STRATEJİ TƏHLİL | Say 1 (12) • 2015
32
Musa Gasimli
The formation and activities of Armenian armed groups
(August 1914 – April 1915)
In this article, preparation and training of the Armenian armed groups in
the beginning of the First World War against the Ottoman Empire have been
investigated on the basis of the documentaries of the Ministry of Foreign
Affairs of Tsarist Russia and with the help of the most authoritative sources
of Russia, Georgia, Azerbaijan, Turkey and other countries. The documentary
sources indicate that when the Ottoman Empire entered the war, the Armenian
armed groups were receiving financial and organizational support of the
Tsarist authorities and that the Armenian armed groups committed massacres
against civilians and Muslim population in Turkey. Many people, in an attempt
to somehow save their lives became refugees. (At the end, Tsarist Russia, who
used the Armenian armed groups for its own purposes refused to grant them
autonomy on the basis of history and the current realities – strannoepredlojenie,
luchsheubrat). Armenians, who were fleeingthe military zones, wereplaced in
the South Caucasus on particular territories of Azerbaijan.
Муса Гасымлы
Формирование и деятельность армянских вооружённых отрядов
(август 1914 – апрель 1915)
В статье на основании документальных материалов Министерства
Иностранных Дел царской России, а также самых достоверных источни-
ков Азербайджана, Грузии, Турции и других стран исследуется формиро-
вание армянских вооружённых отрядов и применение их против Осман-
ской империи в первые годы Первой мировой войны. Документальные
источники подтверждают, что ещё до вступления Османской империи в
войну, при финансовой и организационной поддержке царских прави-
тельственных органов были сформированы армянские вооружённые от-
ряды, которые после вступления Турции в войну совершили беспощад-
ную резню мирного турецкого и мусульманского населения. Случайно
спасшиеся люди стали беженцами. Царизм, использовавший армянские
вооружённые отряды в своих целях, впоследствии, опираясь на истори-
ческие и существующие реалии, отказался от предоставления им автоно-
мии. Армяне, бежавшие с арены военных действий, были размещены на
Южном Кавказе – на азербайджанских землях.
Say 1 (12) • 2015 |
STRATEJİ TƏHLİL
33
Açar sözlər: inkişaf strategiyası, iqtisadi yüksəliş, sosial siyasət, işğal faktoru,
siyasi hüquqlar, Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyası, Qafqaz, Dağlıq
Qarabağ
Key words: development strategy, economic growth, social policy,
occupation factor, political rights, the Constitution of the Republic of
Azerbaijan, Caucasus,
Nagorno-Karabakh
Ключевые слова: стратегия развития, экономический рост, социальная
политика, фактор оккупации, политические права, Конституция
Азербайджанской Республики, Кавказ, Нагорный Карабах
Azərbaycan
Respublikasının
sosial
və iqtisadi inkişaf
strategiyasının
həyata
keçirilməsinə
Ermənistanla
münaqişənin təsiri
Aydın
MİRZƏZADƏ
millət vəkili, siyasi elmlər üzrə
fəlsəfə
doktoru
aydin_mirzazade@yahoo.com
STRATEJİ TƏHLİL | Say 1 (12) • 2015
34
Giriş
1991-ci ildə müstəqilliyini bərpa etdikdən sonra Azərbaycanda demokratik
dövlət quruculuğu həm də iqtisadi quruculuğu və inkişafı da zəruri etmişdir.
Bu ağır dönəmdə Azərbaycan rəhbərliyinə dahi siyasətçi Heydər Əliyevin
qayıtması ilə respublikada kardinal dəyişiklər dövrü başladı. Birinci növbədə
Azərbaycan Respublikasının sosial və iqtisadi inkişaf strategiyası işlənib
hazırlandı. Müstəqil dövlət quruculuğu prosesində iqtisadi islahatların və
inkişafın mahiyyət etibarilə yeni bir modeli - Azərbaycan modeli yarandı.
Bu gün Azərbaycan Respublikası regionun hərbi-siyasi və iqtisadi baxımdan
aparıcı dövlətidir. Lakin Ermənistanın təcavüzkar siyasətinin, işğalının ölkənin
sosial inkişafı üçün neqativ təsiri inkar edilə bilməz. Bu da ilk növbədə işğal
olunmuş ərazilərin iqtisadi inkişafının dayanması, sosial problemlərin yaranması
ilə nəticələnmişdir.
İşğal faktoru və onun sosial-iqtisadi inkişafa təsiri
Azərbaycan torpaqlarının Ermənistanın hərbi təcavüzünə məruz qalması
təkcə sosial və iqtisadi problemlər doğurmadı, bu hərbi münaqişə hər iki
respublikanın, eləcə də Cənubi Qafqaz bölgəsinin siyasi inkişafına, dövlətçilik
məsələlərinə də ciddi təsir göstərdi. Əvvəla, etnik və milli qarşıdurmaların
sayının günbəgün artdığı SSRİ-də separatçılıq qarşısıalınmaz həddə gəlib
çatmışdı. SSRİ-nin dağılmasının əsas səbəblərindən biri olan bu amil həm
də müstəqilliyini yenicə bərpa etmiş Azərbaycan Respublikasının dövlət
quruculuğuna da neqativ təsir göstərdi və
müstəqilliyinin ilk illərində ölkə üçün böyük
siyasi problemlər yaratdı.
1993-cü ildə Azərbaycanda rəhbərliyə
Heydər Əliyevin gəlməsi və ölkə həyatının
bütün önəmli sahələri üzrə dövlət
strategiyasının
işlənib
hazırlanması
Ermənistan-Azərbaycan Dağlıq Qarabağ
münaqişəsinin
həlli
istiqamətində
köklü pozitiv dəyişikliklər üçün yol açdı
və dövlətçilik ənənələrinin bərpası,
Azərbaycanın müasir beynəlxalq aləmə
inteqrasiyası üçün geniş imkanlar yaratdı.
Münaqişənin dinc yolla həllinə tərəfdar
olan Azərbaycan lideri bununla əlaqədar
qəti mövqeyini bu şəkildə bildirmişdi: “Biz
Ermənistan ilə Azərbaycan arasında sülh
1993-cü ildə Azərbaycanda
rəhbərliyə Heydər Əliyevin
gəlməsi və ölkə həyatının
bütün önəmli sahələri üzrə
dövlət strategiyasının işlənib
hazırlanması Ermənistan-
Azərbaycan Dağlıq Qarabağ
münaqişəsinin həlli
istiqamətində köklü pozitiv
dəyişikliklər üçün yol açdı
və dövlətçilik ənənələrinin
bərpası, Azərbaycanın müasir
beynəlxalq aləmə inteqrasiyası
üçün geniş imkanlar yaratdı.