Azərbaycan diLİ VƏ Nİtq məDƏNİYYƏTİ FƏNNİ ÜZRƏ kollokvium suallarinin cavablari


üzgündür.  (necədir?)  Sifət  mübtəda  kimi:  Qoca



Yüklə 0,62 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə25/28
tarix08.10.2023
ölçüsü0,62 Mb.
#126306
1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   28
Az-dili-ve-nitq-medeniyyet-I-kollekvium-25-yaz-l-sual-ve-cavab1

üzgündür. 
(necədir?) 
Sifət 
mübtəda 
kimi: 
Qoca 
(kim?) 
birdən 
dilləndi. 
Sifət tamamlıq kimi:
Arxadakını 
(hansını?, nəyi?)mən aparacağam. 
Sifət zərf kimi: 
Sənsiz 
(necə) yaşaya bilmirəm. 
Bəzən sifətlər cümlədə ismin rolunda çıxış edə bilir. Bu zaman sifət sifətə məxsus 
xüsusiyyətlərini itirərək isimləşir, amma morfoloji baxımdan sifət olaraq qalır: Gözəl 
qızlar, gözəllər. Sifət isimləşərkən aşağıdakı xüsusiyyətlərini itirir:
1.
Əlamət və ya keyfiyyət bildirməsini; 
2
. Sifətin suallarına cavab verməsini
3
. Təyin olma xüsusiyyətini; 
4
. İsimdən əvvəl gəlmə xüsusiyyətini. 
Sifət isimləşərkən aşağıdakı xüsusiyyətləri qazanır:
l. Ad bildirmək: 
İgid gəldi
2
. Cümlənin mübtəda və tamamlığı olmaq: 
Dahilər 
yanılmırlar. 
Dəlidən ağıllı 
söz. 
3
. Hallanır: 
şirin, şirinin, şirinə, şirinin, şirində, şirindən 
4
. Cəmlənir: 
cavanlar, yaxşılar
Mənsubiyyətə görə dəyişmək: 
qaragözüm, qaragözün
. İsimsiz işlənmə xüsusiyyətini: 
oğrular, dəlilər. 


22 
QEYD:
Ümumiyyətlə, sifət aid olduğu isimsiz işlənərsə, isimləşmiş hesab edilir. 
İstisna olaraq, 
birbaşa xəbərlik şəkilçisi qəbul edərək cümlənin xəbəri olduqda 
isimləşməyə də bilər: Bizi xilas edən bu igiddir (kimdir?)-İsimləşmişdir. Mənim dostum 
igiddir (necədir)-cümləsində isə dostun keyfıyyəti vurğulandığı üçün isimləşmiş hesab 
edilmir. Lakin sifət ismə aid şəkilçidən sonra xəbər vəzifəsində çıxış edərsə, isimləşmiş 
sifət hesab olunur. Məs.: Bunlar bizim 
qəhrəmanlardır.
Sifət isimləşsə belə, morfoloji 
təhlil zamanı sifət kimi götürülür. Azaltma və çoxaltma dərəcəsinin şəkilçilərini qəbul 
etmiş sifətlər sadə sifətlərdir. 

Yüklə 0,62 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   28




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©www.genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə