyadan
arqument gətirmək üçün istifadə etməlidir. Monitorinq və həyata keçirmə prosesinə təsir etmək üçün ən güclü alət kölgə hesabatların yazılmasıdır ki, onların vasitəsilə əlilliyi olan şəxslər və onların təşkilatları Konvensiyaya əsasən hüquqlara hörmət, onların müdafiəsi və təşviqi üçün hökumətin etdikləri (və ya etmədikləri) barədə fikirlərini bildirir. Bu işi hər kəs görə bilər. Bu, hökumət üzərində qarşılıqlı balans və nəzarəti saxlayır. BMT-nin rolu BMT Konvensiyanı ratifikasiya edən hər bir ölkədə monitorinq aparmaq üçün əlilliyi olan şəxslərin hüquqları üzrə ekspertlər komitəsi yaradıb. Onun faktiki adı «Əlilliyi olan Şəxslərin Hüquqları üzrə Komitə»dir, ancaq bu bələdçi materialda biz onu BMT Əlillik Komitəsi adlandırırıq. 2010-cu ildə komitənin 12 üzvü vardı ki, bunlardan da 9-u əlilliyi olan şəxslər idi. BMT Əlillik Komitəsi: • Konvensiyadakı müəyyən hüquqların necə şərh olunması (məsələn, onlar Tərəf Dövlətin hansı addımlar atmasını gözləyir) barədə Ümumi Tövsiyələr/Ümumi Şərhlər verə bilər; • Tərəf Dövlətin Konvensiyaya uyğunluğunu monitorinq edib, əlilliyi olan şəxslərin insan hüquqlarını gerçəkləşdirmək üçün hökumətin daha nə etməli olduğu barədə tövsiyələr verə bilər. Azərbaycan hökuməti BMT Əlillik Komitəsinə ilk hesabatını 2011-ci ilin yanvar ayında təqdim edib. BMT Əlillik Komitəsinin bəzi səlahiyyətləri Konvensiya ilə bağlı olan «Əlavə Protokol» adlı ikinci razılaşmadan gəlir. Siz BM Əlillik Komitəsinin insan hüquqları pozuntusu ilə bağlı təhqiqata başlamasına necə nail ola bilərsiniz? BM Əlillik Komitəsi Konvensiya və Əlavə Protokolu ratifikasiya etmiş ölkənin yol verdiyi ciddi və ya geniş yayılmış Konvensiya pozuntusu ilə bağlı təhqiqat aparmağa başlaya bilər. “Geniş yayılmış” o deməkdir ki, pozuntular çox insana təsir göstərir və/və ya düşünülmüş siyasətin tərkib hissəsidir. Təhqiqata ehtiyac olduğunu qərarlaşdırmazdan əvvəl komitənin iddia edilən pozuntularla bağlı tutarlı dəlillərə ehtiyacı var. Fərdlər və ya təşkilatlar belə dəlilləri təqdim edə, yaxud da hüquq pozuntularını BMT Komitəsinin nəzərinə çatdırmaq üçün “fərdi kommunikasiya proseduru”ndan istifadə edə bilərlər. İnklüziv Qərar Qəbulu üzrə IDEAS Vasitələr Toplusu © “Hökumətin qərar qəbulu prosesində vətəndaş cəmiyyətinin əlilliyi olan şəxslərin hüquqlarının təşviqatçısı kimi iştirakı” layihəsi 46 Digər konvensiyalar üzrə aparılmış təhqiqatların da təcrübəsi göstərir ki, bunlar insan hüquqlarının pozulmasını dayandırmağın və dəyişikliyə nail olmağın ən təsirli yoludur.
Hökumət ölkədəki qanunların Konvensiyanın tələblərinə uyğun olmasını təmin etməlidir. Belə olmazsa, qanunlara dəyişiklik edilməlidir. Qanunlarımız və ya onların həyata keçirilməsi Konvensiyanın tələblərini ödəmirsə, hökuməti cavabdeh etməyin bir sıra yolları var. Əgər əlilliyi olan şəxs Konvensiya üzrə hüquqlarının pozulduğuna inanırsa, hökuməti və ya hər hansı dövlət qurumunu məhkəməyə verə bilər, çünki Konvensiya yerli qanunların bir hissəsi deyil. Ancaq insan hüquqları və ya əlilliyin diskriminasiyası qanunvericiliyi ilə bağlı işlər məhkəməyə verilərkən Konvensiya mühüm dəstəkverici rol oynaya bilər. http://www.un.org/disabilities/Convention/Conventionfull.shtml Əlillik və gender Beynəlxalq miqyasda əldə olunmuş faktlar əlilliyi olan qadınların adekvat mənzil, səhiyyə xidmətləri, təhsil, peşə hazırlığı və yardımçı cihazlara çıxış baxımından xüsusilə əlverişsiz vəziyyətdə olduğunu göstərir. Onların institusionallaşdırılması da daha çox ehtimal olunur. Əlilliyi olan qadınlar işə qəbul edilərkən, vəzifədə irəli çəkilərkən və onlara bərabər iş üçün ödəniş edilərkən ayrı-seçkiliklə üzləşirlər. İctimai qərar qəbul edilməsi prosesində də onlar nadir hallarda iştirak edirlər. Onlar həyatın bütün sahələrində - sosial, mədəni, siyasi və iqtisadi sahələrdə ayrı-seçkiliyə məruz qalırlar. Onların cinsi zorakılıq qurbanı olması daha çox ehtimal edilir. İnkişaf etməkdə olan ölkələrdə əlilliyi olan şəxslər cəmiyyət tərəfindən zorakılıq, stiqma və rədd edilməyə xüsusilə həssasdırlar. Onların çoxunun özünüqiymətləndirməsi aşağı səviyyədə olur, təhsil almırlar və adətən, ailənin ən yoxsul üzvü olurlar. Çox vaxt onlar “evlənmək üçün uyğun olmayan” sayılırlar ki, bu da qadınların rolunun daha məhdud olduğu ənənəvi cəmiyyətlərdə böyük bir çatışmazlıqdır. Ərəb regionunda əlilliyi olan qadınlar ən həssas və təcrid olunmuş sosial qruplardan biridir. Daha mühafizəkar ərəb icmalarında adət-ənənə və sosial normalar qadınların ayrı-seçkiliyin çıxılmaz vəziyyətinə düşməsi üçün tələ rolunu oynayır. Bununla da onların nigah, adekvat təhsil və reabilitasiya imkanları, iqtisadi-ictimai fəaliyyətlərdə iştiraka çıxışı azalır (BMT-nin İqtisadi və Sosial Şurasından götürülüb). Təşkilatlar əlilliyi olan qadınların xüsusi ehtiyaclarını tanımayan siyasət və proqramlar hazırlamaqda davam edir. Qadın təşkilatları əlilliyi olan qadınları cəlb etmək üçün onlarla əlaqə yaratmır və ya buna səy göstərmir. Əlillik təşkilatlarında isə qərarverici postları əsasən kişilər tuturlar. Dəyişikliyin idarə olunması: əlilliyin inkişaf prosesinin əsas qrupuna daxil edilməsi, iyun 2012-ci il http://www.escwa.un.org/information/publications/edit/upload/E_ESCWA_ SDD_12_B-1_e.pdf Yüklə 0,95 Mb. Dostları ilə paylaş:
|