Avrasya dosyasi
Yüklə 190,73 Kb. Pdf görüntüsü
|
314 SEDAT LAÇ‹NER/LAT‹N AMER‹KA’DA ... milyon Dolarlık bir sermaye ile kurulan Fon’un kaynaklarının % 12.5’i Bolivya ve Ekvator’ca, geri kalan % 75’i ise diğer üyelerce karşılanmıştır. 1979 yılı ANDEAN’da yapısal bazı değişikliklerin yaşandığı yıl olmuştur. Bir anlamda Avrupa entegrasyonunu örnek alan ANDEAN önce ANDEAN Adalet Mahkemesi’ni, sonra ANDEAN Parlamentosu’nu en son olarak da ANDEAN Dışişleri Bakanları Konseyi’ni oluşturmuştur. Önemli bir adım sayılması gereken Adalet Mahkemesi 19 Mayıs 1983 tarihinde tam anlamıyla işler hale gelmiştir. 1980’li yıllarda üyelerin yaşadığı sıkıntılar ANDEAN’a da yansımıştır. Örneğin bu yıllarda ağır bir enflasyon ve borç yüküyle karşılaşan Bolivya, Pakt içindeki yükümlülüklerini yerine getirememiştir. Ayrıca genel olarak yaşanan durgunluk ve ekonomik krizler korumacılık eğilimlerini arttırmıştır. Bu ortamda Cartagena Anlaşması’nın ne kadar idealistik bir yaklaşımla hazırlandığı ve ihtiyaçları yeterince karşılaya- madığı anlaşılmıştır. 1980’ler boyunca tüm üyeler tarife dışı koruma önlemlerine başvurmuşlardır. Bunun sonucu olarak 1980’lerde bölge- sel ticarette ciddi gerilemeler yaşanmıştır. Bunun sonucunda 1969 Anlaşması’nın anakronik yaklaşımının topluluğun dağılması tehlikesine yol açmıştır. Bunun önlemek üzere üye ülkeler Mayıs 1987’de Quito Protokolü’nü imzalamışlardır. Bu protokol ülkeleri bazı yükümlülük- lerinden kurtarırken, bazı alanlarda da süre uzatımına gidilmiştir. Yine küçük ülkeler için bazı ayrıcalıklar da sağlanmıştır. 1990 yılında ise ANDEAN Başkanlar Konseyi kurulmuş, böylece en üst düzeyde gerçekleşen görüşmeler kurumsallaştırılmaya çalışılmıştır. Aynı yıl Serbest Ticaret Bölgesi oluşturulması için bir tarih belirlenmesi kararlaştırılmış, bir yıl sonra ise entegrasyonda daha ileri aşamalara geçilmesinde mutabakata varılmıştır. Bu çabaların sonucunda 1991 yılında Barahona Sözleşmesi’nin başkanlarca onaylanmasıyla dört seviyeli bir ortak tarife (CET) kabul edilmiştir. O ana kadar nispeten hızlı giden bütünleşme ve ekonomide serbestleşme çabaları üyelerin yaşadığı sıkıntılarla belli dönemler de yavaşlamıştır. Örneğin 27 Haziran 1992’de Peru, Serbestleştirme Programı’ndaki yükümlülüklerini bir süreliğine askıya almak zorunda kalmıştır. Buna karşın grubun iki önemli üyesi Kolombiya ve Venezüella arasındaki ticaretin bir misli artması grubun başarılı olduğu izlenimini vermiştir. 31 Ocak 1993’te Serbest Ticaret Bölgesi Bolivya, Kolombiya, Ekvator ve Venezüella arasında devreye girmiş, 370 Nolu Karar’la da Ortak Dış Tarife onaylanmıştır. Bu kararlar üyeleri daha da cesaretlendirmiş ve entegrasyonlarda oldukça ileri bir aşama sayılması gereken ortak dış politika girişimleri yoğunlaşmıştır. 1 Şubat 1995’te 315 AVRASYA DOSYASI 26 José Augusto Guilhon Albuquerque, ‘Integration, Democratization and External Influence’, Série Carta Internacional, (24 A¤ustos 2000), www.nupri.prp.usp.br/nupri/papers_integration_democratization.htm. bu yönde kuralları belirleyen Ortak Dış Politika Rehberi onaylanmıştır. 1998 yılında ise ANDEAN Topluluğu’nun dış politikasını belirlemek üzere çalışmalar başlamış ve üye dış işleri bakanları takip eden yıllarda çok sayıda toplantı ile aralarındaki uyumu arttırmaya çalışmışlardır. 1995 yılında ANDEAN üyesi iki ülke, Şili ve Bolivya’nın MERCOSUR’a da üye olması önemli bir gelişmedir. Böylece iki blok birbirine daha da yakınlaşmıştır. Ayrıca Prof. José Augusto Guilhon Albuquerque’ye göre bu sayede ANDEAN’ın çözülmesini engelleyecek bir bağ da ortaya çıkmıştır. 26 Şili ve Bolivya’yı ilerleyen yıllarda Venezuella izlemiştir. Sık sık MERCOSUR’a üye olmak istediğini söyleyen Venezuella yöneticileri böylesine önemli bir bloğun dışında kalmanın kendi çıkarlarına uygun düşmediğini söylemişledir. 1997 yılında ise topluluğun Genel Sekreterliği faaliyetlere verimlilik katmak için faaliyete geçmiştir. 19 Mart 1998’de ANDEAN ülkeleri tüm Amerika kıtasında ortak bir serbest ticaret alanı oluşturmayı amaçlayan FTAA görüşmelerine bir blok halinde girmişlerdir. Böylece nispeten küçük olan bu ülkeler birleşme yoluyla gerek Latin Amerika’nın devleti, gerekse küresel güçler karşısında çıkarlarını daha güçlü bir şekilde savunabileceklerini fark etmişlerdir.16 Nisan’da ise Boines Aires’te MERCOSUR ile ANDEAN Topluluğu arasında serbest ticaretin oluşturu- labilmesi için bir çerçeve antlaşma imzalanmıştır. Aynı yıl ABD ile bir anlaşma imzalanmış ve ANDEAN-ABD Ticaret ve Yatırım Konseyi oluşturulmuştur. 1999’da ise bu kez Kanada ile benzeri bir anlaşma imzalanmıştır. Gümrüklerde serbesti ve diğer ekonomik ilişkilerde kolaylıklar için buna benzer anlaşma ve görüşmeler sırasıyla Brezilya, Orta Amerika ülkeleri ve Arjantin’le de gerçekleştirilmiş ve olumlu sonuçlar elde edilmiştir. Böylece üyeler ekonomik çıkarlarını dış dünyaya karşı bir blok olarak savunmaya başlamışlardır. 23-26 Mayıs 1999 tarihlerinde yapılan başkanlar zirvesinden ise en geç 2005 yılına kadar tam anlamıyla bir ortak pazarın oluşturulması kararı çıkmıştır. Bundan sonra üyelerin ortak pazar için yapması gerekenler üzerinde durulmuş ve en önemli sorun olarak istikrar ihtiya- cı belirmiştir. Ülkelerin malî dengelerini belirlenmiş standartlara oturt- ması istenmiş, örneğin her ülkede enflasyonun % 10’un altına çekilme- si gerektiği konusunda anlaşılmıştır. 27 Nisan 2001’de MERCOSUR ve ANDEAN temsilcileri Paraguay’ın Asuncion kentinde bir araya gelmişler ve iki blok arasında Serbest Ticaret Bölgesi oluşturulması fikrini tartışmışlardır.
Yüklə 190,73 Kb. Dostları ilə paylaş:
|