“ata holdiNQ”
“ATA HOLDİNQ” AÇIQ TİPLİ SƏHMDAR CƏMİYYƏTİ
Yüklə 4,64 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- “ATA HOLDİNQ” AÇIQ TİPLİ SƏHMDAR CƏMİYYƏTİ MALİYYƏ HESABATLARI ÜZRƏ QEYDLƏR
- Müştərilərə verilmiş borclar
“ATA HOLDİNQ” AÇIQ TİPLİ SƏHMDAR CƏMİYYƏTİ MALİYYƏ HESABATLARI ÜZRƏ QEYDLƏR 31 DEKABR 2007-Cİ İL TARİXİNDƏ BAŞA ÇATMIŞ İL ÜZRƏ (Davamı)
18 Maliyyə lizinqi üzrə alınacaq vəsaitlər Qrup mülkiyyət hüququ ilə əlaqədar əsasən bütün risk və faydaların köçürülməsi ilə əlaqədar olan icarə əqdi üzrə icarədar qismində çıxış etdikdə, icarəyə verilən aktivlər debitor borcu kimi təqdim olunur və gələcək icarə ödənişlərinin qalıq dəyəri ilə uçota götürülür. Maliyyə lizinqi üzrə debitor borclar ilk əvvəl olaraq başlanğıcda uçota alınır (yəni icarə müddəti başlayarkən) və bu zaman həmin məqamda müəyyən edilmiş diskont dərəcəsindən istifadə edilir (icarə müqaviləsinin tarixi və ya daha tez olarsa, icarənin əsas şərtlərinin icrasına tərəflərin başladığı tarix əsas götürülməklə).
Ümumi debitor borcları ilə cari dəyər arasındakı fərq qazanılmamış maliyyə gəlirini təşkil edir. Bu gəlir xalis investisiya metodundan (vergilər çıxılmazdan qabaq) istifadə etməklə icarənin bütün müddəti üçün uçota alınır və mütəmadi gəlir səviyyəsini əks etdirir. İcarənin müzakirəsi və hazırlanması ilə birbaşa əlaqədar olan müxtəlif xərclər maliyyə lizinqi üzrə debitor borcların əvvəlki qiymətləndirilməsinə daxil edilir və icarə müddəti ərzində uçota alınan gəlir məbləğini azaldır, belə şərtlə ki, Qrup istehsalçı və ya diler icarədar kimi çıxış etməsin və belə təqdirdə, həmin xərclər standart satış əqdinə bənzər qaydada olmaqla satış mənfəətinin bir hissəsi kimi qeyd olunur. İcarədən maliyyə gəliri konsolidasiya edilmiş gəlir haqqında hesabata salınır.
Maliyyə lizinqi üzrə kreditor borclarının aşınması maliyyə lizinqi üzrə kreditor borclarının ilkin uçotundan sonra baş verən bir və ya bir neçə hadisənin (“zərərə gətirib çıxaran hadisələr”) nəticəsi olaraq yaranan mənfəət və ya zərər tərkibində uçota alınır. Aşınma üzrə zərərlər kreditor borclarının xalis qalıq dəyərini maliyyə lizinqi üzrə ehtimal olunan faiz dərəcələri üzrə diskontlaşdırılmış nəzərdə tutulan pul vəsaitlərinin axınının cari səviyyəsinə gətirmək üçün ehtiyatlar hesabı üzrə uçota alınır (və həmin pul vəsaitlərinin axını tərkibində baş verməmiş gələcək kredit itkiləri nəzərə alınmır). Təxmin edilən gələcək pul vəsaitləri axını lizinqin predmeti olan əmlakın əldə olunması və ya satışından yarana bilən pul vəsaitlərinin axınını da nəzərə alır.
Müştərilərə verilmiş borclar qeyri-derivativ aktivlərdir, və bu zaman maliyyə aktivlərinin digər kateqoriyalarında aparılmış təsnifatlaşdırmalar istisna olmaqla, aktiv bazarda katirovkası olmayan sabit və dəyişkən ödənişləri əks etdirirlər. Bank tərəfindən verilmiş borclar ilk əvvəl ədalətli dəyər üstəgəl müvafiq əqd xərcləri əsasında uçota alınırlar. Müştəriyə borc şəklində təqdim edilənvəsaitlərin ədalətli dəyəri borcun məbləğinin ədalətli dəyərinə bərabər deyilsə, misal üçün, borc bazarda mövcud olan şərtlər ilə müqayisədə daha əlverişli şərtlərlə verilmişsə, təqdim edilən vəsaitlərin ədalətli dəyəri ilə borcun ədalətli dəyəri arasındakı fərq borcun ilkin uçotu zamanı zərər kimi qəbul olunur və həmin zərərlərin mahiyyətinə istinadən mənfəət və zərər hesabatına daxil olunur. Sonradan, kreditlər effektiv faiz dərəcəsi metodundan istifadə edilməklə amortizasiya edilmiş dəyər ilə uçota alınır. Müştərilərə verilmiş kreditlər uçota alınarkən hər hansı dəyər azalışı üzrə ehtiyatlar çıxılır.
“ATA HOLDİNQ” AÇIQ TİPLİ SƏHMDAR CƏMİYYƏTİ MALİYYƏ HESABATLARI ÜZRƏ QEYDLƏR 31 DEKABR 2007-Cİ İL TARİXİNDƏ BAŞA ÇATMIŞ İL ÜZRƏ (Davamı)
19 Amortizasiya edilmiş qiymət ilə uçota alınan maliyyə aktivlərinin aşınması Qrup, maliyyə aktivlərinin aşınması üzrə zərərləri belə halda uçota alır ki, maliyyə aktivi və ya maliyyə aktivləri qrupunun aşınmasına dair ədalətli sübutlar mövcud olsun. Aşınma zərəri qalıq dəyəri ilə amortizasiya edilmiş qiymət üzrə uçota alınan maliyyə aktivləri üçün, əvvəlki faktiki faiz dərəcəsi üzrə maliyyə aktivlərinin diskontlaşdırılması nəzərə alınmaqla, nəzərdə tutulan pul vəsaitlərinin hərəkətinin cari dəyəri arasındakı fərq kimi qəbul olunur. Sonrakı müddətdə aşınma üzrə zərərin məbləği azalarsa və azalmanı ədalətli surətdə aşınma uçota alındıqdan sonra baş verən hadisəyə aid etmək olarsa, əvvəlki məqamda uçota alınmış aşınma zərərinin uçotuna xitam verilir. Faktiki qiyməti üzrə uçota alınan maliyyə aktivlərinə münasibətdə, aşınma zərəri maliyyə aktivinin qalıq dəyəri ilə bu kimi maliyyə aktivləri üçün hazırda bazarda mövcud olan dərəcələr əsasında diskontlaşdırma nəzərə alınmaqla təxmin edilən gələcək pul vəsaitləri hərəkətinin cari dəyəri arasındakı fərq olur. Belə aşınma zərərlərinin mühasibat qeydləri geri qaytarılmır.
Aşınma zərərinin müəyyən olunması riskli aktivlərin təhlilinə əsaslanır və rəhbərliyin mülahizəsinə əsasən çəkilmiş zərərləri bağlamaq üçün uyğun olan məbləğləri əks etdirir. Ehtiyatlar fərdi qaydada əhəmiyyətli olan maliyyə aktivlərinə münasibətdə fərdi qiymətləndirmənin nəticəsi, fərdi qaydada əhəmiyyətli olmayan maliyyə aktivlərinə münasibətdə isə fərdi və ya kollektiv qiymətləndirmənin nəticəsi əsasında müəyyən olunur. Aşınma zərəri üzrə dəyişiklik mənfəətə aid edilir, aşınma zərərinin cəmini isə balansda göstərilən aktivlərin dəyərindən çıxaraq təqdim edirlər. Aşınma zərərinin yaranıb-yaranmamasını müəyyən etmək üçün Qrupun, ədalətli sübut kimi qəbul etdiyi amillər sırasına borclunun və ya emitentlərin likvidliyi, ödəniş qabiliyyəti, biznes və maliyyə risklərinin səviyyəsi, bu kimi maliyyə aktivləri üzrə çatışmazlıqların səviyyəsi və inkişaf istiqamətləri, ölkə daxilində və yerli səviyyədə iqtisadi inkişaf istiqamətləri və şərait, zəmanət və təminatları ədalətli dəyəri daxil olur. Bu və digər amillər fərdi qaydada və ya digərləri ilə bərabər maliyyə aktivi və ya maliyyə aktivləri qrupuna münasibətdə aşınma zərərinin baş verməsinə dair kifayət edən ədalətli sübut ola bilər.
Qrup maliyyə aktivləri üzrə aşınma zərərlərini ehtiyat hesabı üzrə amortizasiya edilmiş qiymət əsasında uçota alır, maya dəyəri üzrə qiymətləndirilən maliyyə aktivləri üçün isə birbaşa silinmə istifadə olunur. Qeyd edilməlidir ki, zərərlərin hesablanması mülahizənin istifadəsini zəruri edir. Mümkündür ki, hansısa müddətlərdə Qrup aşınma zərəri üzrə ehtiyatlara əsasən uyğun gələn zərərləri çəkmiş olsun. Lakin rəhbərlik belə hesab edir ki, aşınma zərərləri üzrə ehtiyat riskli aktivlər üzrə çəkilmiş zərərləri bağlamaq üçün məqbul səviyyədədir.
Qrup kreditlər və bənzəri öhdəliklər qəbul edir, eləcə də akkreditivlər və maliyyə zəmanətlərini təqdim edir. Maliyyə zəmanətləri müştəri üçüncü tərəflər qarşısında öhdəliklərini yerinə yetirmədiyi halda ödənişləri aparmaq üçün geri alınması mümkün olmayan öhdəliyi təşkil edir və borclara bərabər olan kredit risklərini daşıyır. Maliyyə zəmanətləri və borc təqdim etmək öhdəlikləri ilk əvvəl ədalətli dəyər əsasında uçota alınır və bir qayda olaraq bu alınmış və komissiyaların haqq əsasında sübuta yetirilir. Borc vəsaitləri təqdim etmək öhdəlikləri istisna olmaqla bu məbləğ öhdəliyin müddəti üçün birbaşa xətt prinsipi əsasında amortizasiya olunur. Belə hallarda Qrupun istənilən bir kredit sövdələşməsinə daxil olmasını ehtimal etmək mümkün olması və həmin borcu, o verildikdən sonra qısa müddətdə, satmaq niyyətinin mövcud olmaması şərti irəli sürülür; belə borc üzrə vəsaitlərin ayrılması haqqı ödənişləri təxirə salınır və ilkin uçot zamanı borcun qalıq məbləğinə daxil olunur. Bütün balans tarixlərində, öhdəliklər (i) ilkin uçot məbləğinin amortizasiya edilməmiş qalan məbləği və ya, daha yüksək olarsa, (ii) balans tarixində öhdəlikləri ödəmək üçün tələb olunan xərclərin ən mükəmməl proqnozu əsasında qiymətləndirilir. Yüklə 4,64 Mb. Dostları ilə paylaş:
|