ışınm keyfiyyəti xeyli yüksəldilmişdi. Oxucuların sayı
və kitab verilişi xeyli artmışdı. Əgər kitabxana 1933-cü
ildə 4.257 nəfər oxucuya xidmət etmiş və onlara
35.000 nüsxə kitab vermişdisə, 1940-cı ildə 4.519 nə
fər oxucuya
89.305 nüsxə kitab vermişdi.
30-cu illər kitabxananın həyatında məlumat - bi
blioqrafiya işinin təşkili ilə də əlamətdar olmuşdur.
1934-cü ildə kitabxananın yanında məlumat - biblio
qrafiya şöbəsi yaradıldı. Artıq 1940-cı ildə məlumat -
biblioqrafiya şöbəsində sistemli, əlifba, predmet kata
loqları və bir sıra biblioqrafik kartotekalar mövcud idi.
1934-cü ildə ауп-ауп müəssisələrə 374 ədəbiyyat gö
stəricisi və 1.722 ədəbiyyat siyahısı göndərilmişdi.
1936-cı ildən kitabxanada Azərbaycan neft təsərrüfatı
na dair ölkəşünaslıq biblioqrafiyası apanlmağa başladı.
Bu işin müvəffəqiyyətli təşkili neft sənayesinin səmə
rəliliyinin artırılmasına müsbət təsir göstərmişdi.
30-cu illərdə kitabxana həmçinin respublika el
mi-texniki kitabxanalarının metodik mərkəzi kimi də
formalaşmışdı. Kitabxana SSRİ neft kitabxanalarının
dayaq kitabxanası olduğundan, onun fəaliyyətində tex
niki kitabxanaların elmi - metodik təminatı da mühüm
yer tuturdu.
1935-ci ildən başlayaraq kitabxanaya xüsusi me
todistlər və təlimatçılar ştatı verilməsi metodik işin sə
viyyəsinin əhəmiyyətli dərəcədə yüksəlməsinə səbəb
otdu. 1940 -cı ildə kitabxana 77 texniki kitabxananın
39-na metodik rəhbərlik edirdi.
Respublika Elmi-Texniki Kitabxanasının tarixin
də Böyük Vətən müharibəsi illəri yəni 1941-1945-ci
illər xüsusi mərhələ təşkil edir. İlk günlərdən öz işini
10
müharibənin qarşıda qoyduğu vəzifələrə uyğun quran
kitabxananın əməkdaşları hər cür çətinliyə baxmaya
raq respublikamızın neft sənayesinin inkişafına, Azər
baycan neftçilərinin texniki ədəbiyyatla təmin edilmə
sinə böyük töhfə vermişdilər. Müharibənin ilk günlə
rindən öz işini Bakı şəhərinin ayn-ayrı texniki müəssi
sələrinə, böyük neft mədənlərinə, neft emal edən za
vodlara keçirən kitabxana səyyar fondların və kitabxa
na filiallarının köməyi ilə kitab təbliği sahəsində
böyük işlər aparır, əhaliyə kitabxana xidməti işini
yüksək səviyyədə təşkil etməyə çalışırdı. Müharibə
şəraitindən doğan mövcud çətinliklər kitabxana işçilə
rinin böyük vətənpərvərlik səyi nəticəsində kitabxana
nın iş ahəngini poza bilməmişdi. Kitabxana müntəzəm
olaraq yeni ədəbiyyatla zənginləşir, oxuculara xidmət
işinin səmərəliliyini artırır, yeni oxuculara xidmət et
məyi ön plana çəkir, məlumat-biblioqrafiya və elmi-
metodik işi gücləndirirdi.
Kitabxana 1941-1945-ci illərdə 16 min nüsxəyə
qədər yeni ədəbiyyat almışdı. 1943-cü ildən başlayaraq
kitabxana xarici dillərdə ədəbiyyat almağa da ciddi səy
göstərirdi. Kitabxananın 19 adda texniki jurnal alması
oxucuların müasir elmi informasiya ilə təmin edilməsi,
yeni texniki yeniliklər, kəşflər haqqında məlumat al
ması üçün şərait yaradırdı.
Müharibə respublikamızın neft sənayesi qarşısın
da ölkənin və hərbi texnikanın yanacağa olan ehti
yacını ödəmək kimi mühüm vəzifə qoymuşdu. Bu
mühüm vəzifənin həllində kitabxana mühəndis-texniki
işçilərə və neft fəhlələrinə böyük əməli yardım göstə
rirdi. Mütəxəssislərə və texniki fəhlələrə verilən hər
11
bır texniki kitab yeni ideyanın meydana gəlməsinə,
əmək məhsuldarlığının yüksəldilməsinə, texniki qə
zaların aradan qaldırılmasına kömək demək idi. Məhz
buna görədir' ki, kitabxananın kollektivi müharibə illə
rində oxuculara xidmət işini ön plana çəkmişdi. Bu
dövrdə hər cı.r çətinliyə baxmayaraq kitabxananın
oxucuları və onlara verilən kitabların miqdan müntə
zəm olaraq artmışdır. Kitabxana müharibə illərində 9
mindən artıq oxucuya xidmət etmiş və onlara 800-
minə yaxın kitab vermişdir.
Kitabxana mütəxəssislərə məlumat-biblioqrafiya
xidmətini yaxşılaşdırmaq məqsədi ilə 1941-ci ildə
"Azəmeft"in yanında məlumat kitabxanası açmışdı. Bu
kitabxana müntəzəm olaraq dövri nəşrlərlə, yeni texni
ki kitablarla təchiz edilirdi. Kitabxana bu dövrdə həm
çinin Bakıda yerləşən hərbi qospitallara və çağırış
məntəqələrinə də böyük köməklik göstərirdi. Ki
tabxana oxucular arasında kitabı təbliğ etmək üçün ge
niş kütləvi işlər aparırdı.
Kütləvi işlər içərisində kitab sərgilərinin təşkili
öz çevikliyi və səmərəliliyi ilə fərqlənirdi. Kitabxana
müharibə illərində 653 sərgi təşkil etmiş və bu sərgi
lərdə təqribən 40.000-ə qədər kitab, jurnal və s. mate
riallar nümayiş etdirmişdir. Müharibə illərində kitab
xananın
fəaliyyətində oxuculara məlumat-bibilio-
qrafiya xidmətinin təşkili də mühüm iş formalarından
olmuşdur. Kitabxana «Müharibə və neft» adlı kataloq
tərtib etmişdi ki, bu kataloqdan o dövrün bütün neft
mütəxəssislərinin istifadə etdiyini desək səhv etmərik.
Kitabxana 1941-1945-ci illərdə oxuculara 12.894 şifahi
və 216 yazılı məlumat vermişdir. Respublika Elmi-
Texniki Kitabxanasının müharibə dövründə apardığı
işlər içərisində respublikamızın texniki kitabxanaları
nın metodik təminatında iştirakı mühüm əhəmiyyət
kəsb etmişdi. Kitabxanada texniki kitabxanalara meto
dik kömək göstərmək üçün xüsusi metodist ştatı ayrıl
mışdı. Metodist kitabxanaların işi ilə tanış olur, onların
ehtiyac və tələbatını öyrənir və onlara metodik kö
məklik göstərirdi. Kitabxanada vaxtaşırı müşavirələr
və seminarlar keçirilir, təcrübəsiz kitabxana işçiləri
üçün qısa müddətli kurslar açılırdı.
Respublika Elmi-Texniki Kitabxanasının mühari
bə illərindəki fəaliyyəti və kitabxana kollektivinin fə
dakar əməyi dövlətimiz tərəfindən yüksək qiymətlən
dirilmiş, kitabxana işçilərindən 4 nəfəri "Böyük Vətən
müharibəsində fədakar əməyə görə" medalı ilə təltif
edilmişdi.
Böyük Vətən müharibəsi qələbə ilə başa çatdı
qdan sonra Respublika Elmi-Texniki Kitabxanasının
həyatında yeni inkişaf mərhələsi başladı. Ölkədə xalq
təsərrüfatının, xüsusilə neft sənayesinin bərpa və inki
şaf etdirilməsi üçün dövlət böyük tədbirlər planı ha
zırladı. Bu planda texniki kitabxanaların bərpa və inki
şaf etdirilməsi də öz əksini tapmışdı. İlk növbədə ki
tabxananın maddi - texniki bazasının möhkəmləndiril
məsinə, neft sənayesinə xidmət edən texniki kitabxana
şəbəkəsinin genişləndirilməsinə xüsusi diqqət yetiri
lirdi. Kitabxana işinə aynlan vəsait xeyli artırılmışdı
ki, bu da kitabxanaya öz fondunu ardıcıl olaraq yeni
texniki ədəbiyyatla və jurnallarla komplektləşdimıək
imkanı vermişdi.
15