4
ƏLDƏ EDİLMİŞ NƏTİCƏLƏR
1.VİS proqramının kitabxana üçün ilk növbədə əhəmiyyətli komponentləri hazırlanıb
istifadəyə verilib.
VİS – müəssisənin bütün mümkün proseslərinin avtomatlaşdırılması, inteqrasiyası, nəzarətdə
saxlanılması və mərkəzləşdirilmiş şəkildə idarəedilməsi sistemidir. VİS ilk dəfə məhz MEK-in
proqram və texniki tələblərinə uyğun olaraq yerli proqram mühəndislərinin iştirakı ilə hazırlanmış
platformadır.
VİS-LİB – MEK Kitabxana xidmətlərinin avtomatlaşdırılmış idarəetmə və nəzarət platformasıdır və
aşağıdakı modulları istifadəyə verilib: “Komplektləşdirmə modulu”, “Kataloqlaşdırma modulu”,
“Fondlarda resursların yerləşdirilməsi modulu”, “İstifadəçilərin qeydiyyatı modulu”, “Sifarişlərin
verilməsi modulu”, “Resursların axtarışı modulu”, ”Proseslərə nəzarət modulu”, “Hesabatların
hazırlanması modulu”. VİS-HR MEK-in strukturunda olan bütün işçi heyətin nəzarət və
idarəedilməsi platformasıdır, “Təşkilati strukturun idarə edilməsi modulu” və “Davamiyyət,
icazələrin alınması və nizam-intizam modulu” hazırlanıb və istifadəyə verilib.
Bu modulların sınaq prosesi Milli Rəqəmsal Yaddaş şöbəsi, Proqramçılar bölməsi, Kitabxana-
Xidmət şöbəsi və İnsan resursları bölməsi əməkdaşlarının sıx və qarşılıqlı məsləhətləşmələri
rejimində sınaqdan keçirilir. MEK-ə daxil olan istənilən subyekt və obyekt VİS-in aidiyyatlı
modulunda əks olunur. Qalan modulların hazırlanması prosesinə başlanılıb.
2.Milli Rəqəmsal Yaddaş üzrə praktik fəaliyyət başlayıb
. Müasirləşmiş kitabxanamızın proqram
və informasiya təminatı üzərində çalışdığı layihələrdən biri MRY layihəsidir. Layihənin məqsədi
Azərbaycanda və Azərbaycanın hüdudlarından kənarda Azərbaycana aid olan informasiyanı
toplayıb, sistemləşdirib, rəqəmsallaşdırıb yaddaşa salmaq, mühafizə etmək, araşdırıcı, oxucu,
internet istifadəçisi üçün əlçatan etmək, təhrif olunmasının qarşısını almaqdır. Geosiyasi məkanda
daim təcavüzlərə məruz qalan, tarixi, mədəni irsi “pozulmaq” təhlükəsi ilə sıx üzləşməsi səbəbindən
MRY layihəsi Azərbaycan üçün çox önəmlidir. Bu kateqoriyaya aid olan əhəmiyyətli sayda
mənbələrin qeydiyyata salınması və rəqəmsallaşdırılması standartlar əsasında həyata keçirilir.
3.Daxil olan informasiya vahidlərinin (sənədlərin) konveyer üsulu ilə emalı sistemi qurulub,
nəticədə daxil olan istənilən sənəd VİS proqramının yeni yaradılmış MEK Kitabxana xidmətlərinin
avtomatlaşdırılmış idarəetmə və nəzarət platformasında qısa müddət ərzində tam elektron təsvirini
alır, xüsusi kateqoriyaya aiddirsə daxil olan kimi rəqəmsallaşdırılır, MRY-a və ya başqa bazaya aid
edilir, qeydiyyat yolunu keçib əsas fonda, yardımçı fondlara və ya Sərgi salonuna yerləşdirilir və
oxucuların istifadəsinə verilir.
4. Geniş çeşiddə və yeni keyfiyyətdə e-resurslar yaradılıb və istifadəyə verilib.
Bu resurslara
MEK-in elektron kataloqu, MEK-in rəqəmsallaşdırdığı Nadir Kitab Fondu, Şərq Ədəbiyyatı Fondu,
elm və incəsənət xadimlərinin MEK-də mühafizə olunan kolleksiyaları, müəllif müqaviləsinə əsasən
əldə etdiyimiz rəqəmsal əsərlər, Azərbaycanda ən qədim kitabların kolleksiyası, MEK saytı və
Facebook səhifəsi, eləcə də MEK-in abunə olduğu xarici elektron resurslar - EBSCO Premier,
5
BioOne, Edward Elgar Journals & Development Studies E-Books, IOPSCIENCE, Oxford English
Dictionary, Oxford Reference Online, Royal Society Journals Collection, Landesbibliotek və
başqaları – aiddir. Elektron resurslara MEK oxu zallarından çıxış təmin olunub.
5.İctimaiyyətlə əlaqələrin və beynəlxalq əməkdaşlığın yeni sistemi qurulub.
MEK beynəlxalq və
ictimaiyyətlə əlaqələrin qurulmasını və inkişafını önəmli hesab edir. MEK haqqında məlumat
əlçatan, dolğun və obyektivdir. 2016-cı ildən başlayaraq 3 dildə (Azərbaycan, rus, ingilis), çevik və
interaktiv rəsmi internet səhifəmiz
www.mek.az
,
www.csl.az
yaradılıb,
mek.az
domain-i alınıb sayta
və korporativ yazışmaya istifadəyə verilib, Facebook, Twitter, VK, İnstaqram kimi sosial
şəbəkələrdə səhifələr açılıb, Youtube-da rəsmi sosial kanal açılıb, Facebook səhifəmizdə təkcə MEK
haqqında deyil, dünya və Azərbaycan kitabxanaları haqqında maraq doğuran məlumatlar
yerləşdirilir, media nümayəndələri ilə sıx əməkdaşlıq qurulur, MEK əməkdaşları AzTV, Lider,
CBC, İctimai və s. telekanallarda çıxış edir, elmi mənbələrin çıxış imkanları barədə məlumat verir,
media şirkətləri tərəfindən MEK-də ictimaiyyətin marağına səbəb olan verilişlər çəkilir, MEK
əməkdaşları müntəzəm olaraq kitabxana fondları barədə yeni məlumatları ictimaiyyətin diqqətinə
çatdırır, MEK-in məkanı informasiya ötürücüsü kimi aktiv şəkildə istismar olunur.
6.Kitabxana fondlarının bir hissəsi rəqəmsal formata keçirilib.
MEK fondlarında saxlanılan
sənədlərin mühafizəsi və bir sənədin eyni vaxtda bir neçə istifadəçi tərəfindən oxunma imkanının
təmin edilməsi məqsədilə Rəqəmsallaşdırma bölməsi əməkdaşları tərəfindən intensiv rejimdə və
müəyyən edilmiş ardıcıllıq əsasında – Nadir Kitab Fondu, Şərq Ədəbiyyatı Fondu, MEK-ə daxil
olan unikal nüsxələr, oxu zalına sifariş verilən unikal nüsxələr, kolleksiyalar, yubileyi keçirilən
mütəfəkkirlər, tək nüsxədə olan və MEK ərazisindən rəsmi qurumların sorğusuna əsasən çıxarılan
sənədlər – rəqəmsallaşdırılır və yaddaş bazasında sistemli şəkildə saxlanılır. Rəqəmsallaşdırma
elektron vərəqləmə daxil olmaqla müxtəlif formatlarda həyata keçirilir.
7. Ali təhsil müəssisələrin tələbələri və AMEA institutlarının əməkdaşları ilə təlim və təcrübə
mübadiləsi həyata keçirilib.
MEK-də formalaşmış müasir təcrübənin tək kitabxanaçılıq sahəsində
deyil, informasiya texnologiyaları sahəsində də tətbiq imkanları akademik müəssisələrin rəhbərləri
tərəfindən qiymətləndirilmişdir. MEK-ə ünvanlanmış müraciətə əsasən adı çəkilən sahələrdə təhsil
alan tələbələr, AMEA institutlarının kitabxana rəhbərləri və elmi işçilər üçün müxtəlif mövzularda
təlim və təcrübə proqramı həyata keçirilmişdir. Əgər ilk mərhələdə tələbələr ilə təcrübə işinin əsas
sahəsi MEK-in köçürülməsi zamanı kitabların üzərinə barkodların və e-çiplərin vurulması, siyahıya
alınması, qablaşdırılması idisə, hazırda təcrübə proqramında “VİS-LİB” daxil olan resursların email
modulları üzərində təcrübə, “Müasir rəqəmsallaşdırma”, “Elmi-intellektual bazanın yaradılması”,
“Vikipediya”, “Vahid Qeydiyyat Sistemi” kimi mövzular daxil edilib. Təlim və məşğələlərin əsas
fərqi real rejimdə olması, iş yerlərində təcrübənin keçirilməsi, təlimdən sonrakı nəzarət, təlim
iştirakçılarının elmi sahələrinə uyğun çalışmalar və sərbəst elektron resurslarda real yerləşdirmələrin
olmasıdır.
MEK tərəfindən AMEA-nın 21 institutunun əməkdaşlarına hər institut ilə 1 həftəlik təlim proqramı
keçmək şərtilə (cəmi 140 iştirakçı) “Vikipediya” mövzusunda təlim keçirilmişdir. AMEA-nın 15
müəssisəsinin kitabxana və ya fond rəhbərlərinə ayrı-ayrılıqda (cəmi 236 iştirakçı) “Vahid