Avqust benton
Yüklə 1,74 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
“ Üç kilsə . Bu yer çox müqəddəsdir. İki il qabaq 14 onun xüsusi cəlalı və təm-tərağı olmuşdur. Lakin rus hücumu 6 ona çox zərər yetirmiş və bərbad hala salmışdır. Ruslar buradakı əhaliyə o qədər zülm etmişlər ki, mindən artıq ailə tar-mar edil- mişdir. Bundan başqa, onlar monastrın kitabxanasını da dağıtmış, onun çapxanasının həriflərini əritmiş, onlardan patron düzəltmiş- lər. Rusların bu hərəkəti heyrət doğurur, çünki ermənilər rusların fədailəridirlər; onlar İran hökumətindənsə, rusların hakimiyyətini üstün tuturlar. Əslində, rusların ermənilərə nifrəti ondan qaynaq- lanır ki, onlar ermənilərin xain olduqlarını bilirlər” ( 1 , 92). A.Bentonun bu qeydi də maraq doğurur: “Səfərdən sonra süddə hazırlanmış ətirli meyvə yeməkləri, şirniyyatlar yedik, buz ilə sərinlədilmiş əla şərablar içdik.” ( 1 , 99). Başqa səfərnamə tərcümələrimdən bəzilərində qeyd etdiyim kimi, burada da vurğulamaq yerinə düşər ki, tarixən Azərbaycana (İrana) və ümumiyyətlə, Şərq ölkələrinə müxtəlif adlarla gəlmiş bütün avropalılar agent (kəşfiyyatçı) olmuş, xüsusi missiya yerinə yetirmişlər. A.Bentonun aşağıdakı qeydləri bunu bir daha sübut edir: “Ayın 20-də ordugahı və onun ətrafını gəzməyə çıxdım. Xü- susən, ordugahda neçə çadır olduğunu və orduda xidmət edənlə- rin sayını bilmək istəyirdim. Hesablamalarıma görə, ordugahda 1500-1600 çadır vardı. Hər çadırda 15-20, bəzən isə 30 nəfər hərbçi yatırdı. Zadəgan və əyanların çadırları daha genişdir. On- ların xidmətçiləri çadırlarının ətrafında toplaşır. Orduda xidmət edənlərin sayı təqribən 30 min nəfərdir. Onlardan 8 min nəfəri piyadadır” ( 1 , 134). Əlbəttə, tərcüməçi olaraq A.Bentonun “Səfərnamə”sindəki bilərəkdən və ya bilməyərəkdən verilmiş bütün və çox hallarda ziddiyyətli təhriflərə münasibət bildirdiyimə əmin deyiləm. De- mokratik və dünyəvi bir yolla və sürətlə inkişaf etməkdə olan Azərbaycanımızda senzura yoxdur. Xatırlatmaq yerinə düşər ki, Səddam Hüseynin vaxtında İraqda senzura olmamışdır. Ancaq 6 1805-ci ildə İran Rusiya ilə müharibədə Gəncə şəhərini əldən vermişdir. Rus qoşunları Üç kilsəni də ələ keçirmiş və İrəvanı mühasirə etmişdir. Lakin Abbas Mirzənin ordusu rusları geri çəkilməyə məcbur etmişdir. 15 çap olunan kitablarda İraq dövlətinin və ya xalqının mənafeyinə zidd fikirlər aşkar edilirdisə, o kitabların üzərinə içərisində “Düş- mənini tanı!” möhürü vurulurdu ( 4 , ). Buzdə də belə bir üsul tət- biq olunsaydı, çox əla olardı, -deyə düşünürəm. Yüklə 1,74 Mb. Dostları ilə paylaş:
|