BiZİM ÜÇÜn biZSİz heç NƏ

© “Hökumətin qərar qəbulu prosesində vətəndaş cəmiyyətinin 

əlilliyi olan şəxslərin hüquqlarının təşviqatçısı kimi iştirakı” layihəsi

İnklüziv Qərar Qəbulu üzrə IDEAS Vasitələr Toplusu

29

Onların Əlillik İstinad Qrupu (ƏİQ)

5

  müxtəlif sağlamlıq məhdudiyyətləri olan 12 yerli şəxsdən 

ibarətdir. Altı əsas sağlamlıq məhdudiyyəti qrupunun hər birindən iki nəfər seçilib: tam və 

ya  qismən  eşitmə/görmə  zəifliyi,  ruhi-fiziki  qavrama  və  gizli  sağlamlıq  məhdudiyyəti  olan 

şəxslər. Qrup üç aydan bir uyğun sahə üzrə son işin hesabatını nəzərdən keçirir.

İstinad  qrupu  Əlilliyin  Bərabərliyi  Performans  Qrupuna  məlumat  verir.  Bu,  şöbənin  irəliləyişini 

yaxından nəzərdən keçirən bir qurumdur. Qrupa direktor rəhbərlik edir və şuranın icraçı rəhbərinin 

müavini, yüksək vəzifəli işçilər, eləcə də əlilliyi olan şəxslərin yerli qrupunun üzvləri iştirak edirlər.

ƏİQ-nin  üç  nümayəndəsi  bu  perfomans  qrupunda  iştirak  edir.  Əlilliyi  olan  şəxslərin  yerli 

təşkilatı olan ƏİQ-ə rəhbərlik və idarəçiliyə görə haqq ödənir, qurum şöbələrdən hesabat alır 

və hesabatları məsləhətləşmə, şikayət və əlçatımlı məlumat kimi əsas mövzular üzrə ayırır. 

Onlar  şuraya  nə  etdiklərini  və  necə  etdiklərini  deyirlər,  sonra  şura  onların  yanaşmasının  nə 

dərəcədə uğurlu-uğursuz olması barədə fikirlərini söyləyir. Bu zaman hesabat müəllifindən tələb 

edilir ki, Əlilliyin Bərabərliyi Performans Qrupuna getsin. Onun burda İstinad Qrupunun, eləcə də 

şuradakı digər həmkarların və yerli qrupların qaldırdığı məsələlərə cavab verməsi gözlənir.

İslinqtonda bir sıra uğurlu fəaliyyətlər müəyyən olunub və şura bunun xeyli hissəsini ƏİQ-nin 

iştirakı ilə əlaqələndirir. 

Oxşar  qrup  şuranın  Əlyetən  İdarəetmə  Təşkilatı  daxilində  yaşayış  evi  fondu  ilə  bağlı 

idarəetmənin təkmilləşdirilməsi üçün yaradılıb.

Örnəklərin öyrənilməsi: Birləşmiş Krallıq - 

əlilliyi olan şəxslərlə məsləhətləşmə xidmətləri 

yaxşılaşdırır

Yerli hakimiyyət orqanları evdə xəstə baxıcısı xidmətindən yararlanan əlilliyi olan şəxsləri 

dəvət  etdi  ki,  hazırki  xidmətin  təkmilləşdirilməsi  ilə  bağlı  onların  təkliflərini  dinləsin.  Bu 

məsləhətləşmələrdən sonra hökumət orqanı öyrəndi ki, narazılığın əsas mənbəyi əlilliyi olan 

istifadəçilərin evlərinə növbəti həftə kimin gələcəyini bilməmələridir. Buna görə də hökumət 

orqanı qərara aldı: uğurlu podratçının qarşısında tələb qoyulsun ki, xidmət istifadəçilərinə 

bir həftə qabaqcadan evlərinə xidmət üçün kimin gələcəyi bildirilsin.  

Örnəklərin öyrənilməsi: Azərbaycan - sosial qayğı 

xidmətlərinin təşviqi

2011-ci  ildə  dövlət  təşkilatlarının  və  VCT-lərin  nümayəndələri  parlamentin  Sosial 

Siyasət  Komissiyasında  sosial  xidmətlərə  dair  qanun  layihəsi  üzrə  ilkin  müzakirələr  və 

məsləhətləşmələrdə iştirak etdilər.

5

http://www.islington.gov.uk/publicrecords/library/Democracy/Quality-and-performance/Report-

ing/2011-2012/(2012-03-03)-IFC_Paper2__Review_of_Delivery_and_Action.pdf

---

İnklüziv Qərar Qəbulu üzrə IDEAS Vasitələr Toplusu

© “Hökumətin qərar qəbulu prosesində vətəndaş cəmiyyətinin 

əlilliyi olan şəxslərin hüquqlarının təşviqatçısı kimi iştirakı” layihəsi

30

Örnəklərin öyrənilməsi: Birləşmiş Krallıq - 

araşdırma siyasət barədə necə məlumat verə bilər

VIPER (Voice (səs, sözünü demək), Inclusion (daxil etmək), Participation (iştirak), Empowerment 

(səlahiyyət  vermək),  Research  (tədqiqat,  araşdırma))  16  əlilliyi  olan  gəncin  araşdırmaçı 

kimi yetişdirildiyi üç illik tədqiqat layihəsidir. Bu layihə İngiltərədə yerli xidmətlərdə qərar 

qəbulunda əlilliyi olan gənclərin iştirakını araşdırır.

Onlar aşkar etdilər ki, əlilliyi olan gənclər yerli səviyyədə qərar qəbulundan kənarda qalıblar, 

ona görə də "Bizi eşidin!" adlı tövsiyələr toplusunu ərsəyə gətirdilər. 

http://viper.councilfordisabledchildren.org.uk/media/7834/hear-us-out.pdf 

 

---

© “Hökumətin qərar qəbulu prosesində vətəndaş cəmiyyətinin 

əlilliyi olan şəxslərin hüquqlarının təşviqatçısı kimi iştirakı” layihəsi

İnklüziv Qərar Qəbulu üzrə IDEAS Vasitələr Toplusu

31

Təlimçi bölməsi

Bu bölmə siyasət formalaşdıranlar, media nümayəndələri və vətəndaş cəmiyyəti təşkilatları 

qruplarına  təlim  vermək  üçün  müvafiq  materialları  hazırlamaqda  təlimçiləri  dəstəkləmək 

üçündür.

Təlim gününün xülasəsi – “İnklüziv qərar qəbuluna giriş”

Gündəlik

•  İnklüziv qərar qəbulu nədir (təqdimat və müzakirə)

•  Kimliyin araşdırılması və bu, məni necə formalaşdırır

•  Əlilliyi olan şəxslərin həyatın bütün sahələrində iştirakına maneələrin araşdırılması 

(müzakirə aparılması)

•  Əlilliyin sosial modeli nədir? (video, təqdimat, qrup çalışması, cavab reaksiyası və müzakirə) 

•  Müstəqil yaşayışı araşdırmaq (kiçik qrup çalışması, cavab reaksiyası, müzakirə)

•  İnklüziv qərar qəbulunun maneə və faydalarını araşdırmaq (müzakirə aparmaq)

•  İnklüziv qərar qəbulunun maneə və faydalarını araşdırmaq (qrup çalışması)

•  İnklüziv qərar qəbulu səfəri (təqdimat)

•  Biz səfərin hansı hissəsindəyik? (müzakirə aparmaq)

Kursun məzmunu

İnklüziv qərar qəbulu nədir (təqdimat və müzakirə)

Ümumi məlumat bölməsinə baxın.

Kimliyin araşdırılması və bu, məni necə formalaşdırır

•  Hər bir şəxs özünü təsvir etmənin yolları barədə düşünməli/yazmalıdır: məs, valideyn, 

jurnalist, aktivist, etnik azlıq, heteroseksual, evli, orta yaşlı, gənc və s.

•  Cütlərlə iş; partnyorunuzla aranızdakı ümumi və fərqli cəhətləri müəyyən edin.

•  Siz nə zamansa “fərqli cəhətinizə”, müəyyən xüsusiyyətinizə görə özünüzə qarşı 

ədalətsiz rəftar olunduğunu hiss etmisinizmi?

•  Sizcə, bu, başqalarına qarşı da baş verirmi? 

•  Hər hansı şəxs və ya qrup xürafatdan azaddırmı?

Əlilliyi olan şəxslərin həyatın bütün sahələrində iştirakına maneələri araşdırmaq 

(müzakirə aparmaq)

Sessiya planı: iştirak və kənarlaşmanın araşdırılması - qrup 

müzakirəsi

Müxtəlif sağlamlıq məhdudiyyətləri olan əlilliyi olan insanlara təsir edən başlıca maneələr 

hansılardır? Hərəkət və hissi sağlamlıq məhdudiyyətləri, qavrama məhdudiyyətləri və ruhi 

---