Азярбайъан милли елмляр академийасы игтисадиййат институту
Yüklə 2,77 Mb. Pdf görüntüsü
|
244 məhsulun keyfiyyətinin davamlı olaraq yüksəldilməsi üçün ali idarəetmə orqanının məsuliyyət səviyyəsi aydın şəkildə müəyyənləşdirilməlidir. 15. Əmək kollektivində normal mənəvi atmosferin təmin edilməsi Kollektivdə normal atmosferin təmin edilməsində aşağıdakı amillərə xüsusi üstünlük verilməlidir: kollektiv üzvlərinin bir-birinə inamı və yüksək tələbkarlığı; xoşməramlı və işgüzar tənqid; şəxsi fikrin sərbəst şəkildə ifadə edilməsi; rəhbərlərin tabeçiliyində olanlara təzyiqin aradan qaldırılması; kollektiv üzvlərinə vəzifələri və işləri üzrə informasiyaların verilməsi; kollektivdə sosial rifahın yaxşılaşdırılması; məsuliyyətin səviyyəsinin artırılması. 16. İdarəetmənin keyfiyyəti, məsrəfləri, müddəti və funksiyaları üzrə fəaliyyətin əlaqələndirilməsi Fəaliyyətin yerinə yetirilməsinin əlaqələndirilməsində həm keyfiyyət, xərclər və müddət amilləri, həm də idarəetmənin funksiyaları diqqət mərkəzində olmalıdır. 17. Əmək və istirahət rejiminə əməl olunması Rəhbərliyin və işçi heyətin əmək və istirahət rejiminin təşkili: yaradıcı fəaliyyət üçün iş gününün birinci yarısı, müşavirə və görüşlərə iş gününün ikinci yarısı ayrılır; təxminən 60 dəqiqədən bir 5-7 dəqiqəlik fasilə verilir; işin başlanmasından 3-4 saat sonra 30-60 dəqiqəlik nahar fasiləsi müəyyənləşdirilir; iş vaxtının qurtarmasına 1-1,5 saat qalmış 15-20 dəqiqə ərzində yüngül qidalanma təmin edilir. 18. Münaqişələrin və əsəb gərginliyinin aradan qaldırılması Rəhbərlik münaqişələrin yaranma səbəbini müəyyənləşdirməli, onların qarşısının alınması və əsəb gərginliyinin aradan qaldırılması metodlarına yiyələnməlidir. 245 Təsərrüfat subyektinin rəhbəri yuxarı orqan, ondan yuxarı qurumlar qarşısında idarəetmə obyekti qismində çıxış edirsə, on- da icraçının fəaliyyət prinsiplərini rəhbər tutmalıdır. İdarəetmə subyekti olaraq orta və aşağı sahə rəhbərləri, menecerlər yüksək sahə rəhbərlərindən fərqli olaraq ilk növbədə problemin səbəb- lərinin aradan qaldırılması üzrə situasiyaları öyrənib, bununla bağlı zəruri tədbirləri həyata keçirməlidir. İdarəetmə subyekti olaraq, təsərrüfat subyektinin rəhbəri öz üzərinə qəbul edilmiş qərarların reallaşdırılması ilə bağlı uçot, nəzarət və motivləşdirmə funksiyalarını götürməlidir. Prosesin təşkili, əlaqələndirilməsi və operativ şəkildə tənzimlənməsində ali idarəetmə rəhbəri icraçılarla sıx təmasda olmalıdır. Bu ba- xımdan planların keyfiyyətlə yerinə yetirilməsi və onların son nəticələri əslində təsərrüfat subyektinin rəhbərinin məsuliyyəti ilə şərtlənməlidir. İdarəetmə obyekti kimi icraçıların fəaliy- yətinin əsas prinsiplərinə aşağıdakıları aid etmək olar: - icra intizamı (konkret müddət ərzində plana müvafiq olaraq yüksək keyfiyyətli işin yerinə yetirilməsi ); - əməyin təşkili və texnologiyaların təkmilləşdirilməsində təşəbbüskarlıq. Eyni zamanda, məhsulun keyfiyyətinin yüksəl- dilməsi, xərclərin aşağı salınması sahəsində icraçının təşəbbüs- karlığı mühüm amillərdən biri hesab edilməlidir: - təsərrüfat subyektinin fəaliyyətinin normal şəkildə həyata keçirilməsi üçün onların dəqiqliyi və peşəkarlığı; - işçi heyətin harmonik inkişafı. Təsərrüfat subyektlərində idarəetmə sistemi idarəetmənin metod və funksiyalarının, nəzəri-metodoloji əsaslarının məc- musunu özündə əks etdirməklə, idarə edən və idarə olunan ya- rımsistemlərin məqsədinə uyğun olaraq reallaşdırılır. İdarəetmə sisteminin əsas məqsədi təsərrüfat subyektinin istehsal etdiyi məhsulların rəqabət qabiliyyətinin yüksəldilməsinə və onların daxili və xarici bazarlarda satılmasına istiqamətlənməlidir. İdarəetmə subyektinin son məqsədinə nail olunması üçün idarəetmə sisteminin bütün funksiyalarının yüksək keyfiyyətlə 246 yerinə yetirilməsi vacib şərtlərdən biridir. Bunun üçün strateji təhlil və tənzimləmə mexanizmindən istifadə olunması mühüm amildir. Müvafiq funksiyalar bir qayda olaraq, idarəetmə me- todlarının mövcud situasiyaları üçün istifadə olunan nəzəri-me- todoloji əsasların tətbiqi vasitəsilə yerinə yetirilə bilər. Müasir şəraitdə idarəetmədə üç metodun tətbiqinə xüsusi diqqət yetirilir: inzibati, iqtisadi və sosial-psixoloji. İdarəetmə metodlarının növləri bir qayda olaraq bir-birini tamamlayır. İdarəetmənin metodları heç də bütün hallarda öz mahiyyəti üzrə çıxış etmir. Belə ki, hər hansı normativ akt idarəetmənin inzibati metodunun tərkibinə daxil olsa da, o həm də idarəetmənin inzi- bati hüquqi məsələləri ilə yanaşı, eyni zamanda sosial iqtisadi məsələlərini də özündə əks etdirir. Normativ aktların icrası isə ilk növbədə psixologiya sahəsində zəruri biliklərin tətbiq edil- məsini tələb edir. Bundan başqa, idarəetmənin nəticələri ilk öncə normativ sənədlərlə bağlı olsa da, lakin o iqtisadi metodlarla, amillərlə sıx bağlı olur. İqtisadi metodlar, amillər eyni zamanda sosial və digər metodlarla, amillərlə də təmasda çıxış edir. Həm- çinin, idarəetmənin sosial-psixoloji metodları özündə iqtisadi və hüquqi amilləri də birləşdirir. İdarəetmə metodlarının təsnifləşdirilməsinin əsasında kon- kret prinsip olaraq, idarəetmə obyektinin müstəqilliyi səviyyəsi dayanmalıdır. Təbii ki, bu zaman idarəetmə subyektinin təsirin- dən asılı olaraq idarəetmə obyektinin müəyyən müstəqillik sə- viyyəsi nəzərdə tutulmalıdır. İdarəetmənin obyekti olaraq hər bir fərd özünəməxsus səviyyədə sərbəstlik səviyyəsinə malik ol- malıdır: * sərbəstliyin məhdudlaşdırılması - bu ilk növbədə plan və tapşırıqların yerinə yetirilməsi ilə bağlı obyektin idarəetmə sub- yekti qarşısında asılılığını məcburiyyətə çevirir; * sərbəstliyin motivləşdirilməsi - idarəetmə subyekti bu və ya digər plan və tapşırıqların yerinə yetirilməsi məqsədilə idarə- etmə obyektinə məcburi şəkildə əsaslandırılmış motivlərdən istifadə edir; Yüklə 2,77 Mb. Dostları ilə paylaş:
|