Anadolu university journal of art & design cilt / volume sayi / number aralik / december 2016 issn: 2146-7692

21
SANAT & TASARIM DERGİSİ
Kitaplar tek tek tasarlanıp yayınlandığı gibi türlerine göre dizi olarak da tasarlanıp yayınlan-
maktadır. Nitelikli bir dizi şiir kitapları tasarımı için, birbirini destekleyecek yapıların oluşması, 
belirli bir amacı ile birlikte aralarında destekleyici yapıların kurulup uygulanması gerekir. 
Nitelikli tasarımlar için gerekli olan ilkeler ve etkenler ile birlikte teknik-estetik ve işlevsel 
ölçütlerle grafik öğelerin bir bütünlük içinde ortaya koyulması önemlidir.
Kitap tasarımının alışılagelmiş kalıbından çıkarılması, doğrudan doğruya grafik tasarımın 
içindeki yerini alması bu konuya gereken önemin gösterilmesiyle mümkün olabilir. Şair/yazar 
- yayınevi - tasarımcı biraradalığındaki eksiklik tasarım için sarf edilen bütün emek ve harca-
maları olumsuz yönde etkiler. Bunların dışında kitabın oluşumunda matbaacı, ciltçi, dizgici 
vb. gibi kişilerde bulunmaktadır. Herhangi birinin aksaklığı tasarımın eksik olması anlamına 
gelebilmektedir.
Günümüzde konu ile ilgili grafik tasarımcıların, yayınevlerinin ve yazar/şairlerin yaptıkları 
çalışmalar, düşünceler umut vericidir. Fakat bu daha da artırılmalıdır. Unutulmamalıdır ki bi-
çim ve içerik ilişkisi kopuk olan bir tasarım, sunduğu iletilerle yanlış anlaşılmalara yol açabil-
mektedir.

---

22
ANADOLU ÜNİVERSİTESİ
KAYNAKÇA
Aslıer, Mustafa. (1983). Grafik Sanatlar Tarihi ve Yorumlar, İstanbul: Marmara 
Üniversitesi Grafik Sanatlar Bölümü Yayınları:1.
Bringhurst, Robert. The Elements of Typographic Style, (Çeviren: TÜRKER, Pelin), P17: The Grand Design.
Cumhuriyet Ansiklopedisi. Arkın Kitabevi, Cilt: 7.
Erkmen, Bülent. (1994). “Tasarım Konusunda Bir Kavram Kargaşası Var”
Nokta Dergisi, s: 67.
Gürcan, Halil İbrahim. (1997) Kitap Yayımcılığı Eskişehir: Anadolu 
Üniversitesi Yayınları, No: 987.
Ilın, M-Segal,E. (1995). İnsan Nasıl İnsan Oldu, (Çeviren: ZEKERYA, Ahmet),
İstanbul: Say Yayınları.
Karaalioğlu, Seyit Kemal. (1980). Türk Şiir Sanatı, İstanbul: İnkılap ve Aka Kitapevleri.
Labarre, Albert. (1994). Kitabın Tarihi, (Çeviren: ÜSTÜN, Galip), Yeni Yüzyıl 
Kitaplığı, İletişim Yayınları.
Uygur, Nermi. (1985). İnsan Açısından Edebiyat, İstanbul: Remzi Kitapevi.
Selamet, Sevim. (1995). Grafik Tasarım Öğesi Olarak Tipografi, Eskişehir: 
Anadolu Üniversitesi, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi.
Zıllıoğlu, Merih. (1996). İletişim Nedir? İstanbul: 2. Baskı, Cem Yayınevi.

---

23
SANAT & TASARIM DERGİSİ

---

24
ANADOLU ÜNİVERSİTESİ
* Anadolu Üniversitesi, Devlet Konservatuvarı, Müzik Bölümü, Tepebaşı/ESKİŞEHİR,
[e-mail]
    ÖZET
Bu çalışma Konservatuvarların Tiyatro Bölümü giriş sınavları müziksel işitme aşa-
masında, ses tekrarı sorularını alternatif bir yolla cevaplandırmak için tasarlanmış, do-
kunmatik ekranlı mobil cihazlarda kullanılacak bir yazılım ile ilgilidir. Bazı adaylar ya-
şadıkları ses problemleri, heyecan ya da şarkı söylemekle ilgilit tecrübeleri bulunmadığı 
için, aslında sorulan sesleri karşılaştırabiliyor olsalar bile bunu gösterememektedirler. Bu 
yüzden söz konusu adaylar bu bölümlerin giriş sınavlarında elenebilmektedirler. Bu da 
aslında müzik kulağına sahip olan bir adayın kazanılamaması anlamına gelmektedir. 
Bu yazılım bu durumu önlemek amacıyla tasarlanmıştır. Yazılımla yapılan testlere göre, 
geleneksel ses tekrarı sorularında başarısız görünen 83 denekten 6’sı yazılım aracılığıyla 
sesleri eşleştirebilmiştir. Bu yazılımın, gerçekte müziksel işitme yeteneğine sahip bir ada-
yı, yukarıda sayılan sebeplerden dolayı kaybetmemek açısından yararlı olacağı düşünül-
mektedir.
Anahtar sözcükler: Müzik Kulağı, Müziksel, İşitme Testi, Eğitim Teknolojileri
KONSERVATUVARLARIN OYUNCULUK 
BÖLÜMLERİNDE YAPILAN GİRİŞ SINAVLARINDAKİ 
MÜZİKSEL İŞİTME AŞAMASINDA
SES TEKRARI TESTİ İÇİN ALTERNATİF 
BİR YÖNTEM
Doç. Arman ARTAÇ*

---

25
SANAT & TASARIM DERGİSİ
* Anadolu University, School of Music and Drama, Department of Music, Tepebaşı/ESKİŞEHİR,
[e-mail]
ABSTRACT
This study is about a software that can be used on touch screen mobile devices which is 
designed to answer the questions about pitch repetition which are asked in the aural test 
elimination of performing arts sections enterance examinations of conservatories. Some 
performing arts school candidates can fail in these examinations because of they can’t 
show their aural skills even they actually hear the pitches because of they  have some 
voice problems, examination excitement or  they don’t have any singing experience. This 
software was designed to prevent such a loss. According to tests which have done by this 
software, 6 of 83 subjects who was unsuccessful in conventional hearing test, could match 
the pitches. It’s thought that this software would be useful to not lose  a candidate whom 
actually has aural skills.
Keywords: Musical hearing, aural test, education technologies
AN ALTERNATIVE METHOD FOR PITCH REPETETION TESTS IN 
AURAL SKILLS ELIMINATION OF PERFORMING ART SECTIONS  
OF CONSERVATORIES
Assoc. Prof. Arman ARTAÇ* 

---

26
ANADOLU ÜNİVERSİTESİ
GİRİŞ
Müzik kulağı temelde, kişinin müziksel sesleri, başka bir deyişle batı müziği dizilerini, mod-
ları, makamları oluşturan notaları ve melodileri tanıyarak bunları ses ya da bir çalgı yoluyla, 
üretebilme, zihinde tınlatabilme, besteleyebilme ve aynı anda duyulan notaları ayrıt edebilme 
yeteneği olarak tanımlanabilir. Ayrıca müzik kulağı kişiye, müziği armonik, tınısal, yapısal ve 
estetik haz duyma gibi yönleriyle değerlendirebilme olanağı sağlar. Ritim kulağı ise benzer şe-
kilde, kişinin duyduğu ritmi tekrar edebilmesi, bir tempoyu takip edebilmesi, bir ritmi belli bir 
tempoyu koruyarak el çırpmak, ayak vurmak, bir vurmalı çalgı üzerinde çalmak suretiyle ürete-
bilmesi yeteneğidir. Müzik kulağının varlığı büyük ölçüde ritim duygusunu da içinde barındırır 
ancak her ritim kulağına sahip birey aynı zamanda müzik kulağına sahip olmayabilir. Çünkü 
ses perdelerini ayırt etme ve ritim duygusu beyinde farklı merkezler tarafından yönetilmektedir.  
Yapılan araştırmalarda, notaları ayırt etme merkezinin beynin sol kneus ve prekneus bölge-
sinde (Görsel 1), ritim duygusunun ise sol-alt ön-alın (sol inferior frontal girus) bölgesindeki 
girus insula’da bulunduğu tespit edilmiştir “Çuhadar  (2008)”  (Görsel 2).
Görsel 1. Cuneus ve Precuneus       
Görsel 2. Girus insula       
Çocuklar anadillerini öğrenirken o dilin melodik ve ritmik yapısını kavrayabilmek için mü-
zikal algıya ihtiyaç duyarlar. Yani müziksel işitme her bireyde doğuştan mevcuttur. Ancak dilin 
öğrenilmesi belirli bir aşamaya gelince bu ihtiyaç da ortadan kalkar çünkü müzik kulağı insan 
yaşamında hayati bir önem taşımamaktadır.  Bu yüzden küçük yaşlarda, müzikle seyrek karşıla-
şan bireylerde müzik kulağı yeteneği körelmektedir “Bossomaier  ve Snyder (2004)”.
Müzik kulağının körelmemesi bireyin küçük yaşlardan itibaren müzikle sık karşılaşmasına 
(ailede müzikle ilgilenen bireyler, yaşadığı ortamda müziğin sık çalınıyor olması vb.) ya da kişi-
sel olarak ilgilenmesine (çalma ,söyleme, besteleme) bağlıdır.

---