8
tənzimləyən çoxsaylı milli qanunvericilik aktlarının qəbul olunması qeyd edilmiş
və yüksək qiymətləndirilmişdir. Narkomaniyanın bəşəri problem olması ilə
əlaqədar Respublikamızın bütün rayon və bölgələrində icra hakimiyyətlərinin
“Narkotik vasitələrin, psixotrop maddələrin və onların prekursorlarının məhv
edilməsi üzrə” rayon komissiyalarının 2011-ci il ərzində gördüyü işlər barədə
hesabat xarakterli iclasları da keçirilmişdir. Narkotikləri istər qəbul etmək, istər
gətirmək, istərsə də satmaq cinayət tərkibli əməldir. Əgər hər hansı bir cinayət
tərkibli əməldə ilbəil artım varsa və bu getdikcə gəncləri və yeniyetmələri daha çox
özünə cəlb edirsə onun qarşısının alınması yolunda profilaktik tədbirlərin
görülməsi mütləqdir. Azərbaycan hökuməti narkotik vasitələrin qanunsuz
dövriyyəsinə qarşı mübarizəni dövlət səviyyəsinə qaldıraraq narkotiklərlə mübarizə
sahəsində qabaqcıl dünya təcrübəsinə əsaslanan kompleks tədbirləri ardıcıl olaraq
sistemli şəkildə həyata keçirir.
Narkomaniyaya qarşı mübarizədə kitabxanaların qarşısında duran vəzifələr
Bu gün bəşəriyyəti düşündürən, rahatsız edən ən ağrılı problemlərdən biri və ən
başlıcası, cəmiyyətin ciddi bəlasına, xalqın, millətin təhlükə mənbəyinə çevrilən
narkomaniyadır. Əlbəttə, başqa dövlətlərlə müqayisədə respublikamızda
narkomaniya o qədər də dəhşətli şəkil almayıb. Ancaq yaddan çıxarmaq olmaz ki,
narkomanlıq yoluxucu xəstəlikdir. HİV virusuna, QİÇS-ə aparan bir yol kimi, gizli
şəkildə sürətlə yayılmaq xüsusiyyətlərinə malikdir. Yeniyetmə və gənclərinin
narkomaniyaya qurşanması onların təhsildən yayınmasına, ictimai həyatdan
uzaqlaşmasına, ətrafdakı insanlara daha çox cinayətkar simasının aşılanmasına, ən
əsası da sağlamlıqlarının zərbə altında qalmasına səbəb olur. Bəzən həyətdə,
küçədə, məktəbdə, işdə hətta bir narkomanın olması ətrafdakılara fəlakətli təsir
göstərir. Çox vaxt narkotik qəbul etmək təklifi alan gəncin bu vasitələrin
təhlükəliliyi haqqında informasiyaya malik olmaması, onun tərəfindən bu qorxunc
və olduqca təhlükəli bəlanın başa düşülməməsi və təhlükəsinin lazımi dərəcədə
qiymətləndirilməməsi şəraitində baş verir və bu dəhşətli vasitəyə ömürlük asılılıq
yaranır. Gənc və yeniyetmələrin antinarkomaniya ruhunda tərbiyə olunması təkcə
dövlətin üzərinə düşən məsuliyyət deyil. Bu məsuliyyətin mühüm bir hissəsi
bütövlükdə cəmiyyətin, hər bir vətəndaşın, ictimai qurumların, kütləvi informasiya
vasitələrinin (KİV), mədəni-maarif müəssisələrinin üzərinə düşür. Bu sahədə
kitabxanaların rolunu xüsusilə qeyd etmək lazımdır. Kitabxanaların
narkomaniyaya qarşı apardığı təbliğat çox güclü vasitədir. Kitabxanalarda
narkomaniya, narkobiznes və ona qarşı mübarizə mövzusunda tədbirlərin həyata
keçirilməsi zamanı kütləvi işin üç: əyani, şifahi, mətbuat (çap) formasından istifadə
etmək məqsədəuyğundur. Narkomaniya və narkobiznesə qarşı mübarizə
mövzusunda yeniyetmə və gənc oxucular arasında mühazirələrin keçirilməsi
9
vacibdir. Bu zaman mövzunun adı elə seçilməlidir ki, oxucularda maraq oyatsın.
Məsələn:
“Ağ ölümə qarşı mübarizə et!”, “Zərərli vərdişlər və ondan törənən
fəsadlar”, “Bəşəriyyətin düçar olduğu bəla“, “Gəlin, gələcəyimizi qoruyaq!”,
“Narkomaniyanın genofondumuza gətirdiyi fəsadlar”, “Narkomaniya və
acınacaqlı həyat” və s. Əgər kitabxananın saytı varsa, ilk növbədə bu “ağ bəla”
haqqında ətraflı məlumat çatdırmaq məqsədilə saytda müxtəlif məlumat bazaları,
video çarxlar, elektron nəşrlər, fotolar yerləşdirmək məqsədəuyğun olardı.
Kitabxanalar saytlarının Elanlar bölməsində keçiriləcək hər bir tədbir haqqında
ətraflı məlumat verməli, tədbirin keçirilmə tarixi, saatı, yeri göstərilməli, tədbirin
adı, məqsədi, iştirakçıların, dəvət olunacaq qonaqların adları açıqlanmalı, istifadə
ediləcək ədəbiyyatların siyahısı öz əksini tapmalıdır. Yeniyetmələrlə treninq-
mühazirə keçirilərkən onun hansı yaş qrupu üçün nəzərdə tutulduğu
müəyyənləşdirilməlidir. Bunun üçün kitabxanaçı mövzu üzrə ədəbiyyat
mənbələrini, mühazirədə iştirak edəcək qonaqları əvvəlcədən müəyyən etməli,
dəvətnamə və elan hazırlamalı, videoçarx, məlumat bazaları, elektron sərgilər,
plakatlar və başqa əyani vasitələrin hazırlanması əvvəlcədən müəyyən edilməlidir.
Bu zaman reklamdan da istifadə etmək olar. Yəni rayon ərazisində radio qovşağı,
televiziya vasitəsilə keçiriləcək tədbirlə bağlı məlumat vermək olar. Bütün bunlar
reklam vasitəsi ilə daha ətraflı işıqlandırılaraq əhalinin nəzərinə çatdırılmalıdır.
Tədbirdə icra hakimiyyəti, mədəniyyət şöbəsi, hüquq-mühafizə orqan əməkdaşları
və rayon səhiyyə təşkilatının nümayəndələrinin iştirakı da məqsədəuyğun olardı.
Mühazirədə yuxarı sinif şagirdlərinin, məktəbin müəllim və valideyn heyətinin
iştirakı da mütləqdir. Tədbir aparıcının giriş sözü ilə başlamalı, mühazirənin
mövzusu elan edilməli, dəvət olunmuş qonaqlar təqdim edilməlidir. Giriş
mühazirəsində narkotik vasitələrin insan orqanizminə vurduğu zərərli təsirdən,
onun törətdiyi ağır fəsadlardan, gənclərin sağlam nəsil artırmaq qabiliyyətinə malik
olmamalarından danışılmalıdır. Əlaqədar təşkilatlardan dəvət olunmuş qonaqların
mövzu ətrafında çıxışları, iştirakçıların yazılı formada verəcəkləri sualların onlar
tərəfindən açıqlanması tədbirin daha da maraqlı olmasına səbəb ola bilər. Yaxşı
olardı ki, tədbirdə yeniyetmələrin diqqəti narkotik qəbulunun son halına
yönəldilsin. Onların başa düşəcəyi dildə söhbət aparılsın. Narkotikdən törənən
acınacaqlı faciələrdən danışılsın. Çünki, psixoloqların fikrincə narkomanlar heç
vaxt bu kimi asılılıqlardan, sonrakı fəsadlardan öz yaşıdlarına danışmırlar. Tədbiri
gənc rejissor Vasif Acalovun “Narkomaniyaya yox deyək!” layihəsi əsasında
hazırladığı “Paranormal həyat” adlı qısametrajlı filminin nümayişi ilə bitirmək
olar. Kitabxanada narkomaniya qarşı mübarizə ilə bağlı söhbətlər də keçirilə bilər.
Məsələn, “Narkomaniyaya gedən yol”. Tədbirin uğuru aparıcının savad və
hazırlığından, onun müzakirəyə bütün oxucuları cəlb etmək bacarığından da
asılıdır. Söhbətin keçirilməsində əsas məqsəd oxuculara ictimai siyasi həyatda