Azərbaycanın görkəmli şəxsiyyətləri
Yüklə 4,51 Kb. Pdf görüntüsü
|
11 Áèáëèîãðàôèéà etmiş, onun səyi ilə həmin dövrdə onlarla yerli şair və yazıçı- nın kitabları İrəvanda Azərbaycan dilində işıq üzü görmüş, pyesləri Azərbaycan teatrları ilə yanaşı, İrəvan teatrında səhnə- yə qoyulmuşdur. Ədəbi fəaliyyəti ilə paralel olaraq Hidayət qabaqcıl Azərbaycan ziyalısı kimi mədəni-ictimai fəaliyyətlə məşğul olmuş, 1968-ci ilin iyul ayından C.Cabbarlı adına İrə- van Dövlət Azərbaycan Dram Teatrının direktoru təyin olun- muş, fasiləsiz olaraq on altı il müddətində xalqımızın bu qədim sənət məbədinə rəhbərlik etmişdir. Hələ Qərbi Azərbaycanda fəaliyyət göstərdiyi müddətdə ədəbiyyatın və incəsənətin inkişafındakı xidmətlərinə görə 1978-ci ildə Ermənistan SSR Əməkdar mədəniyyət xadimi fəxri adına layiq görülsə də, vətənpərvər və təəssübkeş ziyalı 1989-cu ildə nankor ermənilərin Azərbaycan xalqına qarşı növbəti təcavüzə başlamalarına etiraz əlaməti olaraq bu fəxri addan imtina etmiş və bununla da torpağına, elinə, vətəninə sədaqətini bir daha sübut etmişdir. Şair, publisist Hidayət həm də böyük təcrübəsi və səriştəsi olan bir naşirdir. O, 1984-cü ildə Bakıya köçərək “Gənclik” nəşriyyatının baş redaktor müavini, sonra 1992-ci ilə qədər həmin nəşriyyatın baş redaktoru vəzifəsində çalışmışdır. Bu illərdə “Gənclik” nəşriyyatında böyüməkdə olan nəsillər üçün dəyərli kitablar, o cümlədən Azərbaycanın klassik ədəbi irsi, folkloru, tarixi keçmişi sistemli şəkildə nəşr edilib yayılmışdır. Azərbaycanda ictimai-siyasi vəziyyətin mürəkkəb olduğu şəraitdə “Gənclik” nəşriyyatında onun baş redaktorluğu ilə 50 cildlik “Dünya uşaq ədəbiyyatı kitabxanası”nın nəşr olunması Azərbaycanın kitab mədəniyyəti tarixində mühüm bir hadisə hesab edilirdi. Məhz bu nəşrin həyata keçirilməsindəki xidmət- lərinə görə 1991-ci ildə Hidayət Orucova “Azərbaycan Respubli- kasının Əməkdar incəsənət xadimi” fəxri adı verilmişdir. Onun təşəbbüsü və rəhbərliyi ilə həmçinin, 15 cildlik “Azərbaycan folkloru”, 25 cildlik “Macəra və fantastika”, 17 cildlik “SSRİ 12 Ùèäàéÿò Xalqları Ədəbiyyatı” kitabxanalarının və bir sıra başqa mühüm seriyaların nəşrinə də həmin illərdə başlanmışdır. Hidayət şair olmaqla bərabər, dramaturq, nasir və publisist kimi də öz qələmini sınamışdır. Onun poeziyasında olduğu kimi, dramaturgiya, nəsr və publisistikasında da əsas mövzu müasirimiz insan, onun maraqlı və təzadlı daxili dünyası, dü- nənə, bugünə, sabaha baxışı, estetik idealı və mənəvi-etik də- yərləridir. “Məhəbbət yaşayır hələ”, “Məni qınamayın”, “Bu dünyanın adamları”, “İrəvanda xal qalmadı”, “Burdan min atlı keçdi” adlı pyesləri bu gün də Azərbaycan Dövlət Akademik Milli Dram Teatrında, Səməd Vurğun adına Azərbaycan Döv- lət Rus Dram Teatrında və başqa teatrlarda dəfələrlə tamaşaya qoyulur və tamaşaçılar tərəfindən sevə-sevə izlənilir. Tarixən əzəli türk torpaqları olmuş Qərbi Azərbaycanda azərbaycanlı türklərin yaşadığı ictimai-siyasi şərait, ədəbi-mə- dəni mühit, millətlərarası münasibətlər, din, milli-mədəni də- yərlərimiz, görkəmli azərbaycanlı ictimai və dövlət xadimləri- nin həyatı, bütövlükdə soydaşlarımızın on illər boyu məkrli erməni siyasətinə qarşı apardıqları mərd və mətin mübarizə, doğma torpağının, xalqının ağrı-acıları, yaşadığı faciələri, ümumiyyətlə, ictimai-siyasi həyatımızın bir çox hadisə və problemləri onun publisistik əsərlərinin əsas qayəsini təşkil edir. Həm ictimai-siyasi xadim, həm də xalqının dərdinə biga- nə qalmayan, yazıları ilə düşmənə qarşı mübarizə aparan və- təndaş Hidayətin “Orda – Zəngəzurda mənim ürəyimin məzarı qalıb”, “Didərginlərə məktub”, “Biçmədim - zəmim qaldı”, “Həqiqət kar deyil”, “Ağlınızı başınıza yığın” və s. kimi 150- dən çox məqaləsi və publisist qeydləri buna misal ola bilər. Hidayətin yaradıcılığında ictimai-siyasi məzmunlu əsərlər də geniş yer tutmuş və kitablar şəklində nəşr etdirilərək həm yerli, həm də dünya ictimaiyyətinin diqqətinə çatdırılmışdır. Azərbaycanın 1988-ci ildən bəri üzləşdiyi ağrılı-acılı gün- lərin əks-sədası və mürəkkəb tarixi-siyasi proseslərə vətəndaş, ziyalı münasibətini ifadə edən “Sözün vaxtı” (1999), bütün 13 Áèáëèîãðàôèéà mənalı həyatını doğma xalqının tərəqqisinə, uğurlu gələcəyinə həsr etmiş, əməlləri, ideyaları və böyük adıyla Azərbaycanı, xalqımızı daim şərəfləndirmiş dünyanın siyasi liderlərindən bi- ri, ümummilli liderimiz Heydər Əliyevin siyasi bioqrafiyasının az işlənmiş, lakin olduqca önəmli bir qolunun - milli siyasət sahəsindəki fəaliyyətinin araşdırılması və şərhinə həsr edilmiş “Heydər Əliyev və Azərbaycanda milli siyasət” (2001, Azər- baycan, türk, ingilis, gürcü, ərəb dillərində), görkəmli dövlət xadimi, ulu öndər Heydər Əliyevin uca şəxsiyyəti və bu uca- lığa Ermənistanda siyasi-ideoloji dairələrin, erməni ictimaiyyə- tinin paxıl, qısqanc, düşmən münasibətinin ifşasına həsr edil- miş “İrəvana 7 məktub” (2004, Azərbaycan və rus dillərində), Azərbaycan ədəbiyyatının və filologiya elminin inkişafına önəmli töhfələr bəxş etmiş böyük ədib və görkəmli pedaqoq Mir Cəlal Paşayevə həsr edilmiş “Mir Cəlal dünyasından sə- tirlər” (2006, Azərbaycan, rus, ingilis və fransız dillərində) və başqa kitablar ədəbiyyat və siyasət meydanında tanınmış bir ziyalı əməyinin gözəl bəhrələridir. Tərcüməçilik fəaliyyəti görkəmli şair-dramaturq Hidayətin yaradıcılığının həm ayrılmaz, həm də maraqlı istiqamətlərin- dən biri kimi qiymətləndirilir. Onun qələmindən çıxmış ingilis, rus, island, türk, şotland, gürcü və s. dillərdən dünya klassika- sından tərcümə etdiyi poeziya, nəsr, dram nümunələri XX əsrin 80-90-cı illərində ayrı-ayrı kitablar şəklində (H.B. Stounun “Tom dayının daxması” (1991)), antologiyalarda, dövri mətbu- atda müntəzəm olaraq nəşr edilmiş və böyük maraq doğurmuş- dur. Bu marağı nəzərə alaraq 2012-ci ildə çap edilmiş “Özüm yazmaq istərdim” adlı kitaba şair-dramaturqun bütün dünya ədəbiyyatından tərcümə edilmiş poeziya nümunələri, U.Şekspirin “Xeyirlə qurtaran iş yaxşı olar” əsəri toplanmışdır. Hidayətin xarici dillərdə nəşr olunmuş “Mən belə yaşayı- ram”, “Nura qovuşaq” (rus dilində), “Ata qəbri” (türk dilində), “Sənsiz”, “İntizar” (gürcü dilində), “Dağlar nəğməsi” (özbək dilində), “Sabaha çox var” (Dağıstan xalqlarının dillərində) və 14 Ùèäàéÿò s. kitabları maraqla qarşılanmışdır. Ümumiyyətlə, Hidayətin Azərbaycan və müxtəlif xarici dillərdə 100-ə yaxın kitabı işıq üzü görmüş, tərtib etdiyi, redaktoru olduğu, ön söz və rəy yaz- dığı, buraxılışına məsul olduğu 50-dən çox kitabı və tərcümə- ləri nəfis tərtibatda çap olunmuş, yüzlərlə ayrı-ayrı kitablarda, dövri mətbuat səhifələrində, məcmuələrdə əsərləri, məqalələri dərc edilmişdir. Əsərləri iyirmidən çox dilə tərcümə edilmişdir. Ədəbi şəxsiyyət olmaqla yanaşı, bir ictimai-siyasi şəxsiy- yət kimi də Hidayət Orucov fenomeni hər zaman illərlə qazan- dığı ictimai-siyasi təcrübəsi və yüksək idarəçilik qabiliyyəti ilə fərqlənmişdir. 1992-1993-cü illərdə Azərbaycan Respublikası Prezidenti- nin millətlərarası münasibətlər üzrə müşaviri, 1993-2005-ci illər- də Azərbaycan Respublikası milli siyasət məsələləri üzrə Döv- lət müşaviri, 2005-2006-cı illərdə Azərbaycan Respublikası Milli azlıqlarla və Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət müşaviri ol- muş, 2006-2012-ci illərdə Azərbaycan Respublikası Dini Qu- rumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsinin sədri vəzifəsində çalışmışdır. Azərbaycan Respublikası Prezidenti cənab İlham Əliyevin 27 dekabr 2012-ci il tarixli Sərəncamı ilə ona Azərbaycan Respublikasının fövqəladə və səlahiyyətli səfir diplomatik rüt- bəsi verilmiş və Azərbaycan Respublikasının Qırğız Respubli- kasında fövqəladə və səlahiyyətli səfiri təyin edilmişdir. Azərbaycanın və digər respublikaların ədəbi, ictimai-siyasi həyatındakı fəaliyyətinə, göstərdiyi əvəzsiz xidmətlərə görə 1970-ci ildə “Rəşadətli əməyə görə” medalı, 1978-ci ildə Azər- baycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin Fəxri Fərmanı, 1991- ci ildə Azərbaycan Respublikasının Əməkdar incəsənət xadimi, 2004-cü ildə “Şöhrət” ordeni, Gürcüstan Respublikasının “Şərəf” ordeni, Dağıstan Respublikasının Fəxri Fərmanı, Çu- vaşıstan Respublikasının ali ədəbi mükafatı ilə təltif edilmişdir. Görkəmli şair və dramaturq, tanınmış nasir və publisist Hidayətin yaradıcılığı da həyatı və ictimai fəaliyyəti kimi xalqımızın milli-mənəvi oyanış müstəvisində daim ön cərgədə Yüklə 4,51 Kb. Dostları ilə paylaş:
|