Bilig 49. sayı

bilig, Spring / 2009,  number  49 
 
202 
Kelly, Jeffrey A. and Leonard Worell (1978). “Personality Characteristics, parents 
behaviors, and sex of subject in relation to cheating”. Journal of Research in 
Personality 12: 179-188.  
Karabenick, Stuart. A. and K. Srull Tomas (1978). “Effects of Personality and 
Situational Variation in Locus of Control on Academic Cheating: 
Determinants of the ‘Congruence Effect’ ”. Journal of Personality 46: 72–95. 
McCabe, Donald M., Linda Kelebe Trevino and Kenneth. D. Butterfield (2001). 
“Cheating in academic institutions: a decade of research”. Ethics & Behavior 
11: 219–232. 
McLaughlin, Rose D. and Seteven M. Ross (1989). “Student cheating in high school: 
a case of moral reasoning vs. ‘fuzzy logic’”. High School Journal 72: 97–104. 
Michaels, James W. and Terance D. Miethe (1989). “Applying theories of deviance to 
academic cheating”. Social Science Quarterly 70: 870–885. 
Midgley, Carol and Tim, Urdan (2001). “Academic self-handicapping and 
achievement goals: A further examination”. Contemporary Educational 
Psychology 26: 61–75. 
Newstead, Stephen E., Arlene Franklyn-Stokes and Penny Armstead (1996). 
“Individual differences in student cheating”. Journal of Educational 
Psychology 88: 229–241. 
Roth, Nancy L. and Donald L. McCabe (1995). “Communication strategies for 
addressing academic dishonesty”. Journal of College Student Development 
36: 531–541. 
Schab, Fred (1991). “Schooling without learning: thirty years of cheating in high 
school”. Adolescence 26: 839–847. 
Tang, Shengming and Zuo, Jiping (1997). “Profile of college examination cheaters”. 
College Student Journal 31: 340–346. 
Tibbetts, Stephen. G. and David L. Myers (1999). “Low self-control, rational choice, and 
student test cheating”. American Journal of Criminal Justice 23: 179–200. 
Vitro, Frank T. and Lowell A. Schoer (1972). “The effects of probability of test 
success, test importance, and risk of detection on the incidence of cheating”. 
Journal of School Psychology 10:269–277. 
Vitro, Frank T. (1971). “The Relationship of classroom dishonesty to perceived 
parental discipline”. Journal of College Student Personnel 12: 427–429. 
Ward, David. A. and L. Beck. Wendy (1990). “Gender and Dishonesty”. Journal of 
Social Psychology 130(3): 333–339. 
 

---

bilig   Bahar / 2009   sayı 49: 191-204 
© Ahmet Yesevi Üniversitesi Mütevelli Heyet Başkanlığı 
 
Öğrencilerin Kopya Faktörlerine Bakış Açıları ile 
Akademik Başarıları Arasında Bir İlişki Var mı? 
Ahmet Tayfun
*
 
Özet:  Bu çalışma, akademik başarı ortalaması, kopya davranışında 
bulunmuş olma veya olmama ile belirlenen kopya davranış faktörleri 
arasındaki ilişkiyi incelemektedir. Çalışmaya toplam 493 öğrenci katıl-
mıştır. Veriler anket yardımı ile toplanmıştır. Öğrencilerin görüşlerine 
ilişkin veriler “t” testi, Pearson korelâsyonu ve faktör analizleri kullanı-
larak analiz edilmiştir. Öncelikle 34 değişkeni temsil eden 9 faktör tespit 
edilmiştir. Daha sonra bu 9 faktör faktör skoruna dönüştürülmüştür. En 
son olarak ilişkiler incelenmiştir. Başarı ortalaması ile faktörler arasında 
anlamlı bir ilişki bulunmaz iken kopya davranışı göstermiş olma ile bazı 
faktörler arasında anlamlı bir ilişki bulunmuştur. 
 
Anahtar Kelimeler: Kopya, kopya faktörleri, eğitim, öğrenci. 
 
 
 
                                           
*
 Gazi Üniversitesi, Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi, Turizm Bölümü / ANKARA 
  [e-mail] 
 

---

bilig 
 Vesna 2009 
 Výpusk: 49: 191-204 
© Popeçitel#skiy Sovet Universiteta Axmeta Wsavi 
 
Существует ли зависимость между успехами в учёбе и 
восприятием студентов касательно шпаргалки? 
Ахмет
 Тайфун
*
 
Резюме: Эта работа исследует зависимость между успехами в учёбе 
и вероятность факта использования или неиспользования шпаргалок. 
В  исследовании  участвовали  всего 493 студента.  Данные  были 
собраны  с  помощью  анкетных  опросов.  Для  анализа  данных  о 
мнениях студентов были использованы следующие тесты: тест «Т», 
корреляция  Пирсона  и  фактор-анализ.  Сначала  были  определены 
девять  факторов,  представляющих 34 переменные.  Затем  девять 
факторов  были  определены  как  фактор.  Позже  были  исследована 
зависимость.  Результаты  показали,  что  нет  существенной 
зависимости  между  средними  показателями  академической 
успеваемости  и  факторами,  также  была  установлена  значительная 
зависимость    между  некоторыми  факторами  и  использованием 
шпаргалки.  
 
Ключевые  Слова:  Шпаргалка,  факторы  шпаргалки,  образование, 
студент. 
                                           
*
 университет Гази, факультет туризма и торговли, кафедра туризма / Анкара 
  [e-mail] 
 

---

bilig   Bahar / 2009   sayı 49: 205-220 
© Ahmet Yesevi Üniversitesi Mütevelli Heyet Başkanlığı 
Mehmed Emin Efendi’nin Seyahatnamesi’ne Göre 
Eski Bir Türk Şehri: Dehistan 
Fikret Türkmen
*
 
Özet: Seyahatnameler, yazarlarının öznel görüşlerini içerse de, gözle-
me dayanması ve yazıldıkları dönemin sosyal, kültürel ve ekonomik 
şartlarının öğrenilmesi bakımından önemli kaynaklardır. Yazılı kültürün 
yaygın olarak kullanılmadığı toplumların, gelenek, görenek, örf, adet 
ve kültürleri ile ilgili bilgiler, o topluma çeşitli vesilelerle uğrayan sey-
yahların, seyahatnamelerinden öğrenilebilmektedir. Mehmed Emin 
Efendi’nin yazdığı “Asya-yı Vusta’ya Seyahat” adlı eser de Orta As-
ya’da yaşayan Türk boylarının, o dönemdeki durumunun öğrenilmesi 
açısından oldukça önemli bir seyahatnamedir. Bu makalede, Mehmed 
Emin Efendi’nin eseri ve bu eserdeki verilerden hareketle tarihî bir 
Türk şehri olan Dehistan ve Türkmen folkloru ile ilgili tespit ve tahlille-
re yer verilmiştir. 
 
Anahtar Kelimeler: Seyahatnameler, Mehmed Emin Efendi, Asya-yı 
Vusta’ya Seyahat, Dehistan, Türkmenistan 
 
Batı Türkmenistan’da, Kızıletrek şehrinin 90 km kadar kuzeybatısında bulu-
nan Dehistan, Ortaçağ’da önemli bir ticaret ve sanat merkezi idi. Düz bir 
arazi üzerine kurulan eski kent, 108 hektarlık bir alanı kuşatan ve yer yer 
kulelerle takviye edilen kerpiç surlarla çevrilmişti. Bugün kentin harabe hal-
deki yerleşim yerinde, hala izlenebilen cadde ve bunları kesen sokaklarının 
iki yanında dizildiği anlaşılan yapı kalıntıları buranın Ortaçağ’da gelişmiş bir 
kent olduğunu göstermektedir. Günümüzde terkedilmiş haldeki kentte bazı 
yapı kalıntıları ile, onun 7 km kadar kuzeyinde bulunan eski mezarlığındaki 
Ortaçağ dönemi türbeler, Dehistan’ın ayakta kalabilen geçmişten hatıralarıdır 
(Sayan 1999: 15-17, 39-60, Sayan 2002: 69-71, Pugaçenkova 1958: 172, 
220, 263-268, Pugaçenkova 1967: 108, 114, 125-126, Atagarriyev 1973: 
21, Atagarriyev 1974). 
Günümüzde, “Meşhed-i Mısriyan” (Atagarriyev 1973: 21 vd., Minorsky 
1979: 159-160) adıyla tanınan Dehistan hakkında, Ortaçağ kaynaklarında az 
da olsa bilgi bulunmaktadır. Önceleri ‘Dahistan’, daha sonraları ‘Dehistan’ 
(ki bazı kaynaklarda Dihistan şeklinde de geçmektedir) olarak anılan kentin, 
adını burada yaşayan ‘Dahlar’ isimli bir Türk Boyu’dan aldığı sanılmakta ve 
bunun ‘Dahlar Yurdu’ anlamına geldiği söylenmektedir (Atagarriyev 1973: 
21). Dahlar’ın durumu henüz araştırmaya muhtaç olmakla birlikte, Z. V. 
                                           
*
 Ege Üniversitesi, Türk Dünyası Araştırmaları Enstitüsü / İZMİR 
  [e-mail]  

---