Azərbaycanda ipoteka sistemi : real vəZİYYƏTİn təHLİLİ VƏ TƏKMİLLƏŞDİRİLMƏSİ İSTİqaməTLƏRİ
Yüklə 0,65 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Rəşad Həsənov, MA, Gülnar İsmayılova, MSc, Fərhad Bayramov
- İpoteka kreditinin maksimum məbləği azdır
- İlkin mənzil bazarının (yeni tikilən mənzillərin) ipotekadan kənar qalır
- -Ailə həyatı qurmayan şəxslərə ipoteka krediti verilmir
AZƏRBAYCANDA İPOTEKA SİSTEMİ REAL VƏZİYYƏTİN TƏHLİLİ VƏ TƏKMİLLƏŞDİRİLMƏSİ İSTİQAMƏTLƏRİ
Rəşad Həsənov, MA, Gülnar İsmayılova, MSc, Fərhad Bayramov
Səhifə 74 / 91
zəngin ölkələrdə bu məsələ daha da sadələşdirilib. Liviyada yeni ailə quran vətəndaşa mənzil problemini həll etmək üçün dövlət tərəfindən 65 min ABŞ dolları məbləğində yardım edilir. Gələcəkdə isə bu borc müxtəlif şərtlər daxilində silinir. Birləşmiş Ərəb Əmirliyində isə ailənin üçüncü uşağı dünyaya gəldikdən sonra bütün borclar silinir. -İpoteka kreditinin maksimum məbləği azdır İpoteka kreditinin maksimum məbləğinin 50 min manat olması real bazar qiymətlərinə uyğun deyil. Həmçinin, qiymətlərin ilbəil artımı da nəzərə alınmır. Yəni daşınmaz əmlak bazarında son 6 il müddətində qiymətlərin 25%-35% artımına baxmayaraq adi ipoteka kreditinin maksimum məbləği sabit olaraq qalıb. Daha yaxşı olar ki, maksimum məbləğ ləğv edilsin. Əgər tələbatın çoxluğu və maliyyə qıtlığı kimi problemlərin olması buna imkan vermirsə ipoteka kreditinin maksimum məbləği mənzil bazarında 1 kv.metr üçün formalaşan orta satış qiymətinin 100 misli civarında müəyyən edilməlidir. Yəni, ipotekanın maksimum məbləği müəyyən edilərkən bazar qiymətlərinin nəzərə alınması mexanizmi formalaşdırılmalı və növbəti il üçün məbləğ daşınmaz əmlak bazarında baş verən qiymət tsiklinə uyğun indeksasiya edilməlidir. Belə olduqda vətəndaşlar üçün yaradılan imkan bərabərliyi də təmin edilmiş olacaq. Əlbəttə ki, bu zaman yaranacaq əsas sual aylıq ödəniş haqqının artımı ilə bağlıdır. Bu halda hazırkı faiz və müddətlə 80 min manatlıq ipoteka krediti üçün aylıq ödənişin məbləği 617 manata AZƏRBAYCANDA İPOTEKA SİSTEMİ REAL VƏZİYYƏTİN TƏHLİLİ VƏ TƏKMİLLƏŞDİRİLMƏSİ İSTİQAMƏTLƏRİ
Rəşad Həsənov, MA, Gülnar İsmayılova, MSc, Fərhad Bayramov
Səhifə 75 / 91
qədər artır. Lakin, adi ipoteka kreditləri üçün faizlər 4%-ə endirilsə və müddət 30 ilə artırılsa bu zaman 80 min manatlıq kredit üçün aylıq ödənişin 382 manat olacaq ki, bu da indiki şərtlərlə 50 min manat kreditinin 25 illik aylıq ödənişinə (386 manat) uyğundur. Göründüyü kimi, ipoteka kreditlərinin faizlərinin azaldılması təklifləri qəbul edilsə və müddət artırılsa aylıq ödəniş məbləğini dəyişmədən kreditin maksimum həcmini artırmaq mümkündür. -İlkin mənzil bazarının (yeni tikilən mənzillərin) ipotekadan kənar qalır İpoteka krediti ilə alınan evlərin dövlət reyestr xidmətində qeydiyyata salınması şərti kreditləşmənin vacib şərtlərindən hesab edilir. Belə ki, Azərbaycanda yalnız Azərbaycan Respublikası Əmlak Məsələləri Dövlət Komitəsi tərəfindən rəsmi qeydiyyat sənədi (çıxarışı) olan evlər ipoteka krediti üçün girov kimi təqdim edilə bilər. Qanunvericiliyə uyğun olaraq vətəndaş ipoteka götürərək çıxarışı olmayan ev almaq istəyirsə, bu zaman alıcı hər hansı digər mənzili girov olaraq banka təqdim etməlidir. Əgər nəzərə alsaq ki, ipoteka kreditinə müraciət edən şəxs əksər hallarda aztəminatlı və ya evsiz olur, bu zaman vətəndaş özünə deyil digər bir şəxsə məxsus olan əmlakı girov qismində istifadə etməlidir. Burada yaranan əsas problem kimsənin öz mənzilini 20-30 il müddətində banka girov qoyaraq mülkiyyət hüquqlarının bu müddət ərzində məhdudlaşdırılmasına razılıq verməsi hesab edilir. Belə ki, AZƏRBAYCANDA İPOTEKA SİSTEMİ REAL VƏZİYYƏTİN TƏHLİLİ VƏ TƏKMİLLƏŞDİRİLMƏSİ İSTİQAMƏTLƏRİ
Rəşad Həsənov, MA, Gülnar İsmayılova, MSc, Fərhad Bayramov
Səhifə 76 / 91
müddətin çox olması və gələcəyi əvvəlcədən proqnozlaşdırmaq kimi şansın olmaması insanların öz dostu, qohumu və yaxud digər yaxını üçün bu fədakarlığı qəbul etmə ehtimalını sıfıra yaxın edir. Bir sözlə başqa bir evi girov olaraq təqdim edərək yeni tikilən mənzil əldə etmək ehtimalı kifayət qədər az rastlanan haldır və belə halların ümumi ipoteka kreditlərinin dövriyyəsindəki xüsusi çəkisi yeni tikintilərə ancaq dolayısı ilə təsir edir. Nəzərə alsaq ki, ölkədə ilkin mənzil bazarı qiymətləri təkrar bazara nisbətən daha aşağıdır, demək olar ki, problemin mövcudluğu sadəcə vətəndaşın yeni tikilmiş mənzil almaq şansını əlindən almır, həmçinin daha baha qiymətli təkrar bazarlarda ev almaq kimi çətin dilemma ilə üz-üzə qoyur. Məhz bu səbəblərdən yola çıxaraq qeyd etmək istəyirik ki, ən qısa müddətdə yeni tikilən mənzillərin satışının dövlət əmlak komitəsi tərəfindən qeydiyyata alınması prosesi başlanmalı və bu alqı- satqı müqavilələri ipoteka predmeti olaraq təqdim edilə bilməlidir. Beləliklə, ipoteka proqramı çərçivəsində insanlar üçün daha geniş bazarlara çıxış imkanı yaranmış olar və seçim məhdudluğu azalar, təkrar bazarlarda isə qiymətlər nisbətən sabitləşər. -Ailə həyatı qurmayan şəxslərə ipoteka krediti verilmir Azərbaycanda adi və güzəştli ipoteka kreditlərinin verilməsi şərtlərindən biri də ailəli olmaqla bağlı məhdudiyyətin qoyulmasıdır. Yəni bu növ kreditlərdən sadəcə ailəli olan vətəndaşlar istifadə edə Yüklə 0,65 Mb. Dostları ilə paylaş:
|