Asosiy savollar



Yüklə 82,79 Kb.
səhifə4/5
tarix29.11.2023
ölçüsü82,79 Kb.
#142768
1   2   3   4   5
3-MAVZU (1)

a b
2
tengsizlikdan foydalanib isbotlash.

Avvalo o‘quvchilarga uning sodda ko‘rinishlarini isbotlashni taklif etish mumkin:

1. 1  x  2
; 2. x 1
x
 2 ; 3.
x2y2
2
xy ;4.
2(x2y2 )  (x y)2

Shundan so‘ng, quyidagi ko‘rinishdagi tengsizliklarni isbotlashga o‘tish mumkin:

Agar
x, y, z
- musbat sonlar bo‘lsa,
x4y4z4xyz (x y z)

tengsizlik o‘rinli bo‘lishini isbotlang.
Buni isbotlash ikki marta asosiy tengsizlikni qo‘llash orqali amalga oshiriladi.

  1. Harfiy ifodani yig‘indi yoki ayirma shaklida tasvirlash usuli.

Bunda qulay shakl almashtirishlar yordamida ifodani hadlarini 1 yoki 0 bilan oson taqqoslash mumkin bo‘lgan ko‘rinishga keltiriladi.
Misol. x ixtiyoriy son bo‘lganda


x(x  1)(x  2)(x  3)  1
tengsizlikni isbotlashda uning birinchi va to‘rtinchi, ikkinchi va uchinchi hadlarni alohida ko‘paytirib, tengsizlikning
(x2  3x  1)2  1  1
isbotini olish mumkin.

  1. Harfiy ifodalarni ko‘paytuvchilarga ajratish usuli, bunda agar o‘suvchi funksiya va a, v bu funksiya aniqlanish sohasiga tegishli sonlar bo‘lsa,

u holda ( (a b)( f (a)  f (b))  0 tengsizlik o‘rinli bo‘lishidan foydalaniladi.

Masalan, musbat x va u sonlar uchun
x4

y4




x y6

6
y2 x2

tengsizlikni isbotlashda yuqoridagi qoidadan foydalanamiz.
x2a, y2b
belgilashlarni kiritib,

  1. Darajani o‘z ichiga olgan sonli ifodalarni ayniy shakl almashtirish

usuli, bu asosan darajaga bog‘liq ifodalarni katta yoki kichikligini aniqlashga doir masalalarni yechishda qo‘llaniladi. Bunga doir quyidagi mashqlardan foydalanish mumkin:
Taqqoslang: qaysi katta 792 mi yoki 891 , 240 mi yoki 337 ?

  1. Matematik induksiya prinsipi asosida isbotlash usuli natural sonlar va ularning yigindilari bilan bog‘liq ko‘p tengsizliklarni isbotlashda qo‘llaniladi.Bunda o‘quvchilarga har bir qadamning asoslanishi hamda uning turli xil ko‘rinishlarini hisobga olgan holda isbotlashga o‘rgatish maqsadga muvofiq.

Masalan, agar ikkita natural sonlar ketma-ketligi berilgan bo‘lib,

biror natural son m uchun
am bm
o‘rinli bo‘lib, barcha
k m
lar uchun

ak 1 ak
1   2   3   4   5




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©www.genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə