9
Alkaloidlər, təcrid edilməsi, təmizləmə üsulları. Alkaloidlərin vəsfi analizi.
Çökdürmə reaksiyaları və əhəmiyyəti. Rəngli reaksiyalar. Mikrokristallik
reaksiyalar. Bioloji tədqiqat üsulları. Miqdari təyinat imkanı.
1.
Piridin və piperidin törəməli alkaloidlər: koniin, anabazin, nikotin, paxikarpin.
Toksikoloji əhəmiyyəti. Kimyəvi-toksikoloji analizi.
2.
Tropan törəməli alkaloidlər: atropin, kokain, skopolamin (hiossin), hiossiamin.
Toksikoloji əhəmiyyəti. Kimyəvi-toksikoloji analizi.
3.
Xinolin törəməli alkaloidlər: xinin. Toksikoloji əhəmiyyəti. Kimyəvi-
toksikoloji analizi.
4.
İzoxinolin törəməli alkaloidlər: morfin, kodein preparatları (morfilonq,
omnopon), papaverin, narkotin. Toksikoloji əhəmiyyəti. Kimyəvi-toksikoloji
analizi. Tiryək. Mekon turşusu. Sintetik maddələr: etilmorfin-hidroxlorid
(dionin), apomorfin, promedol, nalorfin, prosidol, fentanil, tramadol və s.
Toksikoloji əhəmiyyəti. Kimyəvi-toksikoloji analizi.
5.
Purin törəməli alkaloidlər: kofein, teofillin, teobromin. Toksikoloji əhəmiyyəti.
Kimyəvi-toksikoloji analizi.
6.
İndol törəməli alkaloidlər: strixnin, rezerpin, sekurinin. Toksikoloji
əhəmiyyəti. Kimyəvi-toksikoloji analizi.
7.
Pirrolizidin törəməli alkaloidlər: platifillin, senesifillin, sarrasin. Toksikoloji
əhəmiyyəti. Kimyəvi-toksikoloji analizi. Atsiklik alkaloidlər – efedrin,
psevdoefedrin. Toksikoloji əhəmiyyəti. Kimyəvi-toksikoloji analizi.
8.
Əsasi xarakterli sintetik dərman maddələri və kimyəvi-toksikoloji analizi.
a)
para-aminobenzoy turşusunun törəmələri: anestezin (benzokain), novokain
(prokain-hidroxlorid), dikain (tetrakain-hidroxlorid).
b)
para-aminofenol törəməsi – parasetamol.
c)
izonikotin turşusunun törəmələri: izoniazid, salyuzid (opiniozid), ftivazid,
metazid.
ç) pirazolon törəmələri: antipirin (fenazon), analgin (metamizol), butadion
(fenilbutazon).
d) fenotiazin törəmələri: aminazin (xlorpromazin), diprazin (prometazin-
10
hidroxlorid), propazin (promazin), triftazin (trifluoperazin), etaperazin
(perfenazin), levomepromazin, meterazin (proxlorperazin maleat) və s.
e) 1,4-benzodiazepin törəmələri: xlordiazepoksid (xlozepid), diazepam
(sibazon), fenazepam, nitrazepam, oksazepam (nozepam).
9. Ürək qlikozidləri, təcridi, aşkar edilməsi və təyini. Saponinlər, kimyəvi-
toksikoloji analizi, metabolizmi.
VII. Üzvi həlledicilərlə ekstraksiya üsulu ilə təcrid edilən
zəhərli maddələr – pestisidlər
Ümumi xarakteristikası, təsnifatı, toksikoloji əhəmiyyəti.
1.
Halogenli pestisidlər.
a)
Dixlordifeniltrixlormetilmetan törəmələri (DDT). Preparatları, tətbiqi,
kimyəvi-toksikoloji analizi.
b)
Heksaxlortsikloheksan törəmələri. Heksaxloran və preparatları, kimyəvi-
toksikoloji analizi.
c)
Polixlortsiklodien törəmələri. Heptaxlor, tətbiqi, kimyəvi-toksikoloji
analizi.
2.
Fenol törəməli pestisidlər. Dinok və dinoseb, onların tətbiqi,
3.
Karbamin turşusunun törəmələri. Sevin, kimyəvi-toksikoloji analizi.
4.
Fosfor üzvi birləşmələr. Kimyəvi təbiəti, tətbiqi, nümayəndələri (metafos,
tiofos, xlorofos, dixlorofos), toksikoloji əhəmiyyəti, metabolizmi, kimyəvi-
toksikoloji analizi.
Mühazirə materialının mövzu planı
№
Mövzunun adı
Saat
1.
2.
VI semestr
Toksikoloji kimya fənni, vəzifəsi, məqsədi. Kimyəvi- toksikoloji
analiz və növləri. Digər fənnlərlə əlaqəsi. Kimyəvi-toksikoloji
analizin obyektləri, xüsusiyyətləri.
Tədqiqat obyektlərinin ilkin müayinəsi. Kimyəvi- toksikoloji analiz
2
11
3.
1.
2.
3.
üsulları. Zəhərlərin skrining analizi.
Zəhər və zəhərlənmə, növləri. Təsir edən amillər.
VII semestr
Turşulaşdırılmış su və turşulaşdırılmış spirtlə təcrid olunan zəhərli
maddələr
qrupu.
Tətbiq
edilən
üsulların xüsusiyyətləri.
Kramarenko üsulu.
Barbitur turşusunun, fenotiazin və benzodiazepinlərin törəmələri.
Alkaloidlər, təmizlənmə üsulları, çökdürmə və rəngli reaksiyaları.
Miqdari təyinat üsulları. Təsnifatı. Ürək qlikozidləri.
2
2
2
2
2
Məşğələ materialının mövzu planı
№
Mövzunun adı
Saat
1.
2.
3.
VI semestr
Kimyəvi-toksikoloji analizin xüsusiyyətləri. Toksikoloji kimyada
işlədilən reaktivlər və onların təmizliyinin yoxlanılması.
Laboratoriyada iş qaydaları. Maddi sübutların kimyəvi-toksikoloji
analizə göndərilməsi və qəbulu. Kimyəvi-toksikoloji analizin ilk
sınaqları. Zəhərli maddələrin bioloji materialdan təcridi,
təmizlənməsi, aşkarı və təyinedilmə üsulları. Su buxarı ilə distillə
etməklə təcrid olunan zəhərli madddələr qrupu. Uçucu zəhərlər.
Sianid turşusu, onun kimyəvi-toksikoloji xarakteristikası.
Biomaterialdan təcridi, aşkar edilməsi və təyini. Xlor üzvi
birləşmələr: xloroform, xloralhidrat, karbon 4-xlorid, xloralhodrat,
dixloretan, etilxlorid, kimyəvi-toksikoloji xarakteristikası , təcridi,
aşkarı və təyini.
Formaldehid, aseton, sirkə turşusu və anhidridi, kimyəvi-
toksikoloji xarakteristikası, təcridi, aşkarı və təyini. Alifatik
spirtlər. Etanol, metanol, izoamil spirti. Etilenqlikol. Kimyəvi-
4
4
Dostları ilə paylaş: |