Ari hastaliklari

Bal Arısı Hastalık ve Zararlıları
Süspansiyon 80ºC’ de 10 dakika su banyosunda tutularak bakterilerin 
sporsuz   formu   öldürülür.     BHIT   agara   0.4   ml   süspansiyon   ekilir. 
37ºC’de 72 saat inkube edilir. 
Baldan besi yerlerine yapılan ekimler sonucunda besi yerinde 
birçok koloni üremektedir. Besi yerinde meydana gelen koloni sayısı 
ile hastalığın kovan içindeki seviyesi arasında pozitif bir ilişki vardır. 
Baldan  yapılan  ekimlerde  besi  yerinde   üreyen bakteri  kolonileri   3. 
günden   sonra   sayılabilir.   Ancak   en   iyi   değerlendirme   6.   günde 
yapılmaktadır. Bal örneklerinin besi yerideki incelenmelerinde;
Bakteri  kolonisi yoksa                   =   Hastalık etkeni yok.
Bakteri kolonisi 45 az ise               =   Hastalık ihbar edilmez. 
Bakteri kolonisi 45’den fazla ise   =   Hastalık ihbar edilir. 
Bal   mumu   :  Bal   mumu   kaynayan   suda   eritilir.   Soğuduktan 
sonra   bal   mumu   tabakası   uzaklaştırılarak   su   kısmı   5000   G’de   20 
dakika santifüj edilir. Kloroform ekstrasyonu işlemi ile kontamine bal 
mumundan sporlar ayrılır.
Floresan   Antikor   Tekniği  :  Paenibacillus   larvae  sporları,   1 
yaşlı tavşanlara enjekte edilerek immun serum elde edilir. Serumun 
saflaştırılmasından   sonra   florokrom   boyası   ile   antiserumun 
konjugasyonu sağlanır. Şüpheli materyal ile konjugat %90 oranında 
nemli ortamda iki saat inkube edilir. Floresan mikroskopta incelenir.
Hastalık Etkileşimleri :  Paenibacillus larvae, bal arılarındaki 
diğer   bakterileri   yok   eden   güçlü   bir   antibiyotik   üretmektedir.   Bu 
nedenle   kolonilerde   Amerikan   yavru   çürüklüğü   ve   Avrupa   yavru 
çürüklüğü nadiren birarada bulunmaktadır. Böyle bir peteğe tesadüf 
edildiğinde, Avrupa yavru çürüklüğünün önce bulunduğu daha sonra 
Amerikan yavru çürüklüğünün oluştuğu kabul edilmektedir. 
Ascophaera apis, linoleik asit üretmektedir. Linoleik asit, hem 
Amerikan   yavru   çürüklüğü   etkeni   Paenibacillus   larvae’nın   hem   de 
Avrupa yavru çürüklüğü   etkeni Melissococcus pluton’un üremesini 
durdurmaktadır. Kireç hastalığının Amerika’da görülmesinden sonra 
Avrupa yavru çürüklüğünde belirgin olarak azalma meydana gelmiş; 
Amerikan yavru çürüklüğü   ise aynı seviyede kalmıştır. Bu durum 
linoleik asitin P. larvae üzerindeki etkisinin düşük etkinlikte olduğunu 
göstermektedir. 
10

---

Bal Arısı Hastalık ve Zararlıları
Laboratuvara   Marazi   Madde   Gönderme  :   Hastalıklı 
olduğundan   şüphe   edilen   kovandan   hastalık   belirtilerini   en   çok 
gösteren bir adet kapalı gözlü yavru içeren petek çerçevesi ile birlikte 
Veteriner   Kontrol   ve   Araştırma   Enstitüsü   Müdürlüklerine 
gönderilmelidir. Örnek ambalaj işleminde plastik çanta, alüminyum 
folyo,   yağlı   kağıt,   teneke   veya   cam   gibi   malzemeler   kesin   teşhisi 
imkansız   hale   getirdiği   için   kullanılmamalıdır.   Numune   tahta   veya 
kalın karton kutular içinde kargoya verilmelidir.
Korunma ve Mücadele :  Arılıklar temiz ve düzenli olmalıdır. 
Yerlere petek, petek kırıntıları, propolis parçaları atılmamalı, eski ve 
hastalıklı petekler yakılarak imha edilmelidir. 
Güçlü   arı   kolonileri   ile   çalışılmalıdır.   Zayıf   koloniler 
birleştirilmelidir.   Ana   arı   yaşlı   yada   verimsizse,   yavrulu   petek 
gözlerine   düzensiz   olarak   yumurta   bırakır.     Böyle   ana   arılar 
değiştirilmelidir.
Arılar bol nektar ve polen almaları halinde hastalıkla mücadele 
edebilir.   Bu   nedenle   arılar   nektar   ve   polenin   bol   olduğu   yerlere 
götürülmelidir.   Arıların   beslenmesinde   sağlıklı   kovanların   balları 
kullanılmalıdır.   Sağlıklı   bal   yoksa   arıların   beslemesinde   şeker 
şurubunun   verilmelidir.   Gezginci   arıcılık   faaliyeti   hastalıksız 
bölgelerde yapılmalı ve diğer arılıklardan en az  6 km uzakta olmaya 
dikkat edilmelidir. 
Hastalık ihbarlarında yaptığım kontrollerde arıcıların yaptığı en 
büyük yanlışlık, sönmüş kovanların  peteklerinin diğer kovanların ön 
kısmına atılmış olmasıdır. Arıcılar bu işlemi yaparken kovanlardaki 
çok   az   miktardaki   balın   diğer   kovanın   arılarınca   kullanılması 
istemektedir.   Böylece   ellerindeki   malzemeyi   ekonomik   olarak 
kullandıklarını düşünürler. Halbuki sağlıklı olan diğer kovanın arıları 
bal içindeki sporları alarak kendi kovanlarına götürmektedir. Böylece 
sağlıklı   olan   diğer   koloniler   de   bir   süre   sonra   hastalık   belirtileri 
gösterirler. Bu nedenle hastalıklı kovanın tüm malzemelerinin arı, bal, 
tüm arıcılık ekipmanları ile birlikte imha edilmesi çok önemlidir. 
Koloni satın alınması sırasında hastalık olup olmadığı kontrol 
edilerek   hasta   koloniler   satın   alınmamalıdır.   Kullanılmış   arıcılık 
malzemeleri arılığa sokulmamalıdır. Bal mumları temel petek üretim 
11

---

Bal Arısı Hastalık ve Zararlıları
izni almış olan firmalardan alınmalıdır. Bal mumları 120°C de 10-15 
dakika süreyle sterilize edildikten temel petek haline getirilmektedir.
Kovanların   yerleştirilmesi   sırasında   arıların   kovanları 
şaşırmasını önleyici tedbirler (giriş deliklerinin farklı yönlere bakması, 
kovanların değişik renklerde boyanması gibi) alınmalıdır.  Kovanların 
bir yada iki sıra halinde yan yana dizilmesi neticesinde en kenarda 
olan   kovanlar   bir   süre   sonra   arı   sayısının   azaldığından   güçsüz 
kalmaktadır. En ortadaki kovanların arılarının artması nedeniyle bu 
koloniler   arılığın   en   güçlü   kolonileri   olmaktadır.   Şayet   arılıktaki 
kovanlar  iki   sıra   halinde   ise   ön  sıranın  kolonileri   arka  sıradakilere 
kıyasla daha güçlü olacaklardır. Çünkü arılar polen ve nektarla dolu 
geldiklerinde   yorulduklarından   kendi   kovanları   yerine   başka   bir 
kovana  girebilmektedir.  Girdikleri  koloninin  arıları  gelen  başka  bir 
kovanın arısı olmasına karşın besinle yüklü olduğundan kovanlarına 
kabul   etmektedirler.   Bu   nedenle   kovanların   giriş   yönlerinin   farklı 
yönlere bakması ile kovan şaşırmaları ve yağmacılık faaliyetleri en 
aza indirilmelebilir.  Kovanlar S yada U şeklinde dizilmelidir.  
Koloniler   sık   sık   kontrol   edilerek,   hastalık   görüldüğü   anda 
hastalıklı koloniler kovanlar, arılar, tüm petekler ve kullanılan arıcılık 
malzemeleri   imha   edilmelidir.   Sağlıklı   olan   kolonilere   vitamin   ve 
mineral madde içeren şeker şuruplaması yapılarak genel durumlarını 
muhafaza etmeleri sağlanır. 
Hastalık klinik olarak ortaya çıktığında arı ailesi petekleri ile 
birlikte yakılarak imha edilir. İmha işlemi arılıklardan uzak bir yerde 
gerçekleşmelidir.   Arıların   tümünün   yok   edilmesi   için   akşam   üzeri 
kovanın uçma deliği kapatılır. Arıların üzerine herhangi bir insektisit 
uygulanarak   arılar   öldürülür.   Çukur   kazılarak   içine   çerçeveler   ve 
ölmüş arılar atılır. Üzerlerine benzin  yada mazot dökülerek yakılırlar. 
Yakma işi tamamlandıktan sonra çukur toprakla kapatılır. 
Kullanılacak   tüm   arıcılık   alet   ve   ekipmanları   dezenfekte 
edilmelidir. Bakteri ile bulaşık olan eldiven ve arıcı el demiri hastalığı 
sağlıklı kovanlara nakletmektedir. Bu sebeple arıcının uygulamaları 
önem   taşımaktadır.     Arıcının   malzemeleri   birden   fazla   olmalı,   biri 
kullanılırken   diğeri   dezenfekte   edilmelidir.   Günümüzde   en   çok 
kullanılan   dezenfektan   maddeler   potasyum   hipoklorit,   küllü   su, 
zefiran,   hidrojen   peroksit   ve   kloramin’dir.     Potasyum   hipoklorit, 
çamaşır sodası olarak bilinir. Metal şurupluklar, el demiri, körük, ana 
arı ızgarası, maske, eldiven v.b. gibi malzemeler, 5 lt kaynar suya 
12

---